MENÂKIB-I İBRÂHÎM GÜLŞENÎ (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ)
menâkıb-nâme
Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d.935/1528-ö. 1014-1017/1605-1608 (?)

ISBN: 978-9944-237-87-1

Muhyî Gülşenî tarafından 1013/1604 tarihinde tamamlanmış bir menâkıb-nâme. Menâkıb-ı İbrâhîm Gülşenî, Şeyh Ahmed Hayalî'nin isteği üzerine keleme alınmıştır. Eserde İbrahim Gülşenî'nin ve Gülşenî şeyhlerinin hayatlarının yanı sıra; Gülşenîliğin kuruluşu ve üç kıtaya yayılışı konu edilmiştir. Muhyî Gülşenî, aktardığı biyografik bilgilerinin yanında; Akkoyunlu, Memluk ve Osmanlı coğrafyasındaki siyasî, tarihî, dinî ve sosyal olaylara değinmesi eseri muteber kılmıştır. Bu yönüyle Menâkıb-ı İbrâhîm Gülşenî sadece bir biyografi eseri değil aynı zamanda bir tarih ve kültür kitabıdır.

Eser on bölümden müteşekkildir: 1. Mevlana (ö. 1273)'nın Mesnevi'de İbrahim Gülşenî'nin geleceğini müjdelenmesi 2. İbrahim Gülşenî'nin soyu 3. İbrahim Gülşenî'nin çocukluğu, Tebriz'de geçirdiği zaman ve buradaki vazifeleri 4. İbrahim Gülşenî'nin şeyhi Dede Ömer Rûşenî (ö. 1487)'ye intisabı 5. İbrahim Gülşenî'nin şeyhi Dede Ömer Rûşenî'nin vefatıyla posta oturması 6. İbrahim Gülşenî'nin Tebriz'den Mısır'a yaptığı göç 7. İbrahim Gülşenî'nin Mısır'da geçirdiği zaman 8. İbrahim Gülşenî'nin İstanbul seyahati 9. İbrahim Gülşenî'nin Mısır'a dönüşü 10. İbrahim Gülşenî'nin vefatı ve vefatından sonra meydana gelen kerametleri ihtiva edilmiştir. Menâkıb-ı İbrâhîm Gülşenî'nin müellif nüshası Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi Nu: 979'da kayıtlıdır. Tahsin Yazıcı üç nüshadan hareketle eser üzerine tenkitli metin bir doktora tezi hazırlamıştır (Yazıcı 1982). Mustafa Koç ve Eyyüp Tanrıverdi tarafından eser üzerine bir çalışma daha yayımlanmıştır (Koç-Tanrıverdi 2014). Menâkıb-ı İbrâhîm Gülşenî'nin müellif nüshası dışında tespit edilmiş diğer altı nüshası şunlardır: Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma  Kütüphanesi Nu: 676., Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Nu: 1342., Millet Kütüphanesi Şeriye Nu: 1046., Millet Kütüphanesi Ali Emiri Nu: 1045., Millet Kütüphanesi Ali Emiri Nu: 34 Ae Müteferrik 388., Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi Y/774. 

Yazarın biyografisi için bk. "Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhyii-gulseni-ekmekcizade-seyh

Eserden Örnekler

Şeyh İbrâhîm-i Gülşenî'nün neseb-i zâhirîsi Oguz Ata'ya irişür bu vechile ki zikr olur: Şeyh İbrâhîm Gülşenî ibn Mevlânâ eş-Şeyh Muhammed bin Mevlânâ Hâcî İbrâhîm ibn eş-Şeyh Şihâbüddîn ibn Aytogmış bin Güntogmış ibn Kutlutogmış bin Oguz rahimehumullâh. Yedi ataya degin Oguz neslinden oldugına kitâblarında işâret itmişdür ve Oguz vazı'-ı lisân-ı Türkîdür ammâ pederi merhûm Mevlânâ Şeyh Muhammed-i Âmidî'nün fıkh u kelâm u mantıkda mü'ellifâtı marûf olup kendi âmir u nâhî olmakda seyf-i katı'lıgla mevsûf idi. (Muhyî Gülşenî 5 b) (Koç ve Tanrıverdi 2014: 44) 

Kaynakça

Koç, Mustafa ve Eyyüp Tanrıverdi (hzl.)(2014). Menâkıb-ı İbrâhim Gülşenî. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay. 

Şeyh Muhyî Gülşenî, Menâkıb-ı İbrâhim Gülşenî. Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi Nu: 979. 

Uzun, Oğuzhan (2014). Türk Edebiyatında Menakıpname Yazımı Geleneği ve Menâkıbnâme-i İbrâhîm Gülşenî, V. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi. İstanbul: 314-344.

Yazıcı, Tahsin (1982), Muhyî-yi Gülşenî Menâkîb-i İbrâhîm Gülşenî ve Şemleli-zâde Ahmed Efendi Şîve-i Tarîkat-ı Gülşenîye. Ankara: TTK Yay.  

Atıf Bilgileri

Sönmez, Faruk. "MENÂKIB-I İBRÂHÎM GÜLŞENÎ (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/menakib-i-ibrahim-gulseni-muhyi-i-gulseni. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].

Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 BÜNYÂD-I Şİ'R-İ ÂRİF/RİSÂLE-İ KÂFİYE (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
 Görüntüle
2 KAVÂ’İD-İ BÂLEYBELEN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
 Görüntüle
3 GÜL-İ SAD-BERG (HALVETÎ MUHYÎ) Halvetî Muhyî Prof. Dr. Adem Ceyhan
 Görüntüle
4 DÎVÂN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Araş. Gör. Murat ASLAN
 Görüntüle
5 MESÂDİR-İ ELSİNE-İ ERBA‘A (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
 Görüntüle
6 ŞERH-İ HADÎS-İ ERBA'ÎN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddîn Muhammed Gülşenî Efendi Prof. Dr. Adem Ceyhan
 Görüntüle
7 ŞERH-İ HADÎS-İ CİBRÎL (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
 Görüntüle
8 HüSN Ü DİL (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Doç. Dr. Berat Açıl
 Görüntüle
9 GAZÂLE-NÂME (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Araş. Gör. Murat ASLAN
 Görüntüle
10 GAZÂLE-NÂME (MENSUR) (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Araş. Gör. Murat ASLAN
 Görüntüle
11 MUHTASAR İLM-İ MEVCÛDÂT (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
 Görüntüle
12 NEFHATÜ'L-ESRÂR (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d .935/1528-ö. 1014-1017/1605-1608 (?) Diğer Şule Kandemir
 Görüntüle
13 AHLÂK-I KİRÂM (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d .935/1528-ö. 1014-1017/1605-1608 (?) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
 Görüntüle
14 SİLSİLETÜ’L-AŞK (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
 Görüntüle
15 ŞEHD-İ EBRÂR (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi Dr. Öğr. Üyesi Nülüfer ÇELİK
 Görüntüle
16 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
 Görüntüle
17 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
 Görüntüle
18 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
 Görüntüle
19 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
 Görüntüle
20 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
 Görüntüle
21 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
 Görüntüle
22 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
 Görüntüle
23 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
 Görüntüle
24 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
 Görüntüle
25 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
 Görüntüle