MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ)
menâkıb-nâme
Fuâdî, Ömer (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ömer Fuâdî’nin Şeyh Şa´bân-ı Velî’nin kerametlerini anlatan eseri. Şeyh Sait Efendi (ö.1889), eseri, Türbenâme ile beraber Kastamonu Vilayet Matbaasında 1875 yılında bastırmıştır.  Ömer Fuâdî, Şeyh Şa´bân-ı Velî’nin menkıbelerini mufassal ve muhtasar olarak kaleme almıştır. Menâkıb-ı Şeyh Şa´bân-ı Velî adlı eser Ömer Fuâdî’nin muhtasar olarak yazdığı menakıbnâmedir ve bu eserde müellif sıklıkla mufassal menakıbnâmeye atıfta bulunur. Günümüzde mufassal olarak kaleme alınan eser elde yoktur (Yazar 1985: 48). Beş bölümden oluşan eserin birinci bölümünde hakiki veliliğin ve kerametin ne olduğu açıklanmıştır. İkinci bölüm Şa´bân-ı Velî’nin tarikattaki silsilesini ihtiva etmektedir. Üçüncü bölüm Seyyid Sünnetî’nin, dördüncü bölüm ise Şa´bân-ı Velî’nin menkıbesine ayrılmıştır. Şa´bân-ı Velî’den itibaren 1621 tarihine kadar Şa´bâniye tarikatında postta oturan dört şeyhin hayat hikâyeleri son bölümde anlatılmıştır (Yazar 2007: 62).

Nesir olarak kaleme alınan eserde bazı şiirlere de yer verilmiştir. Eserin mensur kısmında secili bir üslup tercih edilmiştir. Yazıldığı zamana göre gayet anlaşılır bir dil ve anlatım eserde dikkati çeker. Akıcı bir üslubun olduğu eserde düşünceler ayet ve hadis iktibaslarıyla desteklenmiştir. Açıklama yapılan kısımlardaki şiirler/beyitler Şa´bân-ı Velî’yi övmek için kullanılmıştır. Ayrıca öğüt verilen kısımlarda konuyu destekleyici bir unsur olarak tercih edilmiştir. Zamanında tanındığı ve sevildiği anlaşılan beyitler umumiyetle Farsça'dır. Mevlana (ö. 1273) ve Hafız’a (1390?) ait şiirlerin yanı sıra şairi belli olmayan beyitler de alıntılanmıştır. Türkçe şiirlerin çoğu Ömer Fuâdî’ye aittir. Murâdî, Mahvî, Belîg ve Ubeydî’nin dışında şairi belli olmayan şiirler de vardır. Tasavvufi ıstılahların ve heyecanın olduğu Türkçe şiirlerde Şa´bân-ı Velî’ye hissedilen sevgi ön plandadır. Kimi beyitlerin ve şiirlerin eserde sıklıkla tekrarlandığı görülür (Yazar 1985: 55).

Eserin matbu nüshasından başka Millet Kütüphanesi Ali Emîrî koleksiyonu Manzum 1093, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 8508, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 5700, Millet Kütüphanesi Reşid Efendi 478, Murad Molla Kütüphanesi Dârülmesnevi 366, Murad Molla Kütüphanesi Düğümlü Baba 583, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Hacı Mahmut Efendi 4588, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Hacı Mahmut Efendi 4682, Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları 344/1, Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları 170 numaralı yazma nüshaları da mevcuttur.

Menâkıb-ı Şeyh Şa´bân-ı Velî üzerine bugüne kadar iki kitap çalışması gerçekleştirilmiştir. Bunların ilki 1985 yılında L. Nihal Yazar tarafından yapılan Halvetîliğin Şa'bâniyye Kolu: Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme başlıklı neşirdir. Bu çalışmada, Halvetilik, Şeyh Şa´bân-ı Velî, Şa´bânilik ve eser hakkında yeterli bilgi verilmiştir. Daha sonra eski harfli metnin transkripsiyonu yapılmıştır. Menakıb-ı Şeyh Şaban-ı Veli ve Türbename başlıklı ikinci çalışma Muhammed Safi tarafından 1998 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada Ömer Fuâdî’nin her iki çalışmasının sadeleştirilmiş metni yer almaktadır.

Fuâdî'nin biyografisi için bk. “Fuâdî, Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer 

Eserden Örnekler


Menkabe

Ve azîz bir gün Seyyid Sünnetî mescidine varmak emred ve hâtıra idüp ilhâm-ı Hakla vardukda anda yapılup ve hâli turan halvet-hâneler ahvâlin ihtiyâr ve pîr kimesneler haber virüp sâbıkâ Seyyid Sünnetî Efendi menâkıbında üçünci bâbda zikr olundıgı üzre azîzün Seyyid Yahya Hazretlerinden hilâfetle gelüp irşâd iderler iken bi-emri’llah intikâl idüp ve ogulları Seyyid Muzafferü’d-dîn Efendi tâze bulunup seccâde bu kadar zamân hâli kaldıgın dahi beyân itdüklerinde Hızr Peygamber (a.s.) azîze virdükleri haberün sıdkınun zuhûrı kalb-ı kâşif-i esrârlarına ilhâm-ı Hakla lâyıh ve zâhir olup bu ma´nânun zamânı gelmekle ol mescidde tâliblere bi-tevfîki’llah telkîn ve irşâda azîmet idüp Sünnetî Efendinün halvetinde bir erba´îne niyyet itdiler ve Abdü’s-Samed Halîfe pederi Eyyûb Halîfe her ahşam feyz-i Hakla ta´âmın getirüp ve erba´în tamâm olduktan sonra azîzün hâli halk içinde bir mikdâr bilinüp ve herkes haklarında bir ehl-i takva ve sâlih ve âbid ve onsekiz bin âlemden müstagnî bir ehl-i tevekkül ve mücâhid kimesnedür deyü halk ta´alluk idüp virdine ihyâsına varırlar idi (Yazar 1985: 148-149).

Kaynakça


Safi, Muhammed (1988). Menakıb-ı Şeyh Şaban-ı Veli ve Türbename. İstanbul: Hazret-i Pir Şeyh Şaban-ı Veli Kültür Vakfı Yay.

Yazar, İlyas (2007). “Ömer Fuâdî”. İslam Ansiklopedisi. C. 34. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 61-63.

Yazar, L. Nihal (1985). Halvetîliğin Şa'bâniyye Kolu: Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme. Ankara: Mas Matbaacılık.

Atıf Bilgileri


Kufacı, Osman. "MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/menakib-i-saban-i-veli-fuadi-omer. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Doç. Dr. İlyas YAZAR
Görüntüle
2 TÜRBENÂME (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Prof. Dr. Gencay Zavotçu
Görüntüle
4 HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
5 KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Prof. Dr. Hakan Yekbaş
Görüntüle
6 MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
7 RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
8 RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
9 RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
10 RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
11 RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
12 RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. asuman ünal özcan
Görüntüle
13 RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
14 RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
15 SİLSİLENÂME (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
16 TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ)  Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
17 DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid Öğretmen Kevser Kıroğlu
Görüntüle
18 TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN
Görüntüle
19 ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
20 VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) Lâmekânî, Hüseyin Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
21 MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Akın ZENGİN
Görüntüle
22 RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
23 RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
24 RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
25 ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle