- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:23/11/2021
MİSKÂLU'L-KULÛB (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ)
tarîkât âdâbıŞeyhî, Abdülmecîd Sivâsî (d. 971/1563 - ö. 1049/1639)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Seyr ü sülûk ve tarikat âdâbına dair bir eserdir. Abdülmecîd Sivâsî bu eseri telif gerekçesi ile ilgili olarak mukaddimede, kendilerini hidayete ermiş ve hidayete erdirici olarak görüp sapıtanlar ve saptıran kimselerin. Hz. Peygamberden varit olan ve muhtelif hadîslerle sabit “zikir halkası” ile “evliyâ” yı inkâr edenlere yönelik bir kitap yazmasını teklif etmeleri üzerine kaleme aldığını belirtmiş ve adını da Miskâlü’l-Kulûb (Kalplerin Cilası) koyduğunu söylemiştir. (Süleymaniye Kütüphanesi, H. Şemsi F. Güneren Bölümü T 2311, vr. 1a).
Sivâsî eserine teberrüken, tasavvufun esası saydığı Ebû Hureyre’nin rivâyet ettiği şu hadîsle başlamaktadır: “Nebî (sav)’den iki kab (dolusu) ilim belledim. Bunlardan birini (size) nisar ettim. Diğerine gelince onu meydana çıkaracak olsam benim şu boğazım kesilir.” Sivâsî, bu hadîsten hareketle, sûfîlerin zâhidâne yaşayışlarıyla Ehl-i Suffa’ya benzerliklerinden bahsetmekte, onların yolunu seçenlerin de zahiri ve bâtıni ilimlerde mesafe aldıklarından söz etmektedir. Yine zâhiren şeriata tabiiyetin asıl olduğunu, nefsi tezkiye ve ruhu tasfiye edenlerin de bâtınî ilme sahip olacaklarını, tasavvufu ismen bilip, ilm-i ledünden birkaç ıstılahla iktifa eden, Kur’ân’ın hakikatine ermeden erdim diye yalan söyleyen, şeriattan habersiz sûfîlerin buna mazhar olamayacaklarını söylemektedir. Zamanla sûfîlerin yolunda sapmaların olduğu ve sahte sûfîlerin zuhur ettiğine dikkat çeken Sivâsî, bu kimselerin akıbetlerinin imanlarının zevaliyle sonuçlanacağı söylemekte böyle kimselerden bazılarının tarikattan habersiz olduğu hâlde tasavvuf ve tarikattan dem vurduklarını ve okumakla meşîhate erdiklerini zannettiklerini, bazılarının da kendilerinin de bilmediklerini bildikleri halde marifet davasını güdüp başkalarını da Hakk’a ulaştırayım diye onları akrep gibi sokup hem kendilerine hem de başkalarına zarar verdiklerini ifade etmektedir. Sivâsî eserde, sülûk ehlinin vasıfları, şeyh-mürit münasebetleri, saliklerin seyr u sülûk mükellefiyetleri ve sülûk esnasında riayet edeceği edepler; şeyhe karşı, kendisine karşı ve ihvana karşı olmak üzere tatbik etmesi gereken sorumluluklardan detaylı bir şekilde bahsetmekte ve vuslata ulaşmanın yollarına değinmektedir. Bu arada tasavvufun menşei konusuna girmekte ve tasavvufa dair veciz tarifler yapmaktadır. Tasavvufun, riyazet ve mücahede, halvet, semâ’, keşf, kerâmet, ricâlü’l-gayb gibi belli başlı meselelerine de değinen Sivâsî ayrıca kendi döneminde Hz. Peygamber‘in babasının mü‘min mi kâfir mi olduğu, Hz. Ali’nin gazâdan kaçıp kaçmadığına dair yapılan tartışmaları değerlendirmekte ve eserine müptedi, mutavassıt ve müntehi müridin duâ ederken yapacağı vird ve davranışlara dair bilgilerle eserine son vermektedir.
Sivâsî konuları işlerken âyet ve hadîslerden iktibas yapmış ayrıca İlk dönem zâhid ve sûfîlerinden Feth el-Mevsılî (ö. 220/835), Vâsıtî (ö. 320/932’den sonra) ile Ebû Medyen (ö. 594/1198), Sülemî (ö. 412/1021), Gazzâli (ö. 505/1111), İbnü’l-Arabî (ö. 638/1240), Mevlânâ (ö. 672/1273), Câmî (ö. 898/1492), Kemalpaşa-zâde (ö. 940/1534), Hâfız (ö. 958/1551) ve şeyhi olan Şemseddin Sivâsî (ö. 1006/1597)’den nakillerde bulunmuş, yer yer şiirlerle metni zenginleştirmiştir.
Eserin İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY 2311 ve Süleymaniye Kütüphanesi, Hüseyin Şemsi F. Güneren Bölümü T 2311 numaralarda olmak üzere iki nüshası tespit edilmiştir.
Yazarın biyografisi için bk. “Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyhi-abdulmecid-sivasi
Eserden Örnekler
“Tasavvuf, bakâr-ı bedeni riyâzet ve mücâhede boyunduruğuna takmak ve dil mezrasında tevhîd tohumu ekip, ma’rifet meyveleriyle lezzetlenme ve safâ için beden toprağını belâlarla yoğurmaktır.”
“Tasavvuf, muhâcir ve ensâr gibi ehl, evlâd ve mülkden geçmektir.”
“Tasavvuf, bedenî şehvetlerden ve rûhun vücûd ve ta’ayyününden el çekmek, âb ve kil libasından soyunup, cismi rûh gibi pür-nûr etmektir.”
“Tasavvuf, beden mişkâtında rûh fitilini yakıp, kandil-i ilâhî olmaktır.”
“Tasavvuf, varlık defterini dürüp, nefsi olgunluk ve fenâ makamına ulaştırmaktır.”
“Tasavvuf, sûret tılsımını mücâhede ve riyâzet ile bozup ma’rifetullâh hazînesine ermektir.”
“Tasavvuf, tezellül, cefâ, huşû’, sabır ve tahammül ile kâli hâle ve sûreti ma’nâya tebdildir.”
“Tasavvuf, sövene , “...Selâm (sana)...”(Hûd, 11/69) âyeti hükmünce medh ve duâ etmektir.”
“Tasavvuf, fenâ zehri içip, günde bin kere ölüp, dirilerek halden hale uğramak, neticede mutlu bir hayat bulmaktır.”
“İlim muhîtine erip, orada ism-i a’zamı öğrenerek, onunla gamlılara safâ, ölü kalplere can, yârânlara umrân, kâfir ve münâfıklara îmân, gafillere irfân verip, her sözü ile ölü kalplere hayat iksiri sunmaktır.”
“Tasavvuf, “Kulum bana kendisine farz kıldığım şeylerden daha sevimli hiç bir şeyle yaklaşmadı (yaklaşamaz). Kulum bana nâfilelerle yaklaşmaya devâm eder, nihâyet onu severim. Onu sevdiğimde ise, kendisiyle duyduğu kulağı, kendisiyle gördüğü gözü, kendisiyle tuttuğu eli, kendisiyle yürüdüğü ayağı olurum. Benden bir şey isterse muhakkak ona veririm, bana sığınırsa muhakkak onu korurum.” hadîsi üzere Allah’ın ahlâkıyla ahlâklanıp, hakîkat ilimlerini, ta’bir ve te’vili, âlemlerin sırrını duymak, kalbi tahliye ederek onu beytullâh hâline getirmektir.”
“Tasavvuf, kendisinden her ne istenirse onun ilâhî mahzende (kalpde) de bulunmasıdır.”
“Tasavvuf, vücûd-ı hakkâniyle kâmil olmak ve bu mânâya reh-nümâlıktır (rehberliktir).” (Süleymaniye Kütüphanesi, H. Şemsi F. Güneren Bölümü T 2311. vr. 9b-10a)
Kaynakça
Gündoğdu, Cengiz (2000). Bir Türk Mutasavvıfı Abdülmecîd Sivâsî Hayatı Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. Ankara: KB Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ŞERH-İ HİLYE-İ RESÛL (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd | Prof. Dr. Mehtap Erdoğan Taş |
Görüntüle | ||
2 | NASÎHAT-NÂME (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
3 | MEYÂDÎNÜ'L-FÜRSÂN/LÜGAT-I MESNEVÎ (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
4 | UDDETÜ'L-MÜSTA'İDDîN (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
5 | TEFSÎR-İ SÛRE-İ FÂTİHA (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
6 | KASÎDE FÎ MEDHİ'N-NEBÎ ALEYHİ'S-SELÂM (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
7 | BİDÂ’ATÜ’L-VÂ'İZÎN (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
8 | LETÂ'İFÜ'L-EZHÂR VE LEZÂ'İZÜ'L-ESMÂR (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
9 | DÜRER-İ AKÂ'İD VE GURER-İ KÜLLÎ SÂ'İKÎN VE KÂ'İD (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
10 | Mİ'YÂRU'T-TARÎK (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
11 | KAZA VE KADER RİSÂLESİ (ŞEYHÎ, ABDÜLMECÎD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
12 | FİRAVUN'UN ÎMÂNINA DÂ'İR RİSÂLE (ŞEYHÎ, ABDÜLMECİD SİVÂSÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT/DÎVÂNÇE (ŞEYHÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivâsî | Dr. Öğr. Üyesi Murat VANLI |
Görüntüle | ||
14 | ŞERH-İ MESNEVÎ-Yİ ŞERÎF (ŞEYHÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivasî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle | ||
15 | ŞERH-İ CEZÎRE-İ MESNEVÎ (ŞEYHÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivasî | Doç. Dr. Ali Çoban |
Görüntüle | ||
16 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
17 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
18 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
19 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
20 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
21 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
22 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
23 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
24 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
25 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |