MECMÛ'A-İ MÜNŞE'ÂT (İDRÎS)
münşeat mecmuası
İdrîs, İdrîs-i Bitlisî (d. 856-861/1452-1457? - ö. 921, 927, 930, 971/1515, 1521, 1523, 1564?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mecmû'a-i Münşe'ât, İdrîs-i Bitlisî tarafından Akkoyunlu, Karakoyunlu, Timurlu, Hint ve Osmanlı sultanları arasında hicri 9. yüzyılın son çeyreği (1480’li yıllardan itibaren) ile 10. yüzyılın ilk yarısı arasında (1550 yıllarına kadar) yazılmış mektupları ihtiva eden bir mecmuadır. Eserdeki Farsça mektupların bazıları Bitlisî’ye bazıları da oğlu Ebülfazl’a aittir (Akçay 2021). Mektup yazılanlar arasında II. Bâyezîd ile I. Selîm gibi Osmanlı sultanları yanında Şeyhülislam Ebussuûd Efendi, Sultan Hüseyn Baykara gibi önemli şahsiyetler de yer almaktadır. Ayrıca Bitlisî’nin oğlu Ebülfazl’a göndermiş olduğu mektupların da içinde yer aldığı Farsça yazılmış olan nüsha, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, FY 906 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır (Aksoy 2021: 21). 

Eserdeki mektupların bazıları padişah adına kaleme alınmıştır. Ayrıca Bitlisî’nin oğlu Ebülfazl’a ait Hama ve Humus tahrir defteri dibacesi gibi metinler de bu mecmuanın içindedir. Dîbâcenin Ebülfazl tarafından Selîm Şâhnâme’ye de alındığı tespit edilmiştir. Ayrıca müellife ait olduğu sanılan bazı kaside ve rubailer de eserde yer almakta, eserin sonunda ise yazarın vakıfnameleri bulunmaktadır (Kırlangıç 1995: 29). Öte yandan mecmuada Ebülfazl Mehmed Efendi’ye ait Risâle-i Kudûmiyye adlı eser de yer almaktadır (Yıldırım 2010: XXXVII). Orhan Başaran, Bitlisî’nin mektuplarından bahsederken sadece II. Bâyezîd ile Sultan Selîm’e gönderilen mektuplardan bahsetmiş, mektupların Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde 1919, 5675 ve 8333/1-3 arşiv numarasıyla kayıtlı olduğunu belirtmiştir (2000: 35).

İdrîs-i Bitlisî'nin 15’i Farsça, 5’i Arapça ve 1’i Türkçe olmak üzere toplam 21 eseri vardır. Nâsirin Mecmû'a-i Münşe'ât'ı Farsça, ismi oldukça benzeyen diğer eseri Mecmû'atü’l-Münşe'ât ise Türkçedir (Hatunoğlu 1998: 5). İdrîs-i Bitlisî ile beraber Osmanlı münşeatçılığının sanatlı bir anlayışla yazılması süreci başlamıştır (Oktay 2014: 20). Eser hakkında herhangi müstakil bir çalışma  yapılmamıştır. 

Nâsirin biyografisi için bk. "İdrîs, İdrîs-i Bitlisî". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/idris-idrisi-bitlisi 

Kaynakça


Akçay, Gülçiçek (2021). İdrîs, İdrîs-i Bitlisî. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/idris-idrisi-bitlisi [Erişim tarihi: 05.12.2021]

Aksoy, İdris (2021). İdrîs-i Bidlisî’nin Selîmnâme’sinin Tahkik ve Tercümesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.

Başaran, Orhan (2000). İdrîs-i Bitlisî’nin Heşt Bihişt’inin Hâtime’si (Metin-İnceleme-Çeviri). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Hatunoğlu, Bahattin Yalçın (1998). İdrîs-i Bitlisî Selîmnâmesi’nde Doğu Anadolu’nun Fethi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

İdrîs-i Bitlisî. Mecmûa-i Münşeât. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi. FY 906.

İdrîs-i Bitlisî. Mecmûatü’l-Münşeât. Süleymaniye Kütüphanesi. Esad Efendi. No: 3879.

Kırlangıç, Hicabi (1995). İdrîs-i Bitlisî: Selîm Şâhnâme. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi.

Oktay, Adnan (2014). Nâbî’nin Münşe’âtı: İnceleme-Metin. Doktora Tezi. Diyarbakır. Dicle Üniversitesi.

Yıldırım, Muhammed İbrahim (2010). İdrîs-i Bitlisî’nin Heşt Behişt’ine Göre Fatih Sultan Mehmed ve Dönemi. Doktora Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


OKTAY, ADNAN. "MECMÛ'A-İ MÜNŞE'ÂT (İDRÎS)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mecmu-a-i-munse-at-idris. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 RİSÂLE-İ HAZÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
2 TERCEME VE NAZM-I HADÎS-İ ERBA'ÎN (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
3 MÜNÂZARATÜ’S-SAVM VE’L-ÎD / MÜNÂZARA-İ RÛZE VE ÎD (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
4 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
5 ŞERH-İ KASÎDE-İ HAMRİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Dr. Öğr. Üyesi MUHAMMET İNCE
Görüntüle
6 MÜNÂZARA-İ IŞK BÂ-AKL (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
7 KASÂ'İD VE MÜNŞE'ÂT VE MÜRÂSELÂT (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
8 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 SELÎM-NÂME (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 Mecmû'atü’l-Münşe'ât İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
11 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
12 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
13 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
14 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
15 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
16 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
17 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
18 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
19 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
20 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle