- Yazar Biyografisi (TEİS)
Selîm, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne - Madde Yazarı: Prof. Dr. Halil Çeltik
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:08/01/2022
MİFTÂHÜ MÜŞKİLÂTİ'L-ÂRİFÎN ÂDÂBU TARÎKİ'L-VÂSILÎN
tasavvufi şerh mahiyetinde eserSelîm, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne (d. ?/? - ö. 1170/1756-57)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Selîm Dîvâne'nin (d. ?/? - ö. 1170/1756-57) tasavvufi şerh mahiyetinde eseri. Müşkilâtü'l-Ârifîn diye tanınan eser hem tasavvufî konuların izahı hem de tasavvufî metin şerhleri açısından önemlidir. Selim Dîvâne, eserine Niyâzî-i Mısrî'nin "Müşkilim var size ey Hak dostları eylen reşâd" mısraıyla başlayan gazelinin şerhiyle başlar. Eser, Niyâzî'nin diğer şiirleriyle birlikte Eşrefoğlu, Muhammed Bîcân, Şeyh Nâci, Şemsî, Aziz Mahmud Hüdâyî ve Nesîmî'nin şiirleriyle zenginleştirilmiştir. Bu örnekler Mısrî'nin şiirini açıklamak için verilmiştir. Bu açıdan, esere bir Niyâzî-i Mısrî şerhi olarak bakılabilir. Yazar eserinin girişinde, asıl yazılış amacının evliyâullahın edebini, itikadını, sülûkunu, tevhidini, Hak'la kıyamlarını, halk ile muamelelerini, peygamber ve mürşitlerin gönderilme sebeplerini açıklamak olduğunu belirtir. Eser, Allah'a ulaşanların ("vâsilîn"in) âdâbı ile henüz ulaşma yolunda olanların ("ârifîn"in) manevî suallerinin anahtarı mahiyetindedir.
Esere konuşma dilinin özellikleri hâkimdir. Bu sebeple sohbet esnasında tutulan notlar gibidir. Eserde tekrarlar, zaman zaman cümle düşüklükleri, uzun cümlelerin iç içe girdiği yerler bulunmaktadır.
Kütüphanelerde eserin yazma nüshaları mevcuttur: Millî Ktp.; Yz. A. 449; Atatürk Kitaplığı (İstanbul) K. Yz. 548; Süleymaniye Ktp., Ali N. Tarlan Kitapları, No: 167; Marmara Ü. İlâhiyat Fakültesi Ktp., Yz. 19. Eserin hem orijinal (Kırımlı Selîm Dîvâne 1996) hem de sadeleştirilmiş metinleri (Selîm Baba 1987; Yivlik 1998, Hafızalioğlu 2001) yeni harflerle yayımlanmıştır. Selîm Dîvâne'nin eserleri, Burhânü'l-Ârifîn ve Necâtü'l-Gâfilîn adlı kitabıyla birlikte sadeleştirilerek tek kitapta toplanmıştır (Çevik 2004, Kırımlı Selîm Dîvâne 2004, Kırımlı Şeyh Selîm Dîvâne 2014, 2. bs. 2019).
Şairin biyografisi için bk. “Selîm, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/selim-seyh-selim-baba-selim-divane
Eserden Örnekler
Kul kimdir, Allah kimdir? Kimse bilmez. Böyle gafletle
geçerler. Bundan bari fehmet. Allah kullarından ayrı değildir. Bil ki
kullarının zâhir ve bâtın tasarrufunu eden Hak'dır. Velâkin kullarını kendine
perde ve âlet etmişdir. Her işi işleyen Hak'dır. Sen kör olup gaflette
olduğundan kul sanırsın. Sen, sanmayasın ki ardında kalmışsın. Bari Karagöz
oyunundan hisse al! Ârif-i bi'llâh her şeyi künhüyle bildiler. Onun için "Ene'l-Hakk"ı,
"Hüve'l-Hakk"a tebdîl olmalıdır.
Sürüp ismin dilde tekrâr eylerem
Varlığım seninle
ben var eylerem
Koma beni etmeyem bir derdle âh
Yakaram dünyâyı
hep nâr eylerem
Aşk-ı pâkin boynuma zincirini
Takmışam Mansûr
olup dâr eylerem
Ene'l-Hakk'ı mahvedip sende şehâ
Hüve'l-Hak zikrini
her bâr eylerem
Beni sende seni Hak'da mahvedip
Hakk'ı sende
Seyyid'im var eylerem
Cemâlinden okuyup âyetleri
Şerh edip ledünnü
tekrâr eylerem
Vech-i pâkin ismidir ümmü'l-kitâb
Bu Selîm'e anı
ezkâr eylerem (Kırımlı Selîm
Dîvâne 1996: 56-57).
Kaynakça
Çevik, İsa (2004). Vuslata Davet - Burhânu'l-ârifîn Miftâhu
Müşkilâti's-sâdıkîn Âdâbu Tarîki'l-vâsılîn. İstanbul: İnsan Yay.
Kırımlı Selîm Dîvâne (1996). Tasavvufî Sorulara Cevaplar-Miftahu Müşkilâti'l-Ârifîn Âdâbu
Tarîki'l-Vâsilîn. (hzl. M. Tatcı), İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı
Yay.
Selîm Baba (1987). Miftahu Müşkilâti'l-Ârifîn Âdâbu
Tarîki'l-Vâsılîn - Müşküllerinin Anahtarı. (hzl. Şevket Gürer), İstanbul: Yayınevi ?.
Yivlik, Sadık Ahmet (1998). Miftahu Müşkilâti'l-Ârifîn
Âdâbu Tarîki'l-Vâsılîn - Sadıkların Müşküllerinin Anahtarı. İstanbul: Kitsan Yay.
Hafızalioğlu, Tahir (2001). Vahdet Aynasında: Osmanlı Tasavvuf Metinlerinden Seçmeler-I. İstanbul: İnsan Yay.
Kırımlı Selîm
Dîvâne (2004). Âriflerin Delili
Müşkillerin Anahtarı. (hzl. M. Tatcı ve H. Çeltik), Ankara: Akçağ
Yay.
Kırımlı Şeyh Selîm Dîvâne (2014). Vahdet-i Vücûda Dair Âriflerin Delili ve Müşkillerin Anahtarı. (hzl. M. Tatcı ve H. Çeltik), 2. Baskı 2019, İstanbul: H Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN / DÎVANÇE (SELÎM DÎVÂNE) | Selim, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne | Prof. Dr. Halil Çeltik |
Görüntüle | ||
2 | BÜRHÂNÜ'L-ÂRİFÎN VE NECÂTÜ'L-GÂFİLÎN | Selim, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne | Prof. Dr. Halil Çeltik |
Görüntüle | ||
3 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
4 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
5 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (HÂMİD) | Hâmid, Enderûnlu Mehmed | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (İZZÎ) | İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
12 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle |