Harîrîzâde’ye ait seyr ü sülûk makamlarını özet olarak ele aldığı risâle. Türkçe olan risâle 6 varaktır ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Yazmaları Bölümü’nde OE_Yz_0542 numara ile kayıtlı bir mecmua içerisinde bulunmaktadır. Harîrîzâde’ye ait Medâr-ı Vâhidiyyet Merkez-i Ehadiyyet ise mecmuanın 266b-269b varakları arasında yer almaktadır. Ayrıca esere ait diğer nüshalar Süleymâniye Kütüphânesi Şâzeli Tekkesi Bölümü 27 numara ile, Tırnovalı Bölümü 898 numara ile, Hacı Selim Ağa Bölümü 584 numara ile ve İzmir Bölümü 818/3 numara ile kayıtlı bulunmaktadır. Risâle 1290/1873 tarihinde kaleme alınmıştır.

Atatürk Kitaplığı’nda kayıtlı, risâlenin bulunduğu mecmûa içerisinde yer alan risâlelerin genel olarak Melâmî gelenek çerçevesinde kaleme alınan Türkçe ve Arapça risâleler olduğu dikkat çekmektedir. Mecmûada Melâmî geleneğin son dönem temsilcilerinden, Harîrîzâde’nin de mürşidi olan (Azamat: 561) Muhammed Nûru’l-Arabî’ye (ö. 1888) ait risâleler yoğunluklu olarak göze çarpmaktadır. Mecmua, Şeyh Bedreddîn’in (ö. 823/1420) Vâridât’ına Muhammed Nûru’l-Arabî’nin şerhi ve Muhammed Nûru’l-Arabî’nin talebesi Ali Örfî Efendi’nin şerhe yaptığı Türkçe tercüme (Ceyhan, 2012: 522) ile başlamaktadır (Mecmua, vr. 1b-29a). Mecmuada Muhammed Nûru’l-Arabî’ye ait “Dâiretü’l-vücûd fî beyâni’l-makāmi’l-Mahmûd” risâlesi (Mecmua, vr. 34b-35b), “Risâle-i Sıfât-ı Subûtiyye” (Mecmua, vr. 36b-40b), “Fâtiha-i Şerîfe Üzerine Olan Tefsîrleri” (Mecmua, vr. 41b-43a), “Risâle-i İsmâiliyye” (Mecmua, vr. 43b-48a), “Risâle-i Sülûk- Hakîkat” (Mecmua, vr. 48b-49a), “Risâle-i Tevhîd” (Mecmua, vr. 49b-50a), “et-Temşîş fî Şerhi Salavâtu Meşîş” (Mecmua, vr. 85b-89a), “Miftâhu’l-kenz” (Mecmua, vr. 92b-99a), “Risâle-i Mebde’ ve’l-meâd” (Mecmua, vr. 99a-102a), “Şerh-i Gazel-i Hacı Bayrâm-ı Velî: Çalabım Bir Şâr Yaratmış İki Cihân Arasında” (Mecmua, vr. 198b-200a), “Seyrü’t-tevhîd” (Mecmua, vr. 200b-201a), “İhlâs-ı Şerîfe Tefsîrleri” (Mecmua, vr. 201b-202a), “Ahmed bin İdrîs’e Ait Salavât-ı Şerîfe’nin Tercümesi” (Mecmua, vr. 222b-226a), “Fethu’r-Rahman” (Şeyh Arslan Dımaşkî’nin (550/1155?) Risâletü’t-tevhîd’inin şerhi) (Mecmua, vr. 232b-247a), “Meşâhidü’t-tevhîd” (Mecmua, vr. 248b-250b), “Mürşidü’l-uşşâk” (Mecmua, vr. 251b-254a), “Risâletün Necmiyye” (Necmüddîn Kübrâ’nın (ö. 618/1221) bazı kelimâtının şerhi) (Mecmua, vr. 254b-255a), “Risâle-i Ezân” (Mecmua, vr. 270a-270b), “Letâifu’l-mütehakkıkāt” (Şeyh Bedreddîn’in Vâridât’ının şerhi) (Mecmua, vr. 271b-301a) eserleri bulunmaktadır.

Mecmuada Muhammed Nûru’l-Arabî hâricinde Necmüddîn Kübrâ’nın Usûl-i Aşere’sinin şerhi (Mecmua, vr. 51b-85a), Muhammed Nûru’l-Arabî’nin halîfesi ve damadı Abdürrahîm Fedâi’nin (ö. 1304/1885) “Risâle-i Şerh-i Sırr-ı Ene’l-Hakk” risâlesi (Mecmua, vr. 89b-91b), “Mürşid-i Tarîk-i Gülşenî Hazret-i Sezâyî Efendi’nin Merhûm Mısrî Muhammed Niyâzî (k.s.) Hazretleri’nin Makāle-i Âtiyelerine Şerhleridir” başlıklı bir risâle (Mecmua, vr. 229b-231b), “İmâm-ı A’zam’ın Vasiyyet”i (Mecmua, vr. 255b-260a), Niyâzî Mısrî’nin (ö.1105/1694) “Risâle-i Eşrâtu’s-sâa” risâlesi (Mecmua, vr. 260b-261a), Fazlullâh el-Burhânpûrî’nin (ö. 1029/1620) “et-Tuhfetü’l-mürsele”si (Mecmua, 262b-265b) yer almaktadır.

Risâlenin başında yer alan “işbu risâle-i şerîfe ve makāle-i münîfede makāmât-ı sülûk-ı hakîkati bir dâirede beyân edib, Medâr-ı Vâhidiyyet ü Merkez-i Ehadiyyet nâmıyla ayân eyledim” (Harîrîzâde, 1873: vr. 266b) ifâdesi risâlenin müellif hattı olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca mecmua içerisinde “Enis Hüseyin Efendi”den aldığı icâzetten bahsetmektedir. Mecmuadaki risâlelerin hattı, Harîrîzâde’ye ait “müellif hattı” olarak tespit edilen örneklerle karşılaştırıldığında benzerlik göstermektedir. Dolayısıyla bu durum risâlenin bulunduğu mecmuanın Harîrîzâde’ye ait olma ihtimâlini kuvvetlendirmektedir. Eserde sülûk-ı hakîkatin yedi makamından bahsedilmektedir. Bunlardan sülûk makamları olanlar tevhîd-i ef’âl, tevhîd-i sıfât, tevhîd-i zât; cezbe makamları olanlar ise cemʻ, hazretü’l-cemʻ ve cemʻu’l-cemʻdir. tevhîd-i ef’âl, tevhîd-i sıfât, tevhîd-i zât hakkında özet bilgiler verilmektedir (Ustakurt, 2018:18).

Müellifin biyografisi için bk. “Mehmed Kemâleddin, Harîrî-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-kemaleddin-haririzade