Yusuf Hakîkî tarafından Farsçadan tercüme edilmiş itikadi meseleleri içeren manzum-mensur karışık eser. Kaynaklarda eserin kime ait olduğuyla ilgili bilgi bulunmamakla birlikte; önceleri eserin Sadreddîn-i Konevî’nin “Metâliu’l-İman” adlı Farsça eserinin tercümesi olduğu düşünülmüş; Mikail Bayram ise Ahî Evren adıyla bilinen Kırşehirli Şeyh Nasîrüddin Mahmud’a ait olduğunu ileri sürmüştür (Karabulut 1994: 191; Çavuşoğlu 2004: 49; Boz 2009: 24).

Tasavvufî bir içeriğe sahip olan Metaliu’l-İmân hamdele ve salvele ile başlamakta; daha sonra giriş (fatiha), üç doğuş (matla) ve sonuç (hatime) olmak üzere üç bölüm halinde ele alınmaktadır. Eserin müellifi, Metaliu’l-İmân’ı yazma amacının yaşadığı devirde giderek zayıflayan inanca dair esasları kuvvetlendirmek olduğunu belirtmektedir. İman ve itikatta gördüğü bu zayıflığın ise Allah’ın kitabına, Peygamberin sünnetine ve ahiret gününe olan inancın güçlendirilmesiyle giderileceğini vurgulamaktadır. (Çavuşoğlu 2004: 49-50). Bu bağlamda eserde insanlar peygamberlere tabi olanlar ve akıllarıyla kurtuluşa erenler olarak ikiye ayrılmış olup gayba iman, ilme'l-yakin derecesi, keşf, Allah'ın zatı, sıfatları ve fiilleri, nübüvvet, ahiret, ruh gibi konular ele alınmıştır. 

Metaliu’l-İmân’ın yedi nüshası vardır. Bu nüshalardan altı tanesi Farsça, bir tanesi de Türkçedir. Metaliu’l-İmân’ın Farsça olan nüshalarından Süleymaniye Kütüphanesi Halet Efendi Bölümü, 92/2 numarada, Konya Yusufağa Kütüphanesi 4866 numarada, Süleymaniye Kütüphanesi Reşid Efendi Bölümü, 333 numarada kayıtlı nüshaları üzerine hazırlanan tenkitli metin ve bu metinden hareketle yapılmış bir tercüme çalışması bulunmaktadır (Bayram 1996). Eserin Türkçe nüshası ise Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Bölümü, 2974 numarada 1b-26b varakları arasında yer almaktadır. Tasavvuf Risalesi adlı eserle bir arada bulunan bu nüshanın mensur kısımları tamamıyla Türkçe olup manzum kısımlarda ise önce eserin aslındaki Farsça şiir verilmiş akabinde Türkçeye tercüme edilmiştir. Fakat bazı Farsça şiirlerin tercüme edilmeden bırakıldığı da görülmektedir. Eserin üslubu yer yer ağırlaşmakla birlikte genel olarak sadedir. Bu nüshayı esas alan bir neşir bulunmaktadır (Çavuşoğlu 2004).

Şairin biyografisi için bk. “Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakiki-yusufi-hakiki-baba-seyh