Yûsuf Ziyâ Bey'in eseri. Mir’ât-ı Muhammediyye ve Menâkıb-ı Ahmediyye, manzum-mensur karışık bir eserdir. Bir nevi siyer kitabı olan eser, 1313/1895-96 tarihinde Matbaa-i Âmire’de basılmıştır. Eserin başında manzum bir mukaddime vardır. Eser, 152 sayfa olup matbu nüshası Millî Kütüphanede 06 Mil EHT A 1232 numaradadır. Yazar, eserini 1892 yılında Çankırı’ya görevlendirildiği sırada Bidayet Mahkemesinde çalışırken kaleme almıştır (Çelik 2011: 7; Yıldırım 2019: 201).

Mir’ât-ı Muhammediyye ve Menâkıb-ı Ahmediyye, bir mukaddime ve Hz. Peygamber’in hayatının kronolojik olarak aktarıldığı bölüm olmak üzere iki kısımdan oluşur. Mukaddime kısmı, 25 beyitlik bir manzumeden oluşmaktadır. İkinci kısımda ise Hz. Peygamber’in doğumu, nesebi, nübüvveti, gazâları, hasletleri, şahsî eşyaları, vefatı gibi konuları ele alınarak hemen her konu tafsilatlı bir şekilde okuyucuya aktarılmaya çalışılmıştır (Yıldırım 2019: 201). Yazarın ifadesiyle “Lisân-ı Osmanî’de” kaleme alınan eser, yer yer süslü ve secili bir görünüm arz etse de genel olarak sade ve yalın bir üslupla kaleme alınmıştır. Hz. Peygamber, zikredilirken süslü ve secili sıfatlar kullanılmaktadır. Türkçe telif olan bu eserde yer yer Arapça şiirlere de rastlanmaktadır.

Yusuf Ziyâ Bey, eserin telif sürecinde bazı kaynak ve şahısların naklettiği rivayetleri kullanmış ve yararlandığı kaynak şahıs ve kitapların ismini zikretmiştir. Müellif, eserde daha çok Kur’ân-ı Kerîm’den, sahâbeden, peygamberlere gönderilen suhuflardan faydalanmıştır (Yıldırım 2019: 207).

Yazarın biyografisi için bk. "Ziyâ, Yûsuf Ziyâ". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ziya-yusuf-ziya