- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ahmed Münib, Bandırmalı-zâde - Madde Yazarı: Doç. Dr. Mehmet Ünal
- Eser Yazılış Tarihi:1307/1890
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:31/01/2022
MECMÛA-YI TEKÂYÂ
tasavvufi risaleAhmed Münib, Bandırmalı-zâde (d. 1275/1858 - ö. 1336/1918)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Tekkeler hakkında önemli bilgiler içeren, 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında yaşamış olan Celveti tarikatının Haşimiyye koluna mensup son dönem şeyhlerden biri olan Ahmed Münib Efendi’nin Mecmua-yı Tekâyâ “Tekkeler Mecmuası” adıyla bilinen risalesi (Ünal 2017: 116).
Son dönem tekkeler mecmuası yazım geleneğinin en sistematik eserlerinden birisi olan Mecmua-yı Tekâyâ; tekkeler, ayin günlerine göre tasnif edilmiş, her tekkenin adı, semti, ait olduğu tarikat, o zamanki şeyhi ve mülahazalar kısmında da ek bilgilerle son dönem tekke ve tarikatları hakkında bilgilere yer verilmiştir. Ahmed Münib Efendi, her matbu nüshası mühürlemiş ve mührü olmayan nüshaların sahte olabileceğini kitabın kapağına yazdırmıştır. Müellif, eserinin mukaddime kısmında, risaleyi İstanbul’da mevcut ve kaybolmuş olan tekke ve zâviyelerin bir listesini alfabetik olarak kaleme aldığını belirtmiştir (Ahmed Münib 1890: 2).
Eser, müellifin yaşadığı dönemdeki tekke ve şeyhleri hakkında bilgiler içermektedir. Bu tekkeler; Kâdirîliğe mensup 57, Halvetîliğe 13, Rifâîliğe 35, Şâzelîliğe 2, Mevlevîliğe 7, Bedevîliğe 8, Sa‘dîliğe 21, Nakşîliğe 64, Bayramîliğe 4, Sünbülîliğe 23, Celvetîliğe 22, Şa‘bânîliğe 24, Uşşâkîliğe 4, Sinânîliğe 3, Gülşenîliğe 3 ve Cerrâhîliğe mensup 14 olmak üzere toplam 304 tekkenin şeyhleri, âyin günleri ve diğer bilgileri aktarmaktadır. Bu bilgilere göre en fazla tekke Nakşibendîliğe aittir. Nakşîbendîliği Kadîrîlik ve Rifâilik izlemektedir. En az tekkesi olan tarîkatlar ise, Şazelîlik, Bayramîlik, Gülşenîlik, Sinanîlik ve Uşşâkî’liktir (Ünal 2017: 56).
Ahmed Münib mecmûasında ayrıca, Kâdirîliğe mensup 12, Halvetîliğe mensup 10, Nakşîliğe 10, Celvetîliğe 7, Sa‘dîlik, Cerrâhîlik, Uşşâkîlik ve Sünbülîliğe ait 2, Rifâîliğe ait 1 olmak üzere toplam 49 tekkenin o zamanki şeyhi kısmını boş bırakarak bilgi vermemiştir. Risalede tekkelerin âyin günleri hakkında da bilgiler vermiştir (Şimşek 2007: 150). Bu bilgiler ışığında âyin günleri şöyledir: Âyin günü Cuma olan tarîkat sayısı 65, Cumartesi günü olan 25, Pazar günü olan 41, Pazartesi günü olan 30, Salı günü olan 27, Çarşamba günü olan 38 ve Perşembe günü olan 83’tür (Ahmed Münib 1890: 4-16). Ayrıca, şimdiye kadar tekke mecmuası tarzında yazılmış eserler arasında, hakkında bilgi verilen tekke sayısı bakımından Yeşilzâde M. Sâlih Efendi’nin Rehber-i Tekâyâ (Aşkar 2000: 129-164) adlı eserinden sonra ikinci önemli eser konumundadır.
Eser, Marmara Üniversitesi Nadir Eserler Koleksiyonu 07528/F03398 numaralı demirbaşa kayıtlıdır. Ma’ârif Nezâreti Celilesinin 24 numaralı ruhsatıyla, İstanbul Alem Matbaası’nda 1307/1890 yılında mensur ve matbu olarak 16 sayfa olarak basılmıştır.
Ahmed Münib Efendi’nin biyografisi için bk. “Ahmed Münib, Bandırmalı-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmed-munib-bandirmalizade
Eserden Örnekler
Bismillahirrahmânirrrahîm
Elhamdülillâhi Rabbi’l-âlemîn, ve’s-salâtu ve’s-selâmu alâ resûlinâ Muhammedin ve ‘alâ âlihi ve ashâbihi ecmaîn. Ammâ ba‘d, âsitâne-i aliyye ve bilâd-ı selâsede zikrullah ve duâ-yı hayriyye-i pâdişâhî icrâ olunan ma‘mûr, muhterık tekâyâ ve zevâyânın yevm-i mahsûslarıyla esâmîsi hurûf-ı hecâ üzre tertîb ve semt-i meşhûrlarıyla nev‘-i tarîkleri ve nâm-ı âherleriyle elyevm hiz- met-i meşîhati îfâ eden efendilerin dahi esâmîsini mübîn tarîkat-i aliyye muhiblerine bir yâdigâr olmak içün bazı ehibbânın teşvikiyle pâdişâh-ı mülk-i perver ve şehinşâh-ı dâd-güster nukâve-i dûd-mâl-ı âl-i Osman velî-ni‘met-i âlemiyân “Sultân ibn Sultâni’s-Sultân el-Gâzi Abdülhamîd Hân-ı Sânî” Efendimiz Hazretleri’nin zamân-ı saltanat-nişân-ı hilâfetpenâhîlerinde bu abd-ı âcizi Bandırmalızâde es-Seyyid Ahmed Münîb Üsküdârî tahkîk olunabildiği kadar silk-i tahrîre keşîde ile ismini dahi “Mecmûa-ı Tekâyâ” tesmiye idüp, vukû‘ bulan hatâ ve noksanının afvını istirhâm ederek, gerek dergâh-ı şerîflerin bânilerinin ve gerek ol zamandan şimdiye kadar meşîhat hizmetini îfâ eden zevâtın him- met-i rûhâniyetlerinden istifâze maksadıyla tab‘ ve neşrine mübâşeret kılındı (Ahmed Münib 1307: 2).
Kaynakça
Aşkar, Mustafa (2000). “Son Dönem Tekke Mecmûlarından Yeşilzâde Mehmed Sâlih Efendi’nin Rehber-i Tekâyâ’sı”. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 3, s. 129-164.
Bandırmalı-zâde Ahmed Münib (1307). Mecmua-yı Tekâyâ, İstanbul: Alem Matbaası.
Şimşek, Selami (2007). “Son Dönem Celvetî Şeyhlerinden Bandırmalı-zâde Ahmed Münib Efendi’nin Hayatı Eserleri ve Mecmûa-yı Tekâyâ’sı”. Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Sayı: 21. s. 135-172.
Ünal, Mehmet (2017). Ahmed Münib Efendi’nin Risaleleri. Isparta: Fakülte Kitabevi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MİR’ÂTU’T-TURUK | Ahmed Münib, Bandırmalı-zâde | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
2 | HUKÛK-I VELED | Ahmed Münib, Bandırmalı-zâde | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
3 | RİSÂLE-İ AKÎKA | Ahmed Münib, Bandırmalı-zâde | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
4 | TA‘RÎFU’L-HİTÂN | Ahmed Münib, Bandırmalı-zâde | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
5 | MİFTÂHÜ'L-KULÛB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
6 | NUHBETÜ'L-ÂDÂB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
7 | KENZÜ'L-FEYZ Fİ'S-SÜLÛK VE ÂDÂBİ'T-TARÎKİ'L-HALVETİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrî-zâde | Araş. Gör. Ayşenur Aydınlı |
Görüntüle | ||
8 | MEDÂR-I VÂHİDİYYET VE MERKEZ-İ AHADİYYET (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
9 | RAVZATÜ'L-ALİYYE FÎ TARÎKATİ'Ş-ŞÂZELİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
10 | SEYRÜ'L-ESMÂ VE SIRRU'L-MÜSEMMÂ FÎ ŞERHİ'L-ESMÂ'İ'L-İSNÂ AŞERE ER-RUFÂ'İYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
11 | ŞERH-İ TUHFETÜ'L-MÜRSELE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
12 | TİBYÂNU VESÂ'İLÜ'L-HAKÂYIK FÎ BEYÂNİ SELÂSİLİ'T-TARÂ'İK (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (SERMEST) | Abdullah Sermest, Kilisli | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
14 | ÂDÂBÜ’Z-ZÂKİRÎN VE NECÂTÜ’S SÂLİKÎN | Fuhûlî, Karamollazâde Şeyh Abdülhamîd | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle |