MENÂKIB-I ÜVEYSÜ'L-KARÂNÎ (LÂMİ’Î )
menkıbe
Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân (d.878/1472-ö.938/1532)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Lâmi‘î Çelebi’nin Üveysü’l-Karanî’nin menkıbelerinin anlatıldığı ilk örneklerden biri olan mensur eseri. Başlangıçta uzun bir Arapça dua ile başlayan eserin hemen her bölümünde mensur kısımlar arasına kıta, rubai ve nazım şekilleriyle yazılmış manzum parçalar eklenmiştir. Keşfü’l-Mahcûb, Şevâhidü’n-Nübüvve, Fütûhât-ı Mekkiyye gibi eserlerin anıldığı ve bu eserlerden alıntıların yapıldığı eserde menkıbeler bahsinde Câmî’nin Nefâhatü’l-Üns ve daha ziyade Feridüddin Attâr’ın Tezkiretü’l-Evliyâ’sından faydalanılmıştır (Gündoğar 1998: 33/76). Eserin asıl kısmı olan menkıbelere geçilmeden önce uzun sayılabilecek bir ölçekte bazı tasavvufî kavramların açıklamalarına yer verilmiştir. Asıl bölümde Hz. Peygamberin Üvelsü’l-Karanî hakkındaki sözlerinden başlamak üzere çeşitli menkıbeleri nakledilmiştir. Eser, mensur kısımlar arasına yerleştirilmiş manzum parçalardan bir örnek ile tamamlanmaktadır.

Menâkıb-ı Üveysü’l-Karanî’nin kütüphanelerde farklı isimler ile kaydedilmiş yazma nüshaları bulunmaktadır. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Esad Efendi 1659 numarada (Kitâb fi’t-Tasavvuf adıyla), Manisa İl Halk Kütüphanesi 1307 numarada (Ricâlü’l-Gayb adıyla) kayıtlı eserin Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Hazine 283 numarada kayıtlı bir yazmanın içinde de bir nüshası olarak tespit edilmiştir (Kut 2015). Bu nüshalar dışında eserin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin 1073, 1254/3, 724/2 ve 1433 numaralarda kayıtlı başka nüshaları da bulunmaktadır (Gündoğar 1998: 32-33).

Eser üzerine bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Gündoğar 1998).

Yazarın biyografisi için bk. “Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lamii-celebi-mahmud-osman 

Eserden Örnekler


Menâkıb-ı Üveysü’l-Karanî’den

Ol bir cevher-i şerîf ve unsur-ı latîf idi ki kendüyi halâyık içinde melâmetle ihfâ ve vücûd-ı mecâzı sîn-i nâr-ı mahabbetle ifnâ itmiş idi. Pervâne-i şem‘-i ‘aşk-ı hayret ve ferzâne-i nat‘ u hâlet idi. Mahbûb-ı hazret ve makbûlü’d-da‘vet idi subh-ı beşeriyyet altında mesdûl âfitâb ‘âlem-i tâb idi ve kıbâb-ı hilkat içinde mesbûl şehriyâr-ı kâmyâb idi. Hemdem-i nefes-i Rahmân ve hem-nefes-i subh-ı ‘irfân idi. Şeyh Ferîdü’d-dîn el-Attâr rahmetu’llâh-ı melikü’l-gaffâr Tezkire’sinde “inni li-ecidu’r-Rahmâne min kıbeli’l-Yemen” hadîsin Hazret-i Üveys radiyallahu anh zikrinde îrâd eyledi (Gündoğar 1998: 54).

Kaynakça


Gündoğar, Bayram (1998). Menâkıbnameler ve Lâmi‘î Çelebi’nin Menâkıb-ı Üveys el-Karanî Adlı Eserinin Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


KILIÇARSLAN, Orhan. "MENÂKIB-I ÜVEYSÜ'L-KARÂNÎ (LÂMİ’Î )". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/menakib-i-uveysu-l-karani-lami-i. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞEVÂHİDÜ'N-NÜBÜVVE (LÂMİ'Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
2 FÜTÛHU'L-MÜCÂHİDÎN/NEFAHÂTÜ'L-ÜNS TERCÜMESİ (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Dr. Öğr. Üyesi Songül Karaca
Görüntüle
3 VÎS Ü RÂMÎN/ VEYSE VÜ RÂMÎN (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. murat öztürk
Görüntüle
4 HüSN Ü DİL (LÂMİ’Î ÇELEBİ ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
5 MÜNÂZARA-İ BAHÂR U ŞİTÂ/ MÜNÂZARA-İ SULTÂN-I BAHÂR BÂ-ŞEHRİYÂR-I ŞİTÂ (LÂMİ'Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Sadettin Eğri
Görüntüle
6 ŞERH-İ DÎBÂCE-İ GÜLİSTÂN (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Mehmet Nuri Çınarcı
Görüntüle
7 MÜNŞE'ÂT-I LÂMİ’Î (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Prof. Dr. Hasan Ali ESİR
Görüntüle
8 HALL-İ MU’AMMÂ-YI MÎR HÜSEYN / ŞERH-İ ESMÂ’-İ HÜSNÂ / MİR’ÂTÜ’L-ESMÂ / CÂM-I CİHÂN-NÜMÂ / TEFE’Ü’L-NÂME (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Araş. Gör. Songül Akboğa
Görüntüle
9 RİSÂLE-İ ARÛZ (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î, Mahmûd b. Osmân Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
10 ʻİBRET-NÂME/ ʻİBRET-NÜMÂ (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osman Dr. Öğr. Üyesi ATİYE NAZLI
Görüntüle
11  HEFT PEYKER (LÂMİ’Î ÇELEBİ ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
12 MEVLİDÜ'R-RESÛL (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. SÜLEYMAN EROĞLU
Görüntüle
13 MAKTEL-İ İMAM HÜSEYİN/MAKTEL-İ ÂL-İ RESÛL (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
14  SALÂMÂN U ABSÂL (LÂMİ'Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Erdoğan ULUDAĞ
Görüntüle
15 ŞEM' Ü PERVÂNE (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
16 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
17 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
18 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
19 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
20 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
21 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
22 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
23 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
24 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
25 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle