MİFTÂHÜ'L-CENNE (FERÎDÛN)
ahlakî risâle
Ferîdûn, Ahmed Feridûn Bey, Ferîdûn Ağa (d. ?/? - ö. 991/1583)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ahmed Feridûn Bey’in ahlaki öğütler içeren risalesi. “Cennetin anahtarı” anlamına gelen Miftâhü’l-Cenne, Feridûn Bey’in ilk Osmanlı padişahlarından III. Murad (ö. 1595)’a kadar gelen padişah mektupları ile ferman, berat, fetih-nâme vb. suretlerini içeren Münşeâtü’s-Selâtîn adlı eserinin başında yayımlanmıştır. Kitabın adı ebced hesabıyla telif tarihi olan 982 (1574) yılını göstermektedir (Özcan 1995: 397).

Eser, Münşeâtü’s-Selâtîn’in 1. cildinde 23-28. sayfaları arasındadır. Allah’a hamd, Hz. Muhammed’e övgüyle başlayan uzun bir girişten sonra  asıl üzerinde durulacak konulara geçiş yapılır. Ahmed Feridûn Bey, Risaleyi Divan-ı Hümayun’daki çalışma günlerinde kendisine gelen ilham üzerine kaleme aldığını bildirir. Eser, sekiz bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm gerçek müminin evsafı üzerinedir. İkinci bölümde salih ve muslih; üçüncü bölümde sıddîk, sâdık ve hayrhâh; dördüncü bölümde ahde vefa ve sır saklayanlar; beşinci bölümde nifakçı, ayrılıkçı ve bozguncular; altıncı bölümde haset ve hasetçi kimseler; yedinci bölümde ikiyüzlü kimseler; sekizinci bölümde ise riyakâr ve söz taşıyanlar anlatılmıştır.

Miftâhü’l-Cenne’nin bir nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde (Revan Köşkü, nr. 1998) bulunmaktadır. Eser üzerinde şu ana kadar bir çalışma yapılmamıştır.

Yazarın biyografisi için bk. “Ferîdûn, Ahmed Feridûn Bey, Ferîdûn Ağa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/feridun-ahmed-feridun-bey-feridun


Eserden Örnekler


Evvelâ sâlihlerden geçinür menâkıb-ı evliyâ ezberler zâhid sûret-i derviş hey’et ân vâhidde zemzemden su getürici beş vakt namâzı Ka‘bede ḳılıcı eyü vâkıa‘ görici hemtâ yil gibi esdirici kimini öldürüp kimini kesdirici ekâbire hayr-hâh geçinür fuḳarāya hıdmet idüp hayr du‘â alıviririn dir kendüden ihsânı dirîğ idenleri mezemmet ider zehr-i kâtile bulaşdıranları medh ider dostlugı haftasına varmaz düşmenligi dahı virgüden geçmez râst gelene senün içün şöyle didüm böyle didüm diyü Hızr İlyâslanur zerre umdıġından ayrılmaz nesne virmeyen âşinâyı bilmez müfit-i maslahat görmez sicillerde şâhid yazılmakdan kaçmaz ḥelâli bulmaz harâmı elden komaz yalana gerçege yemîn ider her kilisenün papası olur zâlimüñ musâhibi ‘ayb arayıcı zagr gibi yalayıcı nân u nemek bilmez babasına anasına hurmet itmez safâsı gavgâ vefâsı temâşâ köyden ḳoğulmış mahalleden sürilmiş deyyusluġla anılmış sîreti kabîh hulkı fazîh menfûr-ı ümem-i merdûd benî Âdem hor u hakîr müstehak sa‘îr-i makhûr-ı cenâb-ı kibriyâ zâdallâhu te‘âlâ marazâ (Feridun Beg 1275: 27-28).

Kaynakça


Feridun Beg Ahmed (1275). Münşeâtu’s-Selâtin. C.I. İstanbul.

İşimtekin, Soner (2013). “Feridun Bey Münşeâtında Yer Alan Farsça Mektuplar”. Doğu Araştırmaları 2 (11): 49-70.

Özcan, Abdulkadir (1995). “Ferîdûn Ahmet Bey”.  İslâm Ansiklopedisi. C.12. İstanbul: TDV Yay. 396-397.

Atıf Bilgileri


Gülmez, Mevlüt. "MİFTÂHÜ'L-CENNE (FERÎDÛN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/miftahu-l-cenne-feridun-tees-1465. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MÜNŞEÂTÜ'S-SELÂTÎN (FERÎDÛN AHMED BEY) Ferîdûn, Ferîdûn Bey, Ferîdûn Ahmed Bey Dr. SONAY ÜNAL
Görüntüle
2 NÜZHETÜ'L-ESRÂR FÎ-FETH-İ KAL'A-İ SİGETVAR (FERÎDÛN) Ferîdûn, Ahmed Feridûn Bey, Ferîdûn Ağa Araş. Gör. Dr. Ümit Eskin
Görüntüle
3 DÎVÂN (FERÎDÛN) Ferîdûn, Ahmed Feridûn Bey, Ferîdûn Ağa Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
4 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
7 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
8 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
13 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle