- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nevres, Osman Nevres - Madde Yazarı: Prof. Dr. Bayram Ali Kaya
- Eser Yazılış Tarihi:Bilinmiyor
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Maktel-i Hüseyn
- Yayın Tarihi:07/09/2021
MERSİYE-İ HAZRET-İ HÜSEYİN (NEVRES)
Kerbelâ mersiyesiNevres, Osman Nevres (d. 1236/1820-1821- ö. 1293/1876)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Nevres’in bilinen basılı ilk eseri. Bazı kaynaklarda 115 beyitlik küçük bir manzume olduğu belirtilen eser, bentleri on altışar mısradan oluşan 12 bentlik bir terkîb-benddir. Nevres, 6 sayfa tutarındaki neşrinin dışında, ayrıca Dîvân'ına da aldığı mersiyesini, "Tîğ-i hâmemle sipihrin ciğerin pâreleyip / Ben de icrâ edeyim kâ’ide-i Muhteşem’i" (Mer. 2/I-2) beytinde de dile getirdiği üzere, ünlü Acem şairi Muhteşem-i Kâşânî’nin Kerbelâ Mersiyesi’nden esinlenerek yazar (Özgül 1999: 32; Kaya 2017: 109). Şair, eserini kaleme alırken bir gece rüyasında gördüğü Muhteşem’den ilham aldığını dile getirmiş olmakla birlikte mersiyesinin, "Nîze üzre ser-i pür-hûn-ı Hüseyn’i göricek / Hayretinden baş açık dağlara çıkdı hurşîd" (Mer. 2/II-5) beyti hariç, ondan tercüme olmadığını ve tamamen özgün olduğunu belirtir (Kaya 2017: 109).
Nüshanın baş tarafındaki, “Sâbıkân Bağdâd ve hâlen İkinci Ordû-yı Hümâyûn Muhâsebecisi Sa‘âdetlü Nevres Efendi’nin zâde-i tab‘-ı âşıkâneleri olan mersiye-i belîğalarıdır” kaydından da anlaşılacağı üzere eser, şairin Şumnu’da İkinci Ordu Muhasebeciliği görevinde bulunduğu esnada basılmıştır. Nevres'in Dîvân'ından önce müstakil olarak basılan bu eserin basım tarihinin 1289-1290/1872-1874 yılları arasında olması muhtemeldir.
Hayli beğenilmiş olan mersiyenin matbu nüshasının dışında, çeşitli kütüphanelerde yazma nüshaları da bulunmaktadır. Dîvân'daki metin ile gerek matbu gerekse yazma nüshalar arasında küçük çapta da olsa bazı farklılıklar bulunmaktadır. Dîvân'da yer verilen şeklin, farklar bakımından vezin ve anlam itibarıyla daha uygun olması, şairin bu eserini daha sonra gözden geçirdiğini düşündürtmektedir (Kaya 2017: 109-110).
Şairin biyografisi için bk. "Nevres, Osman Nevres". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevres-osman-nevres
Eserden Örnekler
I
Demdir ey dil alayım destime levh ü kalemi
Şûr-ı mâtem ile tecdîd edeyim köhne gamı
Tîğ-i hâmemle sipihriñ ciğerin pâreleyip
Ben de icrâ edeyim kâ’ide-i Muhteşem’i
Derd ile vây Hüseynim diyü feryâd edeyim
Yakayım âteş-i hasretle kulûb-ı ümemi
Sînemi yandırayım âteş-i sûzânım ile
Dâğlayıp şu‘le-i şi‘rimle dil-i pür-elemi
Bir bir ardınca gelir hâdise-i devr-i zamân
Eksik olmaz feleğin âleme zulm ü sitemi
Ben de çarha çıkarıp nâlelerim yandırayım
Âh-ı pey-der-pey ile hâdise-i dem-be-demi
Gitdi feryâd ederek hasret ile mevsim-i ayş
Ağla ey dîde ki kan ağlamanın geldi demi
Bu Muharrem mehidir mâtem ü şîven demidir
Âh edip derd ile kan ağlamanın mevsimidir (Kaya 2017: 309-310).
II
İşte bu mâh-ı Muharrem’de Hüseyn oldu şehîd
Her ne kim perdede mahfî idi hep oldu bedîd
Gark olup halk-ı cihân cümle siyeh câmelere
Girye-i mâtem ile dîdeleri oldu sefîd
Eyleyip zulm ile ol serveri âgaşte-i hûn
Lâyık-ı la‘net ü kahr-ı ebedî oldu Yezîd
O dem az kaldı ki zîr ü zeber olsun ‘âlem
Ki düşüp hâke boyandı kana ol nahl-i ümîd
Nîze üzre ser-i pür-hûn-ı Hüseyn’i göricek
Hayretinden baş açık dağlara çıkdı hurşîd
Neve-i Ahmed-i Muhtâr’ı şehîd eylediler
N’etdiler âl-i Resûl’e görün ol kavm-i anîd
Açdılar bâb-ı gam u mâtemi halkın yüzüne
Urdular âh der-i merhamet ü afva kilîd
Zulm ile sîne-i pür-nûrunu çâk eylediler
Sidre-i rahmeti üftâde-i hâk eylediler (Kaya 2017: 310).
Kaynakça
Kaya, Bayram Ali (2017). Osman Nevres Dîvânı. İstanbul: Kesit Yay.
Osman Nevres (tarihsiz). Mersiye. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, K/4376.
Özgül, M. Kayahan (1999). Osman Nevres, Hayâtı ve Eserleri. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yay.
Ödemişli, M. Muammer (1342). “Osman Nevres Efendi ve Âsârı”. Mahfel, c. 5, cüz: 55, s. 132.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DESTÂR-I HAYÂL (NEVRES) | Nevres, Osman Nevres | Prof. Dr. Bayram Ali Kaya |
Görüntüle | ||
2 | DÎVÂN (OSMAN NEVRES) | Nevres, Osman | Prof. Dr. Bayram Ali Kaya |
Görüntüle | ||
3 | ESER-İ NÂDİR / MECMÛATÜ’T-TARAB ALÂ LİSÂNİ’L-EDEB (NEVRES) | Nevres, Osman | Prof. Dr. Bayram Ali Kaya |
Görüntüle | ||
4 | MERSİYE-İ KERBELÂ (NEVRES) | Nevres, Osman Nevres | Prof. Dr. Bayram Ali Kaya |
Görüntüle | ||
5 | KÜLBE-İ AHZÂN (NEVRES) | Nevres, Osman Nevres | Prof. Dr. Bayram Ali Kaya |
Görüntüle | ||
6 | PERÎ İLE CİVÂN (NEVRES) | Nevres, Osman Nevres | Prof. Dr. Bayram Ali Kaya |
Görüntüle | ||
7 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
8 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
9 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
10 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
11 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
12 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
13 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
15 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |