- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Prof. Dr. MUSTAFA GÜNEŞ
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Menkıbe
- Yayın Tarihi:24/03/2022
MENÂKIB-I ŞEYH-İ SAN'ÂN
manzum Şeyh-i San'ân hikâyesi?
ISBN: 978-9944-237-87-1
San’anlı ünlü bir şeyhin hayatı çerçevesinde, meçhul bir şair tarafından kaleme alınan manzum hikâye. Ferîdüddîn-i Attâr’ın Mantıku’t-Tayr’ının yanı sıra Gazzâlî’nin Tuhfetü’l-Mülûk’unda geçen ve Türk kültür ve edebiyatında önemli bir yeri bulunan hikâyenin konusu, Gülşehrî, ve Ziyâî gibi şairlere de ilham kaynağı olmuştur (Babür 2013: 517; Gemi 2016: 107; Güneş 2017: 806-817). Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun "fe’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" kalıbıyla kaleme alınan, her sayfasında 15 satır bulunan 477 beyitlik Menâkıb-ı Şeyhi San'ân'ın tek nüshası, İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi (Laleli 1939)’ndedir. Eserde Mustafa adlı bir şahsa ait mülkiyet kaydı ve mühür mevcuttur (Yazar 2010: 1586-1587).
"Tevhid" (1-13), "naat" (14-19), "medhiye" (20-43) ve "destan" (34-477) bölümlerinden oluşan eserin özeti şöyledir: 50’ye yakın hac yapan, 400 müridi bulunan ve ilmi ile amelini birleştiren Şeyh-i San’ân, gördüğü rüya üzerine bir kısım dervişleriyle birlikte Mekke’den Kayseri’ye gelerek bir Rum güzeline âşık olmuş. Şeyh-i San’ân, Rum güzeli tarafından kendisine yapılan din değiştirme teklifini kabul edince birlikte geldikleri yol arkadaşları çok üzülmüşler ve Kâbe’ye geri döndükten sonra çileye girmişler. İçlerinden biri rüyasında Hz. Peygamber’den şeyhinin hidayeti için yardım talep etmiş. Talep kabul edilince önce Şeyh-i San’ân daha sonra da eşi de Müslüman olmuştur.
Eser, Mustafa Güneş tarafından önce çeviri yazı ve tıpkıbasımı (2010) bilahare dil içi çeviri (2011) şeklinde yayımlanmıştır.
Eserden Örnekler
Dâstân-ı Hazret-i Şeyh-i San’ân aleyhi’r-rahmeti ve’l-gufrân
Nakl ider hazret-i Şeyh Attâr
Mantıku’t-tayrda ol nîk-âsâr
Dem urup aşkdan ol âşık-ı Hak
Mürşid-i nâs veliyy-i mutlak
Harem-i Ka’bede var idi meger
Bir velî pîr-i kerâmet-güster
Şeyh-i San’ân idi nâmı anun
Ol zamân kutbı idi devrânun (Güneş 2011: 14-16).
Duhterün İslâma Geldügi İlhâm-ı Rabbânî ile Şeyhe Ma'lûmıdur
Duhter idince Haka nâle vü zâr
Şeyhe keşf oldı bu gizlü esrâr
Hak anun kalbine itdi ilhâm
Duhterün hâlini bi’l-cümle tamâm
Gerü dön muntazır-ı makdem ol
Sevdügün âfetile hem-dem ol
Şeyh ol dem gerü itdi avdet
Düşdi yârâna yine bir fetret (Güneş 2011: 56-57).
Kaynakça
Babür, Yusuf (2013). “Şeyh-i San’ân Kıssasına Dair”. Turkish Studies, 8 (13): 509-516.
Gemi Ahmet (2016). “Feriduddin Attar’ın Etkisinde Gelişen Gülşehrî ve Feqiyê Teyran’ın Şeyh San‘an Hikâyelerinin Mukayesesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (45): 107-115.
Güneş, Mustafa (2010). Menâkıb-ı Şeyh San’ânî. İstanbul: H Yay.
Güneş, Mustafa (2011). Menâkıb-ı Şeyh San’ân (Metin, Günümüz Türkçesine Aktarım ve Tıpkıbasım). Konya: Eğitim Akademi Yay.
Güneş, Mustafa (2017). “İran Edebı̇yatındakı̇ Şeyh-i San’ân Hı̇kâyesı̇nı̇n Türk Edebı̇yatına Yansıması”. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi (http://www.akademikbakis.org), (61). 806-817.
Yazar, Sadık (2010). “Mütercimi Belirsiz Bir Şeyh-i San’ân Mesnevisi”. Turkish Studies, 5 (4): 1571-1631.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ESÂSÎ) | Esâsî, Mustafa | Dr. Öğr. Üyesi Arif Edip AKSOY |
Görüntüle | ||
2 | ZÜBDETÜ'L-BEYÂN (MEHMED LÂDİKÎ) | Mehmed Lâdikî | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
3 | PEND-NÂME-İ ŞEVKÎ (ŞEVKÎ) | Şevkî, Namaganlı | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (DURAK/FÂ’İK) | Muhammed Durak/Fâ’ik, Urfalı | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (FERDÎ) | Hâfız Ömer Ferdî, Urfalı (?/1760 – ö. ?/1825) | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (İSMET) | Beşir İsmet, Urfalı (?/1827 – ö. ?/1875) | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
7 | MECMÛ’A / [DÎVÂNÇE] (KÂNÎ) | Kânî, Baba Kânî, Urfalı (?/1812 – ö. 1295/1877) | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
8 | CENG-NÂME-İ HUDÂYÂR HÂN (ŞEVKÎ) | Şevkî, Namaganlı | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | CÖNK (KÜTAHYA VAHÎD PAŞA YAZMA ESERLER KÜTÜPHANESI, NU. 2480) | ? | Prof. Dr. MUSTAFA GÜNEŞ |
Görüntüle | ||
10 | MECMÛ‘A (Süleymaniye Kütüphanesi, Kadızâde Burhaneddin Bölümü, 47) | Kadızâde, Burhaneddin | Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi |
Görüntüle | ||
11 | MECMÛ‘A (İBB Atatürk Kitaplığı, Bel_Yz_O_0037) | ? | Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi |
Görüntüle | ||
12 | TÜRKÎ HİSÂB | ? | Doç. Dr. Şermin KALAFAT |
Görüntüle | ||
13 | NEFEHÂTÜ’L-ÜNS (MUHAMMED b. HÜSEYİN ER-REVÂNÎ) | Muhammed bin Hüseyin | Diğer Şule Kandemir |
Görüntüle | ||
14 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
15 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
16 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
18 | DÎVÂN (HÂMİD) | Hâmid, Enderûnlu Mehmed | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
20 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
21 | DÎVÂN (İZZÎ) | İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
23 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle |