- Yazar Biyografisi (TEİS)
Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Orhan KILIÇARSLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Menkıbe
- Yayın Tarihi:30/09/2022
MENÂKIB-I ÜVEYSÜ'L-KARÂNÎ (LÂMİ’Î )
menkıbeLâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân (d.878/1472-ö.938/1532)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Lâmi‘î Çelebi’nin Üveysü’l-Karanî’nin menkıbelerinin anlatıldığı ilk örneklerden biri olan mensur eseri. Başlangıçta uzun bir Arapça dua ile başlayan eserin hemen her bölümünde mensur kısımlar arasına kıta, rubai ve nazım şekilleriyle yazılmış manzum parçalar eklenmiştir. Keşfü’l-Mahcûb, Şevâhidü’n-Nübüvve, Fütûhât-ı Mekkiyye gibi eserlerin anıldığı ve bu eserlerden alıntıların yapıldığı eserde menkıbeler bahsinde Câmî’nin Nefâhatü’l-Üns ve daha ziyade Feridüddin Attâr’ın Tezkiretü’l-Evliyâ’sından faydalanılmıştır (Gündoğar 1998: 33/76). Eserin asıl kısmı olan menkıbelere geçilmeden önce uzun sayılabilecek bir ölçekte bazı tasavvufî kavramların açıklamalarına yer verilmiştir. Asıl bölümde Hz. Peygamberin Üvelsü’l-Karanî hakkındaki sözlerinden başlamak üzere çeşitli menkıbeleri nakledilmiştir. Eser, mensur kısımlar arasına yerleştirilmiş manzum parçalardan bir örnek ile tamamlanmaktadır.
Menâkıb-ı Üveysü’l-Karanî’nin kütüphanelerde farklı isimler ile kaydedilmiş yazma nüshaları bulunmaktadır. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Esad Efendi 1659 numarada (Kitâb fi’t-Tasavvuf adıyla), Manisa İl Halk Kütüphanesi 1307 numarada (Ricâlü’l-Gayb adıyla) kayıtlı eserin Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Hazine 283 numarada kayıtlı bir yazmanın içinde de bir nüshası olarak tespit edilmiştir (Kut 2015). Bu nüshalar dışında eserin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin 1073, 1254/3, 724/2 ve 1433 numaralarda kayıtlı başka nüshaları da bulunmaktadır (Gündoğar 1998: 32-33).
Eser üzerine bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Gündoğar 1998).
Yazarın biyografisi için bk. “Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lamii-celebi-mahmud-osman
Eserden Örnekler
Menâkıb-ı Üveysü’l-Karanî’den
Ol bir cevher-i şerîf ve unsur-ı latîf idi ki kendüyi halâyık içinde melâmetle ihfâ ve vücûd-ı mecâzı sîn-i nâr-ı mahabbetle ifnâ itmiş idi. Pervâne-i şem‘-i ‘aşk-ı hayret ve ferzâne-i nat‘ u hâlet idi. Mahbûb-ı hazret ve makbûlü’d-da‘vet idi subh-ı beşeriyyet altında mesdûl âfitâb ‘âlem-i tâb idi ve kıbâb-ı hilkat içinde mesbûl şehriyâr-ı kâmyâb idi. Hemdem-i nefes-i Rahmân ve hem-nefes-i subh-ı ‘irfân idi. Şeyh Ferîdü’d-dîn el-Attâr rahmetu’llâh-ı melikü’l-gaffâr Tezkire’sinde “inni li-ecidu’r-Rahmâne min kıbeli’l-Yemen” hadîsin Hazret-i Üveys radiyallahu anh zikrinde îrâd eyledi (Gündoğar 1998: 54).
Kaynakça
Gündoğar, Bayram (1998). Menâkıbnameler ve Lâmi‘î Çelebi’nin Menâkıb-ı Üveys el-Karanî Adlı Eserinin Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ŞEVÂHİDÜ'N-NÜBÜVVE (LÂMİ'Î ÇELEBİ) | Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
2 | FÜTÛHU'L-MÜCÂHİDÎN/NEFAHÂTÜ'L-ÜNS TERCÜMESİ (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Dr. Öğr. Üyesi Songül Karaca |
Görüntüle | ||
3 | VÎS Ü RÂMÎN/ VEYSE VÜ RÂMÎN (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Doç. Dr. murat öztürk |
Görüntüle | ||
4 | HüSN Ü DİL (LÂMİ’Î ÇELEBİ ) | Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
5 | MÜNÂZARA-İ BAHÂR U ŞİTÂ/ MÜNÂZARA-İ SULTÂN-I BAHÂR BÂ-ŞEHRİYÂR-I ŞİTÂ (LÂMİ'Î ÇELEBİ) | Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Doç. Dr. Sadettin Eğri |
Görüntüle | ||
6 | ŞERH-İ DÎBÂCE-İ GÜLİSTÂN (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Doç. Dr. Mehmet Nuri Çınarcı |
Görüntüle | ||
7 | MÜNŞE'ÂT-I LÂMİ’Î (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Prof. Dr. Hasan Ali ESİR |
Görüntüle | ||
8 | HALL-İ MU’AMMÂ-YI MÎR HÜSEYN / ŞERH-İ ESMÂ’-İ HÜSNÂ / MİR’ÂTÜ’L-ESMÂ / CÂM-I CİHÂN-NÜMÂ / TEFE’Ü’L-NÂME (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Araş. Gör. Songül Akboğa |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ ARÛZ (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi'î, Mahmûd b. Osmân | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
10 | ʻİBRET-NÂME/ ʻİBRET-NÜMÂ (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osman | Dr. Öğr. Üyesi ATİYE NAZLI |
Görüntüle | ||
11 | HEFT PEYKER (LÂMİ’Î ÇELEBİ ) | Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
12 | MEVLİDÜ'R-RESÛL (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Doç. Dr. SÜLEYMAN EROĞLU |
Görüntüle | ||
13 | MAKTEL-İ İMAM HÜSEYİN/MAKTEL-İ ÂL-İ RESÛL (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
14 | SALÂMÂN U ABSÂL (LÂMİ'Î ÇELEBİ) | Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Doç. Dr. Erdoğan ULUDAĞ |
Görüntüle | ||
15 | ŞEM' Ü PERVÂNE (LÂMİ’Î ÇELEBİ) | Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
17 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
18 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
19 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
20 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
21 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
22 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
24 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
25 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |