MENHECÜ’L-EDÎB FÎ ŞERHİ ÜNMÛZECİ’L-LEBÎB
Suyûtî'nin Ünmûzeci’l-lebîb isimli eserinin tercüme ve şerhi
Hanîf, İbrahim Hanîf Efendi (d. ?/? - ö. Şevval 1189/Aralık 1775)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Süyûtî’nin (ö. 911/1505), Hz. Peygamber’in hasâis ve şemâiline dair Enmûzecü’l-Lebîb fî Hasâ‘isi’l-Habîb adlı muhtasar eserinin, İbrâhim Hanîf Efendi’nin (d. ?/? - ö. Şevval 1189/Aralık 1775) 1179 yılı sonlarında (Mayıs 1766) yazdığı Türkçe tercüme ve şerhi. Eser iki bâbdan ve her bir bâb dörder fasıldan oluşmuştur. İlk bölüm Hz. Peygamber’e has olan özellikleri; ikici bölüm ise diğer peygamberlerin bazılarında bulunan, bazılarından bulunmayan Hz. Peygamber’e ve ümmetine has olan özelliklerden konu edinmiştir (Erkoç 2013:10).

Eser geleneğe uygun olarak besmele, hamdale ve salvele ile başlamıştır. Mukaddimede "ve ba‘dü" ifadesinden sonra kaynak eserin ismi ve müellifinin ismi, sebeb-i telif, eserin ismi zikredilmiştir. Müellif bu eserinde kendisini “fakîr-i kem-bidâ‘a ve kalîlü’l-istitâ‘a” ibaresi ile vasıflandırırken bu eseri; bazı dostlarının Süyûti’nin bu muhtasar eserindeki nakil ve isnadları açıklaması için eseri Türkçe şerh etmesini istedikleri için telif ettiğini belirtmiştir.

Eserde kaynak metin parça parça yer almaktadır. İzaha lüzum görülen yerlerde uzun açıklamalar yapılarak metin şerh edilmiştir. Kelimelerin cümle içindeki konumları anlamla ilgili açıklamalar yapılırken nadiren zikredilmiştir. Eserin dili sade ve akıcıdır.

Eserin bazı nüshaları şunlardır: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, 1662; Süleymaniye Kütüphanesi, Aşir Efendi Koleksiyonu, 418/1; Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmed Efendi, 4303; Tire İzmir Necip Paşa Kütüphanesi 370. Eser üzerine Bilal Erkoç tarafından bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (2013).

Yazarın biyografisi için bk. “Hanîf, İbrahim Hanîf Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hanif-ibrahim-hanif-bey 

Eserden Örnekler


Ya‘ni savt-ı âlîleri fevkinde ref‘-i savt ve cehr-i kaville güftârda yek dîgere âvâz-ı bülend ile âgâz-ı kelâmıñız-âsâ peyâm-ı bî-nizâmdan ihtirâz edüp ve ism-i sâmî ve nâm-ı nâmîleriyle hitâb ve nidâdan ictinâb etmek ile emir buyurulup hilâf-ı harâm ve bâ’is-i hasârât-ı encâm olması bî-şâ’ibe-i kelâmdır. (İbrâhim Hanîf Efendi [yz.]:74b)

Kaynakça


İbrâhim Hanîf Efendi (yz.). Menhecü’l-edîb fî şerhi Ünmûzeci’l-lebîb. Necip Paşa Kütüphanesi. No: 370.

Erkoç, Bilal (2013). İbrâhi̇m Hanîf'i̇n Menhecü'l-edîb fî Şerhi Enmûzecü'l-Lebîb'i. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale: Pamukkale Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


ALTINTAŞ AYDIN, Zeynep Cevahir. "MENHECÜ’L-EDÎB FÎ ŞERHİ ÜNMÛZECİ’L-LEBÎB". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/menhecu-l-edib-fi-serhi-unmuzeci-l-lebib. [Erişim Tarihi: 07 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (HANÎF/SERVET) Hanîf/Servet, Osmân b. Sâlih Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
2 EL-A'DÂD FÎ İ'DÂDİ'Z-ZÂD Lİ'L-ME'ÂD Hanîf, İbrahim Hanîf Efendi Araş. Gör. Zeynep Cevahir ALTINTAŞ AYDIN
Görüntüle
3 ED-DÜRRETÜ’L-ASMÂ' FÎ BEYÂNİ EBHE’L-ESMÂ’ Hanîf, İbrahim Hanîf Efendi Araş. Gör. Zeynep Cevahir ALTINTAŞ AYDIN
Görüntüle
4 DURÛB-I EMSÂL (HANÎF) Hanîf, İbrahim Hanîf Efendi Araş. Gör. Zeynep Cevahir ALTINTAŞ AYDIN
Görüntüle
5 HULÂSATÜ'L-VEFÂ FÎ ŞERHİ'Ş-ŞİFâ Hanîf, İbrahim Hanîf Efendi Araş. Gör. Zeynep Cevahir ALTINTAŞ AYDIN
Görüntüle
6 MANZÛM KlRK HADÎS TERCÜMESİ (HANÎF) Hanîf, İbrahim Hanîf Efendi Dr. Öğr. Üyesi Ramazan Bardakçı
Görüntüle
7 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
8 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
9 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
10 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
13 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
14 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
15 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
16 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle