Ahmed Yesevi’nin meşhur dört halifesinin üçüncüsü olan ve daha çok Hâkim Ata adıyla anılan Süleyman Bakırgan Hâkim Ata’nın (d. ?/?-ö. ?/1186) kaleme aldığı ve Hz. Muhammed’in Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksâ’ya, Mescid-i Aksâ’dan Sidretü’l-Müntehâ’ya ve nihayet Allah’ın huzuruna varan yolculuğunu konu edinen manzume. Mîraç-nâme, toplam 117 (yüz on yedi) beyitten ibarettir (Eraslan 1979: 243, Güzel 2007: 96).

Kur’an-ı Kerim’de ve hadis kitaplarında anlatılan Hz. Muhammed’in miracı, İslamiyet etkisinde gelişen Türk edebiyatında işlenmiş önemli konulardan biridir. Yesevi halifelerinden Hâkim Ata da bu konuyu işleyen Miraçnâme adında kısa bir eser kaleme almıştır. Hece ölçüsünün14'lü kalıbıyla (7+7) yazılan Mîraç-nâme’de vezin ve anlatım bozuklukları dikkati çeker (Eraslan 1979: 247). Ayrıca günümüze ulaşan nüshalardaki farklılıklarda önemli boyuttadır (Eraslan 1979: 246). Hâkim Ata eserde “Kul Süleyman” mahlasını kullanmıştır.

Hâkim Ata, esere Allah’ın Hz. Muhammed’i peygamberlik makamına seçmesi konusuyla başlar. Onun peygamberliğine erişenlerin kurtuluşla müjdelendiğini, erişmeyenlerin ise helâk olacağını ifade eder. Allah’ın Hz. Muhammed’i nurundan yarattığı ve ona “Habibim” yani “Sevgilim” dediği geleneksel İslami bilgiyi aktarır. Ardından Hz. Muhammed’in çektiği eziyetleri ele alır. Ebu Cehil, yanında seksen kişi ile mescitte yatsı namazını kılan Hz. Muhammed’i taciz eder, onu büyücülükle suçlar ve daha birçok kötü söz söyler. Bu durumdan incinen Hz. Muhammed, Ümmühan’ın evine geçerek ibadetine orada devam eder. Allah, Cebrail’e emir vererek cennetten Burak’ı almasını ister. Cebrail, Burak’ı alarak Hz. Muhammed’in yanına gider. Hâkim Ata bu noktada Burak’ın tasvirini yapar ve olağanüstü özelliklerini sıralar. Ancak Burak Hz. Muhammed’den kaçar. Cebrail’in uyarısıyla uysallaşır. Hz. Muhammed, dizginini Cebrail’in tuttuğu Burak’a biner. Sağ yanında Cebrail, sol yanında Mikail, önünde İsrafil ve ardında Azrail olduğu halde yola çıkar. Böylece miraç başlamış olur. Hâkim Ata, bundan sonra Hz. Muhammed’in Mescid-i Aksa’ya geldiğini ve burada bütün peygamberleri ve velileri gördüğünü söyler. Hz. Muhammed, peygamberlere ve velilere Mecsid-i Aksa’da imamlık yapar ve namaz kıldırır. Namazdan sonra beliren nurdan merdivenleri takip ederek yedi göğü tek tek geçer ve hepsinde değişik olaylar yaşanır. Hz. Muhammed, yedinci gökten dokuzuncu göğe adım atar ve bu kattan sonra Sidre makamına ulaşır. Cebrail Ufk makamına kadar ona eşlik eder. Buradan ileri geçemediği için özür beyan eder. Hz. Muhammed burada bir minbere biner ve sayısız perdeden geçtikten sonra Allah’ın huzuruna varır. Burada Allah’la vasıtasız şekilde konuşur. Ardından miraç yolculuğundan dönerek henüz sıcak olan yatağına ulaşır. Eserde cennet ve cehennem tasvirleri de ayrıntılı şekilde yer alır (Eraslan 1979: 243-304, Güzel 2007: 368-378, Sever 2017: 276-293).

Mîraç-nâme’yi Türkiye’de ilk defa neşreden kişi Kemal Eraslan’dır. Eraslan, "Hakîm Ata ve Mîrac-nâme'si" adlı makalesinde iki nüsha üzerinden karşılaştırmalı olarak eserin neşrini yapmıştır (1979: 243-304). Mîraç-nâme’nin neşrini yapan bir diğer kişi, Abdurrahman Güzel’dir. Güzel, 2007 yılında günümüz Türkçesine aktardığı Mîraç-nâme’yi, Hz. Muhammed’in Mir’acı adıyla, Süleyman Hâkim Ata’nın Bakırgan Kitabı Üzerine Bir İnceleme adlı çalışmasının içinde yayımlamıştır (2007: 368-378). Mîraç-name’nin Türkiye’deki bir başka neşri, 2017 yılında Mustafa Sever tarafından yapılmıştır. Sever, Mîrâç-nâme’nin çeviri yazısını ve günümüz Türkçesine aktarılmış metnini karşılıklı sayfalara gelecek şekilde Ahmed Yesevî’nin III. Halifesi Hakîm Süleymân Ata Hikmetler ve Kıssalar adlı eserinde yayımlamıştır (2017: 276-293).

Yazarın biyografisi için bk. "Hâkim Ata, Süleyman Bakırgan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakim-ata-suleyman-bakirgan