MİR’ATÜ’S-SAFÂ (ŞÂNÎ)
tasavvufi risale
Şânî, Mehmed Şânî Efendi (D. ?/? - Ö. 1019/1610)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Lârendeli Mehmed Şânî Efendi'nin Arapça tasavvufi risalesi. Miratü’s-Safâ Allah’ın isimlerinin tecellilerini ve tasavvufun mertebelerini konu alan 9 varaklık Arapça olarak kaleme alınmış tasavvufî bir eserdir. Eserde şairin adı şu şekilde geçmektedir: “el-Abdü’l-Müznibü’l-Cânî İbrahim b. Abdurrahman el-Karamanî eş-sehîr bi-Şânî el-Lârendevî ve Hüve fi Rivayeti’l-Işk Münzevi.” (Alparslan 2007: 12).

Eserde Allah’ın isimlerine ve tasavvufun mertebelerine yer verilen kısımlar vardır. Bu kısımlara, eserin görselliğini güzelleştiren daire şeklinde cetveller ilave edilmiştir. Her iki nüshada da on birer cetvel bulunur. Mehmed Şânî Efendi eseri yazarken yararlandığı bazı kaynakları zikretmiştir. Bunlar Ferîdüddin Attâr’ın (d. H 536 – 537; 539 - 540/M 1142 – 45 (?) - ö. H 618/M 1221) Mantıku’t-Tayr’ı, Azîz Nesefî’nin (d. ? - ö. H 700/M 1300 [?]) Maksadu’l-Aksâ’sı; Ni‘metullâh-ı Velî’nin (d. H 730-731/M 1330 - ö. H 834/M 1431) Kitâbü’l Mükâşefe’si ve Hâfız-ı Şirâzî’nin (d. ? - ö. H 792/M 1390 [?]) Divan’ıdır (Esad Efendi 1478: 132a, Osman Ergin 59: 102a).

Eserin son kısmında aktarılan bilgilerden anladığımıza göre bu eser H 9 Zilhicce 989 /M 4 Ocak 1582’de tamamlanmıştır. Eserin mukaddimesinde Sultan III. Murad’a dua edilmektedir (Esad Efendi 132a-132b). Fakat eser, Şani’nin şeyhi olarak tanıttığı Şeyh Kerim b. Gülşenî Vardârî Edirnevî’ye ithaf edilmiştir. Bu da eserin birçok yerinde şeyhi Kerim b. Gülşenî Vardârî Edirnevî’ye yaptığı övgülerden anlaşılmaktadır.

Eserin günümüzde bilinen iki nüshası vardır. Bunlardan birisi İBB Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Yazmaları Koleksiyonu 59 numara 102a - 107a varakları arasında; diğeri ise Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Bölümü 1478 numara 131b - 140a varakları arasında kayıtlıdır. Bu iki nüshadan İBB Atatürk Kitaplığı’ndaki nüshanın istinsah tarihi  H 10 Şaban 1341/M 28 Mart 1923 olarak verilmiştir (Osman Ergin 59: 107a). Bu nüshanın geç dönemde istinsah edilmiş olduğu, nüshanın yazı tipi ve kullanılan malzemelerinden de anlaşılmaktadır. Nitekim nüsha, rika ile yazılmış olup baş tarafında kurşun kalemle çizilmiş bir fihrist cetveline sahiptir. Fakat diğer nüshanın istinsah tarihi ya da müstensihine dair herhangi bir bilgimiz yoktur.

Günümüzde Mehmed Şânî Efendi’nin Mir’atü’s-Safâ’sı hakkında yapılmış herhangi bir çeviri ya da tenkitli metin çalışmasına ulaşılamamıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Şânî, Mehmed Şânî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sani-mehmed-sani-efendi

Kaynakça


Alparslan, Mevlüde (2007). İbrahim Şânî Lârendevî’nin Gülşen-i Efkâr Mesnevisi: Metin – Muhtevâ - Tahlil. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.

Kurmuş, Cengiz Veli (2010). Lârendeli Şânî - Gülşen-i Efkâr: (İnceleme – Metin). Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.

Mehmed Şânî Efendi. Miratü’s-Safa. İBB Atatürk Kitaplığı. Osman Ergin. No. 59. 102a - 107a.

Mehmed Şânî Efendi. Miratü’s-Safa. Süleymaniye Kütüphanesi. Esad Efendi. No. 1478. 131b - 140a.

Atıf Bilgileri


Doğru, Sefacan. "MİR’ATÜ’S-SAFÂ (ŞÂNÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mir-atu-s-safa-sani. [Erişim Tarihi: 15 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 GÜLŞEN-İ EFKÂR (ŞÂNÎ) Şânî, Mehmed Şânî Efendi Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ
Görüntüle
2 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
3 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
4 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
5 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
6 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
7 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
8 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
11 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle