- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nâdirî, Hasan Nâdir - Madde Yazarı: Dr. Gülcan Alıcı
- Eser Yazılış Tarihi:1307/1889
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:18/12/2021
MEVLİDLER (NÂDİRÎ)
mevlidNâdirî, Hasan Nâdir (d. 1246/1830 - ö. ?/1889'dan sonra)
ISBN: 978-9944-237-87-1
19. asır Maraşlı divan şairlerinden Hasan Nâdir Efendi’nin eseri. Bugün elimizde Kudûmîzâde Mustafa tarafından istinsah edilmiş iki nüshası bulunan eserin içinde ayrı ayrı üç adet mevlit bulunmaktadır. Nadirî, III. Mevlid’indeki şu beytinde eserini 1307/1889 tarihinde yazdığını şöyle bildirmektedir: "Kıssa-i mevlid-i miskiyyü’l-hitâm / Sâli bin üç yüz yidide oldı tâm". Nâdirî’nin mevlitleri zamanında Kahramanmaraş’ta çok rağbet görmüş, düzenlenen mevlit törenlerinde okunmuştur.
Mevlitlerde belirli bir tertip içinde olmasa da münacat, vilâdet, risâlet, mucizât, miraç ve dua bölümleri bulunmakta, sadece rıhlet bölümleri bulunmamaktadır. Eserde, dinleyen cemaatin tekbir, tevhit ve salavat getirecekleri yerler belirtilmiştir. Hatta şerbet sunumu yapılırken okunacak sala bile vardır. Mevlitlerin bu tertibi eserin okunmak üzere yazıldığını göstermektedir.
Mevlid, Arapça bir sala ile başlamaktadır. Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun "fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün" kalıbıyla yazılan mevlitlerin başında isimleri bulunmaktadır. I. Mevlid’in adı, “Mevlidü’l-Evvel Li-Kurrâzâde Nâdir”dir. Mevlid, aradaki dörtlükler hariç 286 beyitten müteşekkildir. II. Mevlid’in adı “Mevlidi’s-Sânî Li-Kurrâzâde Nâdir”’dir. Mevlid, aradaki dörtlükler hariç 285 beyitten müteşekkildir. III. Mevlid’in adı ise “Mevlidü’s-Sâlis Li-Kurrâzâde Nâdir”’dir. Mevlid, aradaki dörtlükler hariç 305 beyitten müteşekkildir. Nâdirî, III. Mevlid’inde eseri hayırla anılmak ve Allah’ın rahmetine nail olmak gayesiyle yazdığını ifade etmektedir. Mevlitlerin sonunda Kudûmîzâde Mustafa tarafından istinsah edildiği kayıtları bulunmaktadır. Bu kayıtlara göre mevlitler farklı tarihlerde istinsah edilmiştir. Esere dairi iki çalışma yapılmıştır (Özbaş 1990, 2009).
Şairin biyografisi için bk. "Nâdirî, Hasan Nâdir". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nadiri-hasan-nadir
Eserden Örnekler
I. Mevlid
Sâkinân-ı âlem-i arz u semâ
Didiler ṭoğdı Muhammed Mustafâ
Âleme geldikde ol hayrü’l-beşer
Cümlesi ıslah olup def’ oldı şer
Zikr-i tevhîd itdiler fevka’l-edeb
Cân u dilden cümle eşyâ didi heb
Merhabâ ey kâ’inâtın mefharı
Merhabâ ey enbiyânın serveri
Merhabâ ey nûr-ı eflâk u zemîn
Merhabâ sensin Resûl-i kâm-bîn
Merhabâ yā eşref-i ehlü’l-kibâr
Merhabâ ey hânedân-ı kâmkâr
Merhabâ ilm-i ledünnî ma’deni
Merhabâ dürr-i şefâ’at mahzeni
….
Ey keremler kânı Allah u ganî
Şerr ü şûm-ı nefsiden kurtar beni
Enbiyâ vü evliyânın ışkına
Çâr-yâr-ı bâ-safânın ışkına
Mağfiret kıl bizleri sen yâ Rahîm
Cism ü cânı yakmasun nâr-ı cahîm
Dergâhından gayra muhtâc eyleme
Lutf idüp bâbından ihrâc eyleme
Kılma rüsvâ bizleri rûz-ı cezâ
Hâsılı hakk-ı Muhammed Mustafâ
Mar’aşî bu şeyh-i kurrâ-zâdeye
Kıl inâyet Nâdir-i üftâdeye (Alıcı, 2009: 91-115).
Kaynakça
Alıcı, Gülcan (hzl.) (2009). Mar’aşî Kurrâ-zâde Nâdirî Mevlid (Hayatı, Edebi Şahsiyeti ve Eserleri). Kahramanmaraş: Ukde Yay.
Atalay, Besim (1339). Maraş Tarihi ve Coğrafyası. İstanbul: Matba-i Amire.
Özbaş, Mehmet Yusuf (1990). Maraşlı Kurra-zade Nadir Babanın Mevlidi ve Rüyet-i Hilal. Adana: Hakan Ofset Matbaacılık.
Özgül, Kayahan (hzl.) (1988). İbnü'l-emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. 2. İstanbul: Dergâh Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MUHTELİF ŞİİRLER/ [DÎVÂNÇE] (NÂDİRÎ) | Nâdirî, Hasan Nâdir | Dr. Gülcan Alıcı |
Görüntüle | ||
2 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
3 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
4 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
5 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
6 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
7 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
8 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
10 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |