- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fuâdî, Ömer - Madde Yazarı: Doç. Dr. Osman Kufacı
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Menkıbe
- Yayın Tarihi:24/11/2021
MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ)
menâkıb-nâmeFuâdî, Ömer (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ömer Fuâdî’nin Şeyh Şa´bân-ı Velî’nin kerametlerini anlatan eseri. Şeyh Sait Efendi (ö.1889), eseri, Türbenâme ile beraber Kastamonu Vilayet Matbaasında 1875 yılında bastırmıştır. Ömer Fuâdî, Şeyh Şa´bân-ı Velî’nin menkıbelerini mufassal ve muhtasar olarak kaleme almıştır. Menâkıb-ı Şeyh Şa´bân-ı Velî adlı eser Ömer Fuâdî’nin muhtasar olarak yazdığı menakıbnâmedir ve bu eserde müellif sıklıkla mufassal menakıbnâmeye atıfta bulunur. Günümüzde mufassal olarak kaleme alınan eser elde yoktur (Yazar 1985: 48). Beş bölümden oluşan eserin birinci bölümünde hakiki veliliğin ve kerametin ne olduğu açıklanmıştır. İkinci bölüm Şa´bân-ı Velî’nin tarikattaki silsilesini ihtiva etmektedir. Üçüncü bölüm Seyyid Sünnetî’nin, dördüncü bölüm ise Şa´bân-ı Velî’nin menkıbesine ayrılmıştır. Şa´bân-ı Velî’den itibaren 1621 tarihine kadar Şa´bâniye tarikatında postta oturan dört şeyhin hayat hikâyeleri son bölümde anlatılmıştır (Yazar 2007: 62).
Nesir olarak kaleme alınan eserde bazı şiirlere de yer verilmiştir. Eserin mensur kısmında secili bir üslup tercih edilmiştir. Yazıldığı zamana göre gayet anlaşılır bir dil ve anlatım eserde dikkati çeker. Akıcı bir üslubun olduğu eserde düşünceler ayet ve hadis iktibaslarıyla desteklenmiştir. Açıklama yapılan kısımlardaki şiirler/beyitler Şa´bân-ı Velî’yi övmek için kullanılmıştır. Ayrıca öğüt verilen kısımlarda konuyu destekleyici bir unsur olarak tercih edilmiştir. Zamanında tanındığı ve sevildiği anlaşılan beyitler umumiyetle Farsça'dır. Mevlana (ö. 1273) ve Hafız’a (1390?) ait şiirlerin yanı sıra şairi belli olmayan beyitler de alıntılanmıştır. Türkçe şiirlerin çoğu Ömer Fuâdî’ye aittir. Murâdî, Mahvî, Belîg ve Ubeydî’nin dışında şairi belli olmayan şiirler de vardır. Tasavvufi ıstılahların ve heyecanın olduğu Türkçe şiirlerde Şa´bân-ı Velî’ye hissedilen sevgi ön plandadır. Kimi beyitlerin ve şiirlerin eserde sıklıkla tekrarlandığı görülür (Yazar 1985: 55).
Eserin matbu nüshasından başka Millet Kütüphanesi Ali Emîrî koleksiyonu Manzum 1093, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 8508, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 5700, Millet Kütüphanesi Reşid Efendi 478, Murad Molla Kütüphanesi Dârülmesnevi 366, Murad Molla Kütüphanesi Düğümlü Baba 583, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Hacı Mahmut Efendi 4588, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Hacı Mahmut Efendi 4682, Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları 344/1, Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları 170 numaralı yazma nüshaları da mevcuttur.
Menâkıb-ı Şeyh Şa´bân-ı Velî üzerine bugüne kadar iki kitap çalışması gerçekleştirilmiştir. Bunların ilki 1985 yılında L. Nihal Yazar tarafından yapılan Halvetîliğin Şa'bâniyye Kolu: Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme başlıklı neşirdir. Bu çalışmada, Halvetilik, Şeyh Şa´bân-ı Velî, Şa´bânilik ve eser hakkında yeterli bilgi verilmiştir. Daha sonra eski harfli metnin transkripsiyonu yapılmıştır. Menakıb-ı Şeyh Şaban-ı Veli ve Türbename başlıklı ikinci çalışma Muhammed Safi tarafından 1998 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada Ömer Fuâdî’nin her iki çalışmasının sadeleştirilmiş metni yer almaktadır.
Fuâdî'nin biyografisi için bk. “Fuâdî, Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer
Eserden Örnekler
Menkabe
Ve azîz bir gün Seyyid Sünnetî mescidine varmak emred ve hâtıra idüp ilhâm-ı Hakla vardukda anda yapılup ve hâli turan halvet-hâneler ahvâlin ihtiyâr ve pîr kimesneler haber virüp sâbıkâ Seyyid Sünnetî Efendi menâkıbında üçünci bâbda zikr olundıgı üzre azîzün Seyyid Yahya Hazretlerinden hilâfetle gelüp irşâd iderler iken bi-emri’llah intikâl idüp ve ogulları Seyyid Muzafferü’d-dîn Efendi tâze bulunup seccâde bu kadar zamân hâli kaldıgın dahi beyân itdüklerinde Hızr Peygamber (a.s.) azîze virdükleri haberün sıdkınun zuhûrı kalb-ı kâşif-i esrârlarına ilhâm-ı Hakla lâyıh ve zâhir olup bu ma´nânun zamânı gelmekle ol mescidde tâliblere bi-tevfîki’llah telkîn ve irşâda azîmet idüp Sünnetî Efendinün halvetinde bir erba´îne niyyet itdiler ve Abdü’s-Samed Halîfe pederi Eyyûb Halîfe her ahşam feyz-i Hakla ta´âmın getirüp ve erba´în tamâm olduktan sonra azîzün hâli halk içinde bir mikdâr bilinüp ve herkes haklarında bir ehl-i takva ve sâlih ve âbid ve onsekiz bin âlemden müstagnî bir ehl-i tevekkül ve mücâhid kimesnedür deyü halk ta´alluk idüp virdine ihyâsına varırlar idi (Yazar 1985: 148-149).
Kaynakça
Safi, Muhammed (1988). Menakıb-ı Şeyh Şaban-ı Veli ve Türbename. İstanbul: Hazret-i Pir Şeyh Şaban-ı Veli Kültür Vakfı Yay.
Yazar, İlyas (2007). “Ömer Fuâdî”. İslam Ansiklopedisi. C. 34. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 61-63.
Yazar, L. Nihal (1985). Halvetîliğin Şa'bâniyye Kolu: Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme. Ankara: Mas Matbaacılık.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. İlyas YAZAR |
Görüntüle | ||
2 | TÜRBENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
3 | RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Gencay Zavotçu |
Görüntüle | ||
4 | HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
5 | KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Hakan Yekbaş |
Görüntüle | ||
6 | MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
10 | RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. asuman ünal özcan |
Görüntüle | ||
13 | RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
14 | RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
15 | SİLSİLENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
16 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ) | Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) | Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid | Öğretmen Kevser Kıroğlu |
Görüntüle | ||
18 | TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle | ||
19 | ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
20 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
21 | MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
22 | RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
23 | RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
24 | RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
25 | ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle |