MEKTUBÂT (FERDÎ)
mektubât
Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendi (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Müellifin dini-tasavvufi konularda tavsiyeler de içeren mektuplarından oluşan eseri. Süleymaniye Kütüphanesi Pertev Paşa Selimiye bölümünde 266 numarada yer alan bu Mektûbât'ın yazı türü rikadır. Eser, 8 varaktan oluşmaktadır. Her sayfada 21 satır bulunmaktadır. Mektuplar, eserin 106b ile 114a arasında yer alır. 180x115, 130x70 mm ölçülerine sahip eserde müellifin ismi olan Abdullah Ferdî ibaresi sürh yazılmış; hadislerin üstü kırmızı çizgiyle belirtilmiştir.

Eserin 106b-107a varağında Abdülfettâh Efendi adlı birine yazmış olduğu mektup yer alır. 107b-108b varağı arasında yer alan mektubu ihvanı arasında saydığı Abdullah Efendi adlı bir kimseye yazmıştır. Edebî bir üslupla yazılan bu mektup içerisinde şiirler de yer almaktadır. Eserin 109a yüzü boştur. 109b yüzünde ise bir mısra vardır. Rabıta kaydının bulunmaması ve bütün bir şiirin sadece bir mısrasının 109b yüzünde yer alması mektubun eksik olduğunu düşündürmektedir. Mısranın devamında yeni bir hitapla başladığından bir başka bir mektuba geçildiği anlaşılmaktadır. Ömer Efendi’ye hitaben yazdığı bu mektupta bir beyitle devam eden Abdullah Ferdî Efendi, Bursa şehrinde yaşamış olduğu bir hatırayı anlatır. 110a varağında ise daha önce mektup gönderdiği Abdulfettâh Efendi’ye yazmış olduğu bir mektubu içermektedir. 7 satırdan oluşan bu mektubun muhtevasını Abdulfettâh Efendi’nin şehre gelişine dair tebrik oluşturur. 110b varağında, edebî üslupla yazdığı mektubu yer alır. 111b ve 112a yüzlerinde Abdülfettâh Efendi’ye hitaben yazdığı bir başka mektup vardır. 112b-113a yüzlerinde sultana arz ettiği bir mektup bulunmaktadır. 113b ve 114a yüzlerinde ise Ragıb Efendi adlı bir kimseye yazmış olduğu mektup vardır.

Mektuplardaki ifadeler oldukça açıktır. Ferdî Efendi’nin Abdülfettâh Efendi’ye karşı büyük bir hoşgörüye sahip olduğu anlaşılmaktadır. Hitap cümlelerinde klasik üsluba uyulmuş ve bir makama arz eden kelimeler tercih edilmiştir. İhvanımızdan, candan aziz gibi ifadeler Ferdî’nin mektuplarında kullandığı samimiyet ifadeleri olarak sayılabilir. Müellif, bazı mektuplarda hadislere yer vermektedir. Yer yer nazımlardan örnek vermesi mektuplara edebîlik katmaktadır. Mektuplar, bir imza/işaret ile son bulmaktadır. Eser üzerine herhangi bir çalışma yapılmamıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ferdi-seyh-haci-abdullah-ferdi

Eserden Örnekler


Her bir mektûb-ı şerîfleri ki vârid olur ol an bedene tâze cân gelür. Ol esnâlar kaç gün sürûr u şevk ve bast üzre olunur. Hakka ve sıdıkka yalan ve medahinden âridir (vr. 111a).

Râgıb Efendiye

‘İzzetlü, sa’âdetlü, gayretlü, hamiyetlü, birâder-i tarîk, efendim hazretlerinin hem-vâre letâif-i tâ’if hükm-i ilahiyeleri tecelliyât selâse mahallî ve şems-i zât-ı hakîkî ... perteviyle mücellâ olub zuhûr iden ta’ayyünât u şu’unât ile netâyiç mu’âref-i kemâle eyleyene bî-kîne olmaları himmeti te’âlâyı küngüre kibriyâ kıldıgı verâsetde. bâ’is tahrîr [...] ‘lm-i gaybı olmagla işbu defa’ Hasan Efendi dâ’ileri İstanbulı ‘âzim olmalarıyla bir kıt’a muhabbet-nâme irsâline câzim kılmagla hâl-i fakîr gâyetle devâya muhtâc oldugımdan mâ’adâ beterler fende bu gürûh muhâlefet isterler ki kemâl-i ehl-i hüdâya ‘akl-ı sakîm ile tevessul ideler. (vr. 113b)

Kaynakça


Memiş, Nuray (2008). Ferdi Abdullah Efendi ve Divanı (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi.

Öztürk, Erdem Can (2013), “Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ferdi-seyh-haci-abdullah-ferdi [Erişim Tarihi: 31.05.2022].

Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendi, “Mektubât”, Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi Pertev Paşa (Selimiye) koleksiyonu, nr. 000266, vr. 106b-114a.

Atıf Bilgileri


ALTINOVA, MEHMET. "MEKTUBÂT (FERDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mektubat-ferdi. [Erişim Tarihi: 13 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Murat Ayar
Görüntüle
2 NAZMÜ'L-LE'ÂLÎ (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendi Diğer Emine Güleç
Görüntüle
3 ÂMENTÜ TERCÜMESİ (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz Şentürk
Görüntüle
4 TERCÜME-İ HADÎKA-İ NEDİYYE (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz Şentürk
Görüntüle
5 MECMUA (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz Şentürk
Görüntüle
6 ŞERH-İ SALÂT-I İBN MEŞİŞ (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz Şentürk
Görüntüle
7 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
8 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
9 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
10 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
11 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
12 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
13 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
14 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
15 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
16 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle