MEKTÛBÂT-I ERBA'ÎN (ŞEYHÎ)
mektuplar
Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi (d. 1163/1749-1750- ö. 1235/1819-1820)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi'nin hususi mektuplarını ihtiva eden eseri. Mektûbât-ı Erbaʻîn, Şeyh Süleyman Efendi’nin 1220/1805-06 ile 1230/1814-15 tarihleri arasında kaleme aldığı ve çeşitli yerlerde bulunan halifelerine, müritlerine, ihvanına ve müftü, müderris gibi resmî görevlerde bulunanlara gönderdiği mektuplar ile bu kişilerden aldığı mektupların bazılarını ihtiva etmektedir. Süleyman Şeyhî’nin 42 mektubu ile kendisine cevaben yazılan 16 mektuba ilâveten, dört mektubun daha teberrüken dâhil edildiği bu eserde; sorulan sorulara cevaplar, çözülemeyen problemler ve mektup sâhiplerinin hal ve gidişatlarına yönelik çeşitli açıklamalar bulunmaktadır. Bu eser, onun tesirini ve tarikatının ne kadar yayıldığını göstermesi açısından büyük bir önem arz etmektedir (Öksüz 2010: 25-26).

Yer yer manzum metinlerle zenginleştirilen mektuplarda; vahdet-i vücut ve mertebeleri, zikir ve mahiyeti, rabıta ve türleri, rüya ve salikin hayatındaki rolü, Nakşbendîliğin âdâb ve erkânı ile iyi bir sâlikte bulunması gereken hasletler işlenmiştir. Yer yer sanatlı üslubun hâkim olduğu bu mektupların dili orta sadeliktedir.

Mektûbât-ı Erbaʻîn, Süleyman Şeyhî’nin Te’vîlât-ı Hadîs-i Erbaʻîn ve Terkîbât-ı Erbaʻîn adlı eserleriyle birlikte; şekil ve muhteva özellikleri ile bu eserlerin çeviri yazılı metinlerine yer verilen bir yüksek lisans tez çalışmasına konu olmuştur (Öksüz 2010).

Şairin biyografisi için bk. “Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyhi-mollazade-seyh-suleyman-seyhi

Eserden Örnekler


İştibî eş-Şeyh Müderris Ahmed Efendi Nakşbendî’nin cevâb olarak zuhûr eden mektûb-ı sûretidir.

Bismillâhirrahmânirrahîm. Selâmun aleyküm yâ ebrâra’llâhi’l-kerîm. Selâm etdim senâlarla, bol izzet safâlarla niyâz etdim duʻâlarla ki makbûl ola indillâh. Saʻâdetlü hakîkatlü karındaşım Süleyman Efendi hâliniz vaktiniz hoş mudur? Safâ-yı hâtırda olasınız. Kimsemizden su’âl buyurmuşsunuz. Beyit:

Kimsesiz hiç kimse yok, her kimsenin var kimsesi

Kimsesiz kaldım meded ey kimsesizler kimsesi

Ve helvâ sohbetinin lücci lahana turşusuna dönüp ve başımız siyilleri kesilip yolun bulup beşi bire darb edip kara cümle kıvâmı üzereyiz. Halkdan Hakka sefer-i sânî ile doğrulduğumuz fi’l-cümle doğrulmadadır. İştib’in havası hoş geldi mi buyurmuşsunuz. Cânib-i saʻâdetden mufârakatdan beri ne gecem hoş ve ne günüm. Yâre varmakdır dügünüm. Şimdilik sefer-i sânî hasebiyle ikide durmaya saʻy üzereyiz. Görelim Hak ne gösterir bir avuç ömrümüz var ise kime minnet edelim. Hemân Hû’ylayalım Hayylayalım. Hay’ı Hû’yu bulalım. Bilelim bilişelim bilinmeden kalalım. Benim cânım bülbül nefhasıyla nazmınız geldi. Heme hoş geldi. Geldiği gibi aldık. Olduğu gibi alınız (Öksüz 2011: 83).

Kaynakça


Öksüz, H. Kübra (2011). Köstendilli Süleyman Şeyhî'nin Mektûbât-ı Erbaîn, Terkîbât-ı Erbaîn ve Te'vîlât-ı Erbaîn İsimli Eserleri (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniv.

Atıf Bilgileri


KAPLAN, Yunus. "MEKTÛBÂT-I ERBA'ÎN (ŞEYHÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mektubat-i-erba-in-seyhi. [Erişim Tarihi: 03 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 LEME’ÂT-I NAKŞİBENDİYYE (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Diğer Şule Kandemir
Görüntüle
2 DÎVÂN-I ŞEYHÎ (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Dr. LATİFE ÖZCAN
Görüntüle
3 ZÜBDETÜ NEFEHÂTİ'L-ÜNS (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
4 ŞERH-İ KELÂM-I KİBÂR (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Araş. Gör. Muhammed İkbal EKİNCİ
Görüntüle
5 MİR'ÂTÜ'L-MUVAHHİDÎN (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
6 TERKÎBÂT-I ERBA'ÎN (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
7 TE'VÎLÂT-I HADÎS-İ ERBA'ÎN (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
8 KÛTÜ'L-UŞŞÂK (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
9 MEDÂR-I SÂLİKÂN (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
10 ETVÂR-I HÂCEGÂN (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Diğer Şule Kandemir
Görüntüle
11 NİKÂTÜ'L-HİKEM (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Doç. Dr. Mehmet Ünal
Görüntüle
12 KİTÂB-I TÂLİ'A FÎ ESRÂRİ'L-İLÂHİYYETİ'S-SERMEDİYYE (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Araş. Gör. Kevser Ay
Görüntüle
13 ŞERH-İ KELÂMİ'L-VÂSITÎ (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Araş. Gör. Ferhat KOÇYİĞİT
Görüntüle
14 ŞERH-İ KELİMÂT-I BEDREDDÎN (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Araş. Gör. Ferhat KOÇYİĞİT
Görüntüle
15 ŞERH-İ KELÂM-I CA'FER-İ SÂDIK (ŞEYHÎ) Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi Araş. Gör. Muhammed İkbal EKİNCİ
Görüntüle
16 ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
17 MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) Bekâyî, Darendeli Bekâyî Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
18 KISSA-İ ERVE Bilâl Efendi, Oflu Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu
Görüntüle
19 DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
20 DÎVÂN (HÂMİD) Hâmid, Enderûnlu Mehmed Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
21 DÎVÂN (HİLMÎ) Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
22 EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi Dr. Necmettin Azak
Görüntüle
23 DÎVÂN (İZZÎ) İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
24 DÎVÂN (MÜSELLEM) Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
25 İNSÂN-NÂME Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle