Mehâhu’l-Miyâh, Kazasker Mehmed Hafîd Efendi’nin İstanbul civarında bulunan çeşme ve su kaynaklarını muhtasar şekilde tanıttığı küçük hacimli eseri. 1212/1797-98’de yazılan eserin kaleme alınma gerekçesi su kaynaklarının letafet ve lezzetini anlatmaktır. En temiz ve lezzetli sular arasında yağmur suyu, nehir suyu ve pınar suyu gösterilmiştir.

Mukaddimede bir suyun temiz ve lezzetli olmasının sekiz şartı bildirilmiştir. İstanbul’un muhtelif semtlerindeki su kaynakları ve çeşmelerin yerleri tarif edilerek sularının lezzeti ve faydalarından bahsedilmiş, çeşmeler için düşürülmüş tarih manzumeleri iktibas edilmiş, bahis konusu edilen su kaynağının anılan sekiz şarttan hangilerini taşıdığı ifade edilmiştir. Bir çeşme veya su kaynağı ele alınmadan evvel onunla alakalı bir mısra yahut beyit sunulmuştur.

İki yazma nüshası bulunan eser 1855’te Matbaa-i Âmire’de basılmıştır. Matbu nüshanın başında Hafîd Efendi’nin yeğeni Mehmed Nebîl Efendi ve Râşid mahlaslı bir şairin takrizleri yer almaktadır. Kitapçığın tamamlanması münasebetiyle Rıza, Na‘îm ve Atâ mahlaslı şairlerin düşürdüğü tarihler de basmanın sonuna ilave edilmiştir.2006’da Nevzat Kaya (2006) tarafından sadeleştirilip Hafîd Efendi 298 numarada kayıtlı nüshanın tıpkıbasımıyla birlikte neşredilmiştir.

Yazarın biyogafisi için bk. “Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hafid-mehmed-hafid-efendi