MEVLİD (ABDÎ)
mevlid
Abdî (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdî'nin eseri. Mevlid; besmele, mevlidin önemi, nur-ı Muhammedî’nin yaratılışı, nur-ı Muhammedî’nin Hz. Peygamber’e intikali, Hz. Muhammed’in babası ve annesinin evlenmesi, Hz. Muhammed’in annesi Âmine’nin Hz. Muhammed’e hamile oluşu, Hz. Muhammed’in babası Abdullah’ın vefatı, doğum için yapılan hazırlıklar, Hz. Muhammed’in doğumu, merhaba faslı, Hz. Muhammed’in faziletleri, münâcât ve dua bölümlerinden oluşmaktadır. Mevlid, hacmi ile orantılı olarak daha çok Hz. Muhammed’in doğumunu tafsilatlı olarak anlatmıştır. Hz. Muhammed’in doğumu dışında hayatı, mucizeleri ve özellikle pek çok mevlidde yer alan miraç mucizesi anlatılmamıştır. Eser kataloglarda Mevlid, Mevlid-i Şerîf, Mevlûdi’n-Nebî gibi genel adlarla anılmıştır. 

241 beyitlik Mevlid'i farklı kılan; bazı bölümlerinin mesnevi, bazı bölümlerinin kaside biçiminde yazılmış olmasıdır. Yine bu eseri, pek çok mevlidden ayıran bir başka özellik de 178. beyte kadar “fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün”, 179. beyitten sonra ise “mef‘ûlü mefâ‘îlü mefâ‘îlü fe‘ûlün” kalıbıyla yazılmasıdır.

Eserin biri matbu, üçü yazma olmak üzere dört nüshası tespit edilmiştir. Mevlid, 1857’de Takvimhâne-i Âmire Matbaası'nda basılmıştır. Matbu nüshanın elde bulunan yazmalardan farklılıklar taşıması bu eserin başka nüshalarının olduğuna dair fikir vermektedir. Eser yayımlanmıştır (Kaya 2015).

Şairi hakkında bilgi yoktur. Mahlası Abdî olan şairin klasik Türk edebiyatındaki Abdîlerden biri mi yoksa henüz tespit edilemeyen bir şair mi olduğu belli değildir. Elde, eserinden başka bir bilgi yoktur. 


Eserden Örnekler


Müjde verdi Mustafâ-yı bâ-safânın makdemin

Ya‘nî sultânu’r-rusül ol seyyidü’l-fahri’l-enâm

...

Ol dahı büşrân-ı hazretden verip tehniyyeler

Sonra Meryem hazreti geldi ol âlîye makâm


Dedi ben de bint-i İmrân’am ki bizler cümlemiz

Hazrete dayat olup hem kâbile ey nîk-nâm


Ya‘nî me’mûr olmuşuz hizmetde istihdâm içün

Cümlenin maksûdu sensin ey Rasûl-i zü’l-kirâm


Vâkı‘â hâzırlanıp bunlar edâ-yı hizmete

Kâbile dâye bulundular bi-emr-i lâ-yenâm


Her biri oldu enîs ü hem celîs ü hem-demim

Birine tekyelenip biri dahı semt-i kudâm


Biri sağımda biri semt-i yesârımda benim

Cümlenin maksûdu fahrü’l-kâ’inâta ihtirâm


Yâ Rasûlallâh sana ta‘zîmler Sübhân’dan

Şevket ü devlet sa‘âdet cümle olmuşdur tamâm (Kaya 2015: 145-146).

Kaynakça


Kaya, Hasan (2015). “Abdî Mevlidi”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 32: 125-158.

Köksal, M. Fatih (2011). Mevlid-nâme. Ankara: TDV Yayınları.

Pekolcay, Necla (2010). Mevlid (Vesîletü’n-Necât). Ankara: TDV Yayınları.

Pekolcay, Necla (1950). Türkçe Mevlid Metinleri. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Kaya, Hasan. "MEVLİD (ABDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mevlid-abdi. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ÇIÇEK BAHÇESİ (KISM-I EDEBÎ) Ahmed Cemal Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
2 MAHSÛL-İ ÖMRÜM (MEHMED NÂİM) Mehmed Nâim Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
3 MUSAVVİRÂT-I ŞEVK (NÂMIK) Nâmık, Alî Rızâzâde Nâmık Kemâl Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 BIR MÜTEVERRİMENİN HİSSİYÂTI (TEPEDENLİZÂDE HÜSEYİN KAMİL) Tepedelenlizâde Hüseyin Kamil Dr. Necla Dağ
Görüntüle
5 BEYTÜ’L-HAZEN (FÂİZ) Ferâizcizâde Osman Fâiz Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
6 GEHVÂRE-I EDEB (GELİBOLULU MEHMED RIF'AT) Rıf’at, Gelibolulu Mehmed Rıf'at Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
7 İNŞİRÂH (MEHMED CEMÂL) Mehmed Cemâl ( d. ?/? – ö. 1305/1887-88’den sonra) Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
8 FERSÛDE (MESUD) Erganili Mesud Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
9 TERÂNELERİM (HALÎL RÜŞDÎ) Halîl Rüşdî Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 BİR BÎÇÂRENİN TÂRİH-İ HAYÂTI (CEMİL) Cemil Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
11 GONCA-İ HAYÂTIM (SALÂHÎ) Mehmed Selâhaddîn Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
12 ŞERHU NAZMİ'L-LE'ÂLÎ / ZİYÂ'U'L-KULÛB Ahmed el-Behisnî Dr. Öğr. Üyesi Ömer Faruk Güler
Görüntüle
13 NAZMÜ'L-LE'ÂLÎ DER-TERCÜME-İ NESRÜ'L-LE'ÂLÎ (KÂSIM) Kâsım Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
14 CİNÂNÜ'L-CENÂN (VÂHİDÎ) Vâhidî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
15 TERCÜME-İ SAD-KELİME-İ HAZRET-İ MURTAZÂ (VAHDETÎ) Vahdetî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
16 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
17 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
18 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
19 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
20 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
21 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
22 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
23 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
24 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle
25 ERZURUM LEHÇESİ SÖZLÜĞÜ (ABDÎ) Abdî, Şebinkarahisarlı Prof. Dr. İsrafil Babacan
Görüntüle