- Yazar Biyografisi (TEİS)
Zâtî, Süleymân Efendi - Madde Yazarı: Prof. Dr. Selami Şimşek
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:23/03/2022
MİFTÂHÜ'L-MESÂ'İL (ZÂTÎ)
dinî, tasavvufi ve ahlâki konuları anlatan eserZâtî, Süleymân Efendi (d. 1095/1684 - ö. 1175/1761)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Süleyman Zâtî Efendi'nin (d. 1095/1684 - ö. 1175/1761) muhtelif tasavvufi konuları soru-cevap tarzında anlattığı eser. Risâlesinin ismi, bazı kaynaklarda ve kütüphane kayıtlarında Miftâhu’l-Mesâ'il ve Misbâhu’l-Mesâ'il ile 23 Es’ile-i Mutasavvıfâneye Cevâb-nâmesi şeklinde de geçmektedir. Esasen eserde 23 değil 20 tasavvufî mesele ele alınmıştır. Zâtî Efendi bu eserini, bir grup din ehli ve yakîn bilgisi tâliplerinin kendisinden çeşitli muğlak meselelere cevaplar içeren bir eser yazmasını istemesi üzerine kaleme almıştır. Bezm-i elest, kalem, levh-i mahfûz, mukadderât, Hz. Musa, Hz. İsâ ve Hz. Muhammed’in ümmetlerinin durumu, insanın yaratılışı, mebde-meâd, Allah’ın ihsanı, tenâsuh, namazın sırları ve hikmetleri, Allah’a giden yollar, insanı teşkil eden dört unsur eserde yer alan konulardan bazılarıdır.
Türkiye kütüphanelerinde pek çok yazma nüshası bulunan eserle ilgili olarak Asuman Omay tarafından bir yüksek lisans çalışması yapılmıştır (2001). Eser, Selami Şimşek tarafından ise Süleymaniye Kütüphanesi Haşim Paşa nr. 29’da kayıtlı nüshası esas alınarak yeni harflerle yayımlanmıştır (2021: 437-488).
Yazarın biyografisi için bk. "Zâtî, Süleyman Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zati-suleyman-efendi
Eserden Örnekler
Mes’ele-i sâlise ki üçüncü mes’ele oldur ki nübüvvet-i Mûsâ aleyhi’s-selâm hikmet-i ameliyye ve risâlet-i İsâ aleyhi’s-selâm hikmet-i nazariyye ve millet-i Muhammed aleyhi’s-selâm bu iki hikmeti câmi‘a olup tâife-i sûfiyye ve gürûh-ı kâfiyye vesâir avâm-ı nâs kangı milletdendir? El-cevâb evvelen ma‘lûm ola ki bu mesâile nice bast-ı mukaddemâta mevkûfdur. Zîrâ nübüvvet-i Mûsâ ve risâlet-i İsâ ve millet-i Muhammed Mustafâ dimekde nice esrâr vardır. Pes imdi benim rûhum hükmün ma‘nâ-yı lügavîsi sebeb ve illet kavl-i sahîh dimekdir. Ammâ ıstılâh-ı hükemâ rahimehumullâh böyle ta’rîf olunmuşdur ki, “el-Hikmetü ilmün bâhisün an ahvâli’l-mevcûdâti’l-hâriciyyeti alâ mâ-hiye aleyhi fînefsi’l-emri bi-kaderi’t-tâkati’l-beşeriyyeti.” Ya‘nî ilm-i hikmet mevcûdât-ı hâricenin ahvâlından bahsedicidir. (Şimşek 2021: 442).
Kaynakça
Omay, Asuman (2001). Zâtî Süleyman Efendi Miftâhu’l-Mesâil. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şimşek, Selami (2010). “Süleyman Zâtî”. İslâm Ansiklopedisi. C. 38. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 110-111.
Şimşek, Selami (2020). Anadolu’da Kurulmuş Bir Tarikat: Celvetîlik. İstanbul: Ketebe Yay.
Şimşek, Selami (2021). Keşanlı Süleyman Zâtî Efendi Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri (İnceleme-Metinler). Ankara: Gece Kitaplığı Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ZÂTÎ) | Zâtî, Süleymân Efendi | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
2 | SEVÂNİHÜ'N-NEVÂDİR FÎ MA'RİFETİ'L-ANÂSIR | Zâtî, Süleymân Efendi | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
3 | ŞERH-İ MU'AMMÂ-YI NAKŞÎ TERCÜME-İ HAZRET-İ ZÂTÎ | Zâtî, Süleymân Efendi | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
4 | ŞERH-İ KASÎDE-İ FERÎDE-İ HAZRET-İ İSMÂ'İL HAKKI | Zâtî, Süleymân Efendi | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
5 | RİSÂLE FÎ MEBDE'İ İNSÂN | Zâtî, Süleymân Efendi | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
6 | GÜLŞEN-İ VAHDET ŞERHİ (ZÂTÎ) | Zâtî, Süleymân Efendi | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
7 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
8 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
9 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (HÂMİD) | Hâmid, Enderûnlu Mehmed | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
13 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (İZZÎ) | İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
16 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle |