- Yazar Biyografisi (TEİS)
Zâtî, Ivaz - Madde Yazarı: Doç. Dr. Nilüfer Tanç
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:19/11/2021
MEKTUP (ZÂTÎ)
mizahî mektupZâtî, Ivaz (d. 876/1471 - ö. 954/1547)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Deli Birader lakabıyla tanınan Bursalı Gazâlî’nin Mekke’de bulunduğu sırada İstanbul’un, padişahın ve diğer dostlarının ahvalini sorduğu manzum mizahî mektuba Zâtî’nin aynı üslupla yazdığı cevap. Metin, Nuruosmaniye Kütüphanesi 4968 numaralı yazma mecmuanın 94a-95b sayfaları arasında yer alır.
Oldukça süslü ve mensur olarak yazılmış kısa bir girişle başlayan eser, kaside nazım şekliyle yazılan 50 beyitten oluşmaktadır. Dönem hakkında tarihî bir vesika değeri taşıyan mektupta, başta dönemin padişahı Kanuni Sultan Süleyman (ö. 1566) olmak üzere Pargalı İbrahim Paşa (ö. 1536) Ayas Paşa (ö. 1539), Muhyiddin Mehmed el-Fenari (ö. 1548) gibi devrin önde gelen devlet adamlarıyla Rahmî (ö. 1567), Hayâlî (ö. 1558), Kandî (ö. 1554) gibi şairlerden oluşan 32 isim hakkında bilgi verir. Adı geçen kişiler kimi zaman başarıları, kimi zaman da sahip oldukları fizikî durumları veya müptelalıkları gibi olumsuz özellikleriyle tanımlanmışlardır. "Mutâyebe" şeklinde düzenlenen metin, bir yandan haberleşme aracı olurken diğer taraftan şairin muhatabıyla yazılı olarak şakalaşmasını sağlamıştır.
Gazâlî’nin mektubu ve ona yazılan cevaplar Günay Kut tarafından yayımlanmıştır (Kut 1974).
Şairin biyografisi için bk. "Zâtî, Ivaz". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zati-ivaz
Eserden Örnekler
Cevâb-nâme-i Zâtî el-Merhûm
Selâm-ı bî-nihâyet ki du’â-yı seher-hîz misâl âsumângüzâr ve peyâm-ı bî-gâyet ki ayn-ı beyn minvâl reyhân-nisâr ola. …
Hâl-i Rûm’ı çün itdün istifsâr
Ey birâder bu hoş diyâr eyüdür
Üstümüzden yavuz yel esmez hiç
Şükür kim hâl-i rûzigâr eyüdür
Şehr-i Kostantiniyye tahtı kim oturur
Şeh Süleymân-ı Şehriyâr eyüdür
Pâdişahun halîli İbrâhîm
Sâhib-i Âsaf-iktidâr eyüdür
Şeh-i erbâb-ı rây-ı rûşen Ayas
Vüzerâ vü nişâncı nâmdâr eyüdür
….
Gözine hiç kimesne göstermez
Kör Velî şûh u gamze-kâr eyüdür
Virdi ol ters-hâneye sûret
Karıgı Kırca Yâdigâr eyüdür
Ol başuna berâber akranun
Sirkeci Bahşi köfte-har eyüdür
Ol Beşiktaş kenârı kim sordun
Hep helâ oldı ol diyâr eyüdür
Hoş geçür ol oturdugun yerde
Hatı hoş hâli tekye-dâr eyüdür (Kut 1974: 234-237)
Kaynakça
Kut, Günay (1974). “Gazâlî’nin Mekke’den İstanbul’a Yolladığı Mektup ve Ona Yazılan Cevaplar”. TDAY-Belleten: 223-252.
Tâhirü’l-Mevlevî (2020). Bursalı Gazâlî ya da Deli Birâder. hzl. Mehmet Akif Gözitok. İstanbul: Büyüyenay Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
2 | ŞEM' Ü PERVÂNE (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
3 | EDİRNE ŞEHR-ENGÎZİ (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
4 | LETÂYİF (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Doç. Dr. Nilüfer Tanç |
Görüntüle | ||
5 | AHMED Ü MAHMÛD (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
6 | FERRUH-NÂME (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
7 | KUR’ÂN FALI (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
8 | SİYER-İ NEBÎ (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
9 | KİTÂB-I MEVLİD (ZÂTÎ) | Zâtî, Ivaz | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
11 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
12 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
13 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
14 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
15 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
16 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
18 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
19 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |