- Yazar Biyografisi (TEİS)
Recaizade Mahmut Ekrem - Madde Yazarı: Doç. Dr. Selçuk Atay
- Eser Yazılış Tarihi:1291/1874
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Hatırat
- Yayın Tarihi:25/04/2022
MES PRİSONS (ME PRİZON) TERCÜMESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM)
tercümeRecaizade Mahmut Ekrem (d. 1 Mart 1847 - ö. 31 Ocak 1914)
ISBN: 978-9944-237-87-1
İtalyan şair ve oyun yazarı Silvio Pellico’nun 1832 yılında yayımlanan Le Mio Prigoni (Benim Hapishanelerim) adlı eserinin Recaizâde Mahmut Ekrem Bey tarafından yapılmış tercümesi. Pellico’nun yaklaşık on sekiz yıl kaldığı hapishane hatıralarından oluşmaktadır. Vincenzo Monti, Alessandro Manzoni gibi devrin milliyetçi sanatkârlarıyla birlikte adı anılan Pellico’nun bu eseri, 1856 yılında Mes Prisons adıyla Fransızcaya tercüme edilmiştir. Recaizâde Mahmut Ekrem ise 1291/1874 tarihinde eseri Türkçeye tercüme etmiştir.
Recaizâde Ekrem Bey, 1291/1874 tarihinde yayımlanan Mes Prisons (Me Prizon)’dan önce telif eserlerinin yanında tercümeler de yapmış, Atala ve hemen ardından Müntehabat-ı Edebiyye adlı eserini yayımlamıştır. Ancak Mes Prisons’un tercümesi bu eserlerin yayımından öncedir. Mes Prisons’un mukaddimesinde belirtildiği üzere tercümeye beş yıl önce (1869), sanatkârın “Fransızcaya yeni heves ettiği zaman” başlanmıştır. On dokuzuncu mebhasa kadar süren bu ilk kalem tecrübesi Terakki gazetesinde tefrika edilmiştir. Yarıda kalan bu tercüme, sanatkârın “evrak-ı perişan” arasında kaybolup gitmesine “gönlü” razı olmadığından tamamlanarak 1874 yılında yayımlanmıştır.
Recaizâde’nin tercüme veya telif olarak yayımladığı eserlere bakıldığında çalışmalarının merkezine daima estetik bir bakış açısını yerleştirdiği görülür. Mahmut Ekrem Bey, tercümeleri yaparken ya esin noktasında bir değerlendirmede bulunmuş ya da estetik olarak kendi sanat anlayışına yakın gördüğü için eseri tercüme yoluna gitmiştir. Yalnızca Mes Prisons tercümesi siyasi kimliği olan bir sanatkârın eseri olarak dikkat çekmektedir. Ahmet Hamdi Tanpınar, Recaizâde Mahmut Ekrem’in, siyaset noktasında pasif bir tutum sergilemesine rağmen bu eseri 1291/1874 yılında Me Prizon adıyla Türkçeye aktarmasını o dönemde Magosa’da sürgünde olan Namık Kemal’in durumunu “protesto etmek için seçilmiş bir esere benzer” şeklinde yorumlar.
Sanatkârın biyografisi için bk. “Recaizâde Mahmut Ekrem”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahmut-ekrem-recaizade
Eserden Örnekler
Yanımda bulunan bir iğneyi parmağıma batırarak zuhur eden kan bulaşığıyla gelen pusulaya iki satır cevap yazıp getiren adama verdim. Zavallı mahpusun mektup getirip götürdüğü görülerek üstünü başını aradılar. Ve zannederim ki birkaç sopa da yedi. Çünkü o aralık bir haykırma işittim ki bu zavallı ihtiyarın sesine benzettim. Ve artık bir daha kendisini göremedim. (Silvio Pellico 1291/1874: 26).
Kaynakça
Alişanzâde İsmail Hakkı (1308/1892). On Dördüncü Asrın Türk Büyükleri: Ekrem Bey. İstanbul: Mahmut Bey Matbaası.
Atay, Selçuk (2021). Üstat Ekrem. Ankara: Hece Yayınları.
Silvio Pellico (1291/1874). Mes Prisons. (çev.) Recaizâde Mahmut Ekrem. İstanbul: Tasvir-i Efkâr.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (1997). 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
Sançar, Nejdet (1956). “Recaizâde Ekrem’in Eserleri ve Eserlerinin Çeşitli Basımları”. Türk Kütüphaneciliği. 5 (2).
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | AFÎFE ANJELİK (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recâizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
2 | ARABA SEVDÂSI (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
3 | ATALA yâhut AMERİKAN VAHŞİLERİ (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recâizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
4 | KUDEMÂDAN BİRKAÇ ŞÂ'İR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
5 | MUHSİN BEY YÂHUT ŞAİRLİĞİN HAZÎN BİR NETÎCESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
6 | MÜNTEHÂBÂT-I EDEBİYYE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
7 | NÂÇÎZ (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
8 | NAĞME-İ SEHER (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
9 | PEJMÜRDE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
10 | SÂ'İME (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
11 | ŞEMSÂ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
12 | TAKDÎR-ELHÂN (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
13 | TAKRÎZÂT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recaizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
14 | TA'LÎM-İ EDEBİYAT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Prof. Dr. Murat Kacıroğlu |
Görüntüle | ||
15 | TEFEKKÜR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Dr. Öğr. Üyesi GİZEM AKYOL |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |