- Yazar Biyografisi (TEİS)
Vecihi - Madde Yazarı: Saime Kemerci
- Eser Yazılış Tarihi:1894
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap-Latin
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Roman
- Yayın Tarihi:16/10/2021
MİHR-İ DİL (VECİHİ)
romanVecihi (d. 1869 - ö. 1904)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Vecihî Mehmet’in 1896 yılında İkdam gazetesinde tefrika edilen ilk romanı. Dönemi içerisinde oldukça beğenilen ve konu itibariyle yazarın bir sonraki eserlerini de etkileyen Mihr-i Dil, acıklı bir besleme hikayesidir. İntibah ile Sergüzeşt’le arasındaki konu benzerliği ile ifadenin süslü oluşu, eserin ilk akla gelen özelliklerindendir. Popüler bir biçimde eserlerini kaleme alan Vecihî, en fazla gözyaşı döktüren yazar olarak kabul edilir. Eserde yetim ve öksüz Mihr-i Dil’in hikayesi üzerinden çok eşlilik, kölelik, cariyelik gibi konular üzerinde durulur ve söz konusu konuların eleştirisi dile getirilir.
Eser dokuz bölümden, bir de “Suret-i Mektup” başlıklı onuncu bölümden oluşur. İlk bölümde güzel, alımlı, zeki, yetenekli ve ahlaklı bir kişi olarak anlatılan Mihr-i Dil, Adni’nin dikkatini çeker. İkinci ve üçüncü bölümlerde ise Adni’nin eğitiminden ve çalışma hayatından bahsedilir, ardından eserin düğümünü oluşturan Hanımefendi yani Adni’nin annesine yer verilir. Adni’nin annesinin oğluna düşkünlüğünden ve hırslı karakterinden söz edilir ve Adni ile Mihr-i Dil’in tesadüfen tanışmasından bahsedilir. Karakterlerin tanıtılması ve çatışmaya dair sinyallerin verilmesi bakımından giriş mahiyetini taşıyan üç bölüm ardından dördüncü bölümde hikâyenin temel çatışması okura sunulur. Hanımefendi, Mihr-i Dil’in üzerine kuma alacağına dair oğlundan söz alınca bu münasebete izin verir. Evlendikleri ilk zamanların mutlu bir tasvirinin çizildiği beşinci bölümden sonra ise zamanda bir sıçrama yaşanır ve çiftin Bedia adında bir kızlarının olduğu fakat Hanımefendi’nin Mihr-i Dil’e karşı tutumunun değişmediği anlatılır. Adni yedinci bölümde, annesinin bulduğu Seher Hanım ile yeniden evlenir ve Mihr-i Dil evden uzaklaştırılır. Mihr-i Dil çocuğuna kavuşmak için Adni’ye bir mektup yollar. Adni yaptıklarından pişman olarak Mihr-i Dil’le ilgilenmeye başlar ve kızıyla görüşmesine müsaade eder. Fakat Bedia annesi olarak Seher’i bilmektedir. Bedia on dört yaşına gelince tüm gerçekleri öğrenir, babasının vefatıyla Mihr-i Dil ile mutlu bir hayat sürer. Eser, Yavuz Sinan Ulu tarafından yayımlanmıştır (2016).
Yazarın biyografisi için bk. "Vecihi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vecihi
Eserden Örnekler
"İnsanlığın birinci delili lisan iken lisanlarını tahrib-i kalbe [kalp kırmaya] âlet edenler insanlığın birinci deliliyle insan olmadıklarını isbat ederler. Mihr-i Dil henüz ahlâkına vâkıf olmadığı Seher'in de mahiyetini anlayınca hayran hayran bakarak:
-A hanım benim halimden de ibret almadınız mı? Ben sizi insan diye müracaat ettim.
dedi. Bir beslemelikten gelmiş bir kız bâ-husus [hele de ] Mihr-i Dil tarafından Seher Hanım gibi bir mağrûreye[kibirliye] bu söz ne kadar ağır gelir. Bi-çare [çaresiz]kadın güzel bir de dayak yedi. Hanımefendi bunların gürültüsünü duyarak Mihr-i Dil'e:
-Edepsiz alçak. Sen haddini bilmiyor musun?
Yollu bir takım tekdirlerden sonra Seher'e:
-Haydi kızım. Sen ona uyma. Evladımı baştan çıkardı. İki senedir kendisine esir etti. Yetişmedi de şimdi sana bulaşacak.
diyerek birini ta'ziz ü tekrîm ile [kutlayarak, sevgiyle] odasına; birini de aşağıya gönderdi.
Seher bu vak'âyı öteden beri vücudundan bî-huzur [huzursuz] olduğu Mihr-i Dil'in evden def'i [kovulması] için güzel bir sebep ittihaz eyledi [tasarladı]." (Mehmet Vecihî 2016: 68-69)
Kaynakça
Çiftçi, Güzide (1999). Mehmet Vecihi Efendi Hayatı- Şahsiyeti ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Mehmet Vecihî (2016). Mihr-i Dil. (hzl. Yavuz Sinan Ulu). Ankara: Kültür Ajans.
Önal, Mehmet (1990). “Popüler Bir Romancı Mehmed Vecihî Bey”. Türk Kültürü, 327: 417-424.
Önal, Mehmet (1985). Vecihi Bey’in Hikayelerinde Fiktif Yapı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Safi, İhsan ve Çetin Arslan (2018). “Mehmet Vecihi Efendi’nin Romanlarında Çok Eşlilik”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7: 135-151.
Yalçın, Sıddıka Dilek (1998). XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatında Popüler Roman. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MEHCÛRE (VECÎHÎ) | Mehmed Salih Vecîhî Bey | Öğretmen Nurullah YAŞAR |
Görüntüle | ||
2 | HALİME (VECİHİ) | Vecihi | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
3 | ÇOBAN KIZI (VECİHÎ) | Vecihi | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
4 | HİKMET YAHUT MEHCÛRE'NİN KISM-I SÂNÎSİ (VECÎHÎ) | Mehmed Salih Vecîhî Bey | Öğretmen Nurullah YAŞAR |
Görüntüle | ||
5 | NERİME (VECİHİ) | Vecihi | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
6 | HÜRREM BEY (VECİHİ) | Vecihi | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
7 | SÂİL (VECİHİ) | Vecihi | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
8 | MALİK (VECİHİ) | Vecihi | Dr. Öğr. Üyesi Fırat Karagülle |
Görüntüle | ||
9 | MESUDE (VECİHİ) | Vecihi | Dr. Öğr. Üyesi Fırat Karagülle |
Görüntüle | ||
10 | NEDÂMET (VECİHȊ) | Vecihî | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
11 | MÜJGAN (VECİHİ) | Vecihi | Dr. Öğr. Üyesi Fırat Karagülle |
Görüntüle | ||
12 | HASBİHAL (VECİHİ) | Vecihi | Öğretmen DENİZ POLATER |
Görüntüle | ||
13 | VUSLAT (VECİHȊ) | Vecihi | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
14 | HARABE (VECİHİ) | Vecihi | Araş. Gör. TEVFİK ERGUN |
Görüntüle | ||
15 | SEVDA-YI MASUMANE (VECİHİ) | Vecihi | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |