17. yüzyıl şairlerinden Peşteli Hisâlî tarafından derlenmiş olan nazire mecmuası. Sadece matlalardan oluştuğu için mürettibin Metâli’ü’n-Nezâ’ir adını verdiği eser, birincisi 285 ve ikincisi de 385 yapraklık iki ciltten oluşmaktadır. Eserin biri Nuruosmaniye Kütüphanesi, nu. 4252 ve 4253’te, diğeri de Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Koleksiyonu, Manzum, nu. 679 ve 680’de kayıtlı iki nüshası bulunmaktadır. Mecmua, 12 ve 17. yüzyıllar arasında Anadolu’dan Balkanlar ve Orta Asya’ya kadar uzanan çok geniş bir coğrafyada yaşamış olan yüzlerce şairin nazirelerinin matla beyitlerini ihtiva etmektedir. Eser, nazire şiirlerin sadece matla beyitlerine yer vermesi bakımından diğer nazire mecmularından farklıdır.

Eserde 11.941’i birinci ciltte, 15.369’u da ikinci ciltte olmak üzere toplam 27.310 matla beyti bulunmaktadır. Birinci cilt, “elif” harfinden “gayın” harfine kadar olan matlaları, ikinci cilt ise “gayın” ile “y” harfleri arasındaki matla beyitleri ihtiva etmektedir. Hisâlî, matlaları sıralarken ilk olarak besmele ile başlamış, sonrasında sırasıyla Allah’ın isimlerini, sıfatlarını anlatan beyitleri, Hz. Muhammed’le ilgili -Feyzî-i Hindî, Lâmi’î Bursevî, Ahdî, Hayâlî gibi Türk ve İranlı şairlerin- na’t türündeki Farsça beyitlerini sıralamıştır. Devamında da divan şiirinin klasik konularını ihtiva eden matlaları kaydetmiştir. Hisâlî’nin eserini tertip ederken konu birliğine önem verdiği dikkati çekmektedir. Matlaları konularına, aruz kalıplarına, kafiye ve rediflerine göre alfabetik olarak sıralamıştır. Beyitleri kaydederken kronolojik bir sıralamaya gitmemiş, kimin kime nazire yazdığına ilişkin bir bilgi vermemiştir. Hisâlî, hemen her bölümün sonuna konuyla ilgili kendi matlalarını yerleştirmiştir. Mecmuadaki matlaların çoğu kendisine aittir.

Mecmuadaki şairlerden bir kısmı Fuzûlî, Bâkî, Zâtî, Câmî, Şeyh Sadî gibi tanınmış Türk ve İranlı şairler olmakla beraber, bazıları adı sadece bu mecmuada yer alan şairlerden oluşmaktadır. Şairlerin mahlasları çoğunlukla belirtilmekle birlikte, bazı beyitlerin kime ait olduğu kaydedilmemiştir. Bazı beyitlerin yanına da “bî-mahlâs” ibaresi konmuştur. Aynı mahlası kullanan şairler; “Mesîhî”, “Mesîhî-i Şarkî”, “Mesîhî Üstad-ı Nevâyî” ve “Nazmî-i Edirnevî”, “Nazmî-i Bağdâdî”, “Nazmî-i Sarâyî” örneklerinde olduğu gibi memleketleri, fizikî özellikleri, meslekleri, meşhur kişilerle akrabalıkları, yakınlıkları vb. ile anılarak ayırt edilmiştir. Bazen de aynı şair, mecmuanın farklı yerlerinde “Fuzûlî-i Bağdâdî”, “Mollâ Fuzûlî”, “Mevlânâ Fuzûlî”; “Sehî Beg Edirnevî”, “Sehî Şâgird-i Necâtî”; "Ömer Beg Hayâlî-zâde" örneklerinde olduğu gibi mahlasının yanında mesleği, lakabı, memleketi, fizikî özelliği gibi bilgiler ve sıfatlarla anılmıştır.

Eserin I. ve II. ciltleri üzerinde birer doktora çalışması yapılmıştır (Kaya 2003; Kalyon 2011).