MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ)
Misbâhu’l-Üns şerhi
Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi (d. Safer 751/Nisan 1350 - ö. 1 Receb 834/15 Mart 1431)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Sadreddin Konevi’nin Miftâhu'l-gayb'ına yazılmış ilk ve en kapsamlı şerh. Eserin tam adı, Misbâhu’l-üns beyne’l-ma‘kûl ve’l-meşhûd fî şerhi miftâhi gaybi’l-cem‘ ve’l-vücûd li’l-Konevî”dir. Eserin en az yirmi dört nüshası Anadolu'nun çeşitli kütüphanelerinde bulunmaktadır. Bunlardan Süleymâniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 1554 numarada kayıtlı olan nüshanın Misbâhu'l-üns'ün müellif nüshası olduğu düşünülmektedir (Gülle 1990, Gürer 2020). Kütüphanenin resmi kayıtlarında müellif hattı olduğu bilgisi bulunmazken eserin kapak sayfasında "Bu kıymetli nüsha, 834 yılında vefat etmiş, allâme Şemseddîn Muhammed b. Hamza Fenârî'ye aittir ve onu kendi hattıyla yazılmıştır" şeklinde bir kayıt bulunmaktadır (Fenârî t.y.). Bu nüshada herhangi bir tarih bulunmadığı için eserin hangi tarihte yazıldığı bilinmemektedir. 

Arapça yazılmış olan nüsha 339 varaktan oluşmaktadır. Eser, Fâtiha (açış), temhîd (giriş), bâb ve hâtime olmak üzere dört ana bölümden oluşmakta, her bölüm kendi içerisinde fasıllara ve makamlara ayrılmaktadır. Fâtiha bölümünde, şer’i ilimlerin taksimi, insanlık âleminin farklı milletlere bölünmesinin sırları, yüksek fikirlerin açıklanması, gerçek ilme ulaştıran vasıflar ve bunların delilleri, tasavvuf büyüklerinin ilim ve amelle ilgili genel kaidelerin zaptı hususundaki ölçüleri yer almaktadır. Temhîd bölümünde önce açık keşfin ortaya koyduğu gerçek, zıt şeyler arasında münasebet olmadığı ve aralarında nisbet bulunmayan şeylerin birbirlerini etkilemeyeceği konuları üzerinde durulmuş sonra da zat ile sıfatlar arasında ilgi ve izafelerin tashihi ve Allah Teâlâ’nın sıfatlarının kainattaki tecellileri ele alınmıştır. Bâb bölümünde Allah Teala ile ulvî ve süflî alemler arasındaki irtibat yönlerinin tayini konusu üzerinde durulmuştur. Hâtime bölümünde kâmil insanın hususiyetleri ele alınış ve bunlar on yedi soru altında işlenmiştir (Gülle 1990: 43-44).

Yazarın biyografisi için bk. “Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fenari-molla-fenari-semseddin-muhammed

Eserden Örnekler


 

Kaynakça


Fenârî, Muhammed b. Hamza (t.y.). Misbâhu'l-üns beyne'l-ma'kûl ve'l-meşhûd. Süleymâniye Kütüphanesi. Esad Efendi Koleksiyonu. demirbaş no: 1554 (müellif nüshası)

Gülle, Sıtkı (1990). Şemseddin Muhammed b. Hamza Fenârî'nin Hayatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 

Gürer, Betül (2020). Molla Fenârî’nin Varlık ve Bilgi Anlayışı. İstanbul: İnsan Yay. 

Atıf Bilgileri


Taş, Edibe. "MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/misbahu-l-uns-beyne-l-ma-kul-ve-l-meshud-fi-serhi-miftahi-l-gayb-fenari. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞERHU DÎBÂCETİ’L-MESNEVÎ (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Prof. Dr. Ahmet TANYILDIZ
Görüntüle
2 MECELLE MİN-EHLİ’T-TASAVVUF (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Öğr. Gör. MEHMET ALTINOVA
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ UCÂLE (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Dr. Öğr. Üyesi Yasin KARAKUŞ
Görüntüle
4 TAHKÎKU HAKÂ’İKİ’L-EŞYÂ’ VE DEKÂ’İKİ’L-ULÛM (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Dr. Öğr. Üyesi Yasin KARAKUŞ
Görüntüle
5 TA’LÎKA ALÂ-ISTILÂHÂTİ’S-SÛFİYYE (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Dr. Öğr. Üyesi Yasin KARAKUŞ
Görüntüle
6 ŞURÛTÜ’S-SALÂT (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Doç. Dr. Aysun Çelik
Görüntüle
7 MENÂKIBÜ’L-ÂRİFÎN (EFLÂKÎ) Eflâkî, Eflâkî Dede, Eflâkî Ahmed Ârifî, Ârifî Doç. Dr. Mehmet Ünal
Görüntüle
8 MEVHÛB-I MAHBÛB (ŞEYHOĞLU) Şeyhoğlu, Baba Yusuf Sivrihisarî Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
9 MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan
Görüntüle
10 TABSİRATÜ’L-MÜBTEDİ VE TEZKİRETÜ-İ-MÜNTEHİ (KONEVÎ) Konevî, Sadreddin Doç. Dr. Mevlüt Gülmez
Görüntüle
11 KİTÂBÜ’L-MÜNTEHÂ EL-MÜŞTEHÂ ALE’L-FÜSÛS (AHMED BÎCÂN) Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân, Şeyh Ahmed Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib Dr. Mehmet Bilal Yamak
Görüntüle
12 RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Muhammed Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
13 ŞERH-İ HADİS-İ ERBÂİN (SOMUNCU BABA) Somuncu Baba Prof. Dr. Enbiya Yıldırım
Görüntüle
14 ZİKİR RİSÂLESİ/ KELİME-İ TEVHİD ZİKRİ RİSÂLESİ (SOMUNCU BABA) Somuncu Baba, Hamîdüddîn-i Aksarâyî Diğer Tuğba Nurlu Ertürk
Görüntüle
15 KÂŞİFÜ'L-ESTÂR AN VECHİ'L-ESRÂR (ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ) Şeyh Hâmid-i Velî Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
16 RİSÂLE-İ TEVHÎD (MARMARAVÎ) Marmaravî, Ahmed Şemseddin, Yiğitbaşı Velî Prof. Dr. AHMET ÖGKE
Görüntüle