MECMÛ’A-İ ZÜHDÎ (HÂFIZ)
şiirler, nesirler
Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed (d. 1270/1854 - ö. 1332/1914)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Trabzonlu Hâfız Mehmed Zühdî’nin eseri. Zühdî, mukaddime bölümünde eserinin adını Mecmû’a-i Zühdî olarak anar. Eserde Zühdî’nin nesirleriyle birlikte hikmetli sözlerden yaptığı seçmeler, fıkralar, Arapça ve Farsça şiirlerden yapılan çeviriler ve küçük hikâyeler, tarih düşürmeye dair düşünceleri, Zühdî’nin Beyânî mahlasıyla yazdığı “Züğürtlük” gazeli ile bir manzumesi yer alır. Eserde Zühdî, “Birkaç Gazelim” başlığı altında hikemî ve Nedîmane tarzda nazmettiği 19 şiire yer vermiştir. Bu gazellerde Hâfız mahlasını kullanmıştır. Gazellerden biri Sırrî Paşa ve diğeri Trabzonlu Nef’î’ye naziredir. Bunlarla birlikte eserde “Hikâye-i Manzûme” başlığıyla biri 37, diğeri 22 beyitten oluşan 2 mesnevi de bulunmaktadır. 

Mecmû’a-i Zühdî, 1307/1890’da İstanbul Mahmut Bey Matbaasında basılmıştır.  Eserin bir nüshası Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Seyfettin Özege Koleksiyonu Nu. K. 8769’da kayıtlıdır. Eser, henüz yayımlanmamıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zuhdi-mehmed-tayyipzade

Eserden Örnekler


Hükemâ sözlerindendir: Kimseyi kendine düşmân etme, zirâ düşmân ya âkil yâ câhil olmaktan hâli değildir. Âkilin hîlesinden câhilin cehlinden ise hazer lâzımdır (Mehmed Zühdî 1307: 14).

 

Gazel

Ey dil o cefâ-kârı vefâkâr sanırsın

Bu fikr-i ziyân âkıbeti kâr sanırsın

 

Ol mertebe pâ-mâl-i gumûm oldu gönül kim

Bagdâdı harâb eyledi Tatar sanırsın

 

Uşşâk ser-i kûyunun etrâfını anmış

Sarmış harem-i Ka’beyi züvvâr sanırsın

 

Cismim gam-ı hicrinle za’îf oldu o denli

Görsen beni bir mûy-ı revândâr sanırsın

 

Yâ feyz-i Hudâ yâ meded-i pîr ile Hâfız

Söylendi bu nev-güfte-i eş’âr sanırsın (Mehmed Zühdî 1307: 59)

 

Kaynakça


Demir, Yasemin (2007). Tayyib-zâde Hâfız Mehmed Zühdî-Hayatı Eserleri ve Nevbâvesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

Yüksel, Murat (1990). Trabzonlu Tayyib-zâde Hâfız Mehmed Zühdî Nazmu’s-Siyer. İstanbul. TDAV Yay.

Mehmed Zühdî (1307). Mecmû’a-i Zühdî. İstanbul

Atıf Bilgileri


KESİK, Beyhan. "MECMÛ’A-İ ZÜHDÎ (HÂFIZ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mecmu-a-i-zuhdi-hafiz. [Erişim Tarihi: 02 Temmuz 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 NEV-BÂVE (HÂFIZ) Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
2 MİR’ATÜ’L-MÜLÛK (HÂFIZ) Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 ZÎNETÜ’L-EF’İDE (ZÜHDÎ) Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 KASÎDE-İ HAMÎDİYYE (ZÜHDÎ) Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Hasan Doğan
Görüntüle
5 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
6 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
7 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
8 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
9 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
10 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
11 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
12 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
13 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
14 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle