MENÂKIB-I ŞEYH-İ SAN'ÂN
manzum Şeyh-i San'ân hikâyesi
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


San’anlı ünlü bir şeyhin hayatı çerçevesinde, meçhul bir şair tarafından kaleme alınan manzum hikâye. Ferîdüddîn-i Attâr’ın Mantıku’t-Tayr’ının yanı sıra Gazzâlî’nin Tuhfetü’l-Mülûk’unda geçen ve Türk kültür ve edebiyatında önemli bir yeri bulunan hikâyenin konusu, Gülşehrî, ve Ziyâî gibi şairlere de ilham kaynağı olmuştur (Babür 2013: 517; Gemi 2016: 107; Güneş 2017: 806-817). Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun "fe’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" kalıbıyla kaleme alınan, her sayfasında 15 satır bulunan 477 beyitlik Menâkıb-ı Şeyhi San'ân'ın tek nüshası, İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi (Laleli 1939)’ndedir. Eserde Mustafa adlı bir şahsa ait mülkiyet kaydı ve mühür mevcuttur (Yazar 2010: 1586-1587).

"Tevhid" (1-13), "naat" (14-19), "medhiye" (20-43) ve "destan" (34-477) bölümlerinden oluşan eserin özeti şöyledir: 50’ye yakın hac yapan, 400 müridi bulunan ve ilmi ile amelini birleştiren Şeyh-i San’ân, gördüğü rüya üzerine bir kısım dervişleriyle birlikte Mekke’den Kayseri’ye gelerek bir Rum güzeline âşık olmuş. Şeyh-i San’ân, Rum güzeli tarafından kendisine yapılan din değiştirme teklifini kabul edince birlikte geldikleri yol arkadaşları çok üzülmüşler ve Kâbe’ye geri döndükten sonra çileye girmişler. İçlerinden biri rüyasında Hz. Peygamber’den şeyhinin hidayeti için yardım talep etmiş. Talep kabul edilince önce Şeyh-i San’ân daha sonra da eşi de Müslüman olmuştur.

Eser, Mustafa Güneş tarafından önce çeviri yazı ve tıpkıbasımı (2010) bilahare dil içi çeviri (2011) şeklinde yayımlanmıştır.

Eserden Örnekler


Dâstân-ı Hazret-i Şeyh-i San’ân aleyhi’r-rahmeti ve’l-gufrân

Nakl ider hazret-i Şeyh Attâr

Mantıku’t-tayrda ol nîk-âsâr


Dem urup aşkdan ol âşık-ı Hak

Mürşid-i nâs veliyy-i mutlak


Harem-i Ka’bede var idi meger

Bir velî pîr-i kerâmet-güster


Şeyh-i San’ân idi nâmı anun

Ol zamân kutbı idi devrânun (Güneş 2011: 14-16).


Duhterün İslâma Geldügi İlhâm-ı Rabbânî ile Şeyhe Ma'lûmıdur


Duhter idince Haka nâle vü zâr

Şeyhe keşf oldı bu gizlü esrâr


Hak anun kalbine itdi ilhâm

Duhterün hâlini bi’l-cümle tamâm


Gerü dön muntazır-ı makdem ol

Sevdügün âfetile hem-dem ol


Şeyh ol dem gerü itdi avdet

Düşdi yârâna yine bir fetret (Güneş 2011: 56-57).

Kaynakça


Babür, Yusuf (2013). “Şeyh-i San’ân Kıssasına Dair”. Turkish Studies, 8 (13): 509-516.

Gemi Ahmet (2016). “Feriduddin Attar’ın Etkisinde Gelişen Gülşehrî ve Feqiyê Teyran’ın Şeyh San‘an Hikâyelerinin Mukayesesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (45): 107-115.

Güneş, Mustafa (2010). Menâkıb-ı Şeyh San’ânî. İstanbul: H Yay.

Güneş, Mustafa (2011). Menâkıb-ı Şeyh San’ân (Metin, Günümüz Türkçesine Aktarım ve Tıpkıbasım). Konya: Eğitim Akademi Yay.

Güneş, Mustafa (2017). “İran Edebı̇yatındakı̇ Şeyh-i San’ân Hı̇kâyesı̇nı̇n Türk Edebı̇yatına Yansıması”. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi (http://www.akademikbakis.org), (61). 806-817.

Yazar, Sadık (2010). “Mütercimi Belirsiz Bir Şeyh-i San’ân Mesnevisi”. Turkish Studies, 5 (4): 1571-1631.

Atıf Bilgileri


GÜNEŞ, MUSTAFA. "MENÂKIB-I ŞEYH-İ SAN'ÂN". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/menakib-i-seyh-i-san-an. [Erişim Tarihi: 14 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (ESÂSÎ) Esâsî, Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Arif Edip AKSOY
Görüntüle
2 ZÜBDETÜ'L-BEYÂN (MEHMED LÂDİKÎ) Mehmed Lâdikî Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
3 PEND-NÂME-İ ŞEVKÎ (ŞEVKÎ) Şevkî, Namaganlı Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 DÎVÂN (DURAK/FÂ’İK) Muhammed Durak/Fâ’ik, Urfalı Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 DÎVÂN (FERDÎ) Hâfız Ömer Ferdî, Urfalı (?/1760 – ö. ?/1825) Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
6 DÎVÂN (İSMET) Beşir İsmet, Urfalı (?/1827 – ö. ?/1875) Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 MECMÛ’A / [DÎVÂNÇE] (KÂNÎ) Kânî, Baba Kânî, Urfalı (?/1812 – ö. 1295/1877) Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
8 CENG-NÂME-İ HUDÂYÂR HÂN (ŞEVKÎ) Şevkî, Namaganlı Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 CÖNK (KÜTAHYA VAHÎD PAŞA YAZMA ESERLER KÜTÜPHANESI, NU. 2480) ? Prof. Dr. MUSTAFA GÜNEŞ
Görüntüle
10 MECMÛ‘A (Süleymaniye Kütüphanesi, Kadızâde Burhaneddin Bölümü, 47) Kadızâde, Burhaneddin Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi
Görüntüle
11 MECMÛ‘A (İBB Atatürk Kitaplığı, Bel_Yz_O_0037) ? Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi
Görüntüle
12 TÜRKÎ HİSÂB ? Doç. Dr. Şermin KALAFAT
Görüntüle
13 NEFEHÂTÜ’L-ÜNS (MUHAMMED b. HÜSEYİN ER-REVÂNÎ) Muhammed bin Hüseyin Diğer Şule Kandemir
Görüntüle
14 ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
15 MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) Bekâyî, Darendeli Bekâyî Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
16 KISSA-İ ERVE Bilâl Efendi, Oflu Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu
Görüntüle
17 DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
18 DÎVÂN (HÂMİD) Hâmid, Enderûnlu Mehmed Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
19 DÎVÂN (HİLMÎ) Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
20 EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi Dr. Necmettin Azak
Görüntüle
21 DÎVÂN (İZZÎ) İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
22 DÎVÂN (MÜSELLEM) Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
23 İNSÂN-NÂME Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle