MECMÛ'A-İ FEVÂ'İD / MECMÛ'ATÜ’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT / MECMÛ'A-İ MAKÂMÂT-I MÛSIKÎ VE’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT (İSMÂ'ÎL HAKKÎ) (Bursa İnebey Yazma Eserler Kütüphanesi, Genel, 87; Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Koleksiyonu, 1182/18)
karışık içerikli mecmua
Hakkî, Bursalı İsmâ'îl Hakkî Bursevî (d. 1063/1652-1653 - ö. 1137/20.07.1724)

ISBN: 978-9944-237-87-1


İsmail Hakkı Bursevî tarafından tertip edilen varidat, şiir ve fevaid mecmuası. Kütüphane kataloğunda “Mecmû'a-i Makâmât-ı Mûsıkî ve’l-Fevâ'id ve’l-Vâridât” şeklinde kayıtlı olan bu mecmua, 1131/1719 yılında tertip edilmiştir. Mecmuaya mürettibi tarafından bir isim verilmemekle beraber, muhtevası dikkate alınarak önce Mecmû'atü’l-Fevâ'id ve’l-Vâridât, sonra da Mecmû'a-i Makâmât-ı Mûsıkî ve’l-Fevâ'id ve’l-Vâridât şeklinde kayıtlara geçmesi, bu isimlendirmenin kütüphaneciler tarafından yapıldığı fikrini uyandırmıştır (Namlı 2000:191).

İki nüshası bulunan mecmuanın mürettip hattıyla oluşturulmuş olan nüshası 184 varaktır. Eser, birincisi Bursevî’nin 1130 yılı sonları ile 1131 yılı başları arasındaki (1718) bazı varidatları ile bunların genellikle Türkçe yapılan şerhleri ve ikincisi de Bursevî’nin şiirleri olmak üzere iki kısımda incelenebilir. Bursevî bu eserinde hadis, şiir, tefsir, dil bilimi, tasavvuf terimi ve unsurlarıyla ilgili maharetlerini bir araya getirmiştir, denebilir (Çetin 1999: 44) Mensur kısımdaki vâridlerin arasında, Bursevî’nin yer yer bazı şairlerin beyitlerine yaptığı şerhler de bulunmaktadır.

Eserin manzum kısımlarında ağırlıklı olarak tasavvufî muhteva öne çıkmaktadır. Manzumelerin İsmail Hakkı’nın Dîvân’ında bulunmaması, bu mecmuayı ehemmiyetli kılan özelliklerden biridir. Mecmuada, Bursevî’nin manzumeleri dışında Hüdâyî, Fazlî, Yunus Emre, Nesîmî ve Kıyâsî’nin de birer şiiri bulunmaktadır (Kaya 2019: 13). Mecmuada 238 manzume yer almaktadır. Bunların 7’si müfred, 12’si kıt’a, 8’i matla’, 5’i rubâi, 1’i terci’-i bend, 43’ü halk şiiri nazım şekliyle yazılmış manzumeler ve kalanı ise gazeldir. Bu manzumeler, belli bir düzen olmaksızın mecmuada dağınık şekilde bulunmaktadır. Bunlarla birlikte eserde, çeşitli dualar, ilaç terkipleri, tarihler, bazı notlar, seyahat güzergahları, ebced hesapları gibi bilgiler de yer almaktadır.

Mensur kısımlarda ise Arapça-Türkçe karışık şekilde kaleme alınmakla birlikte, manzumelerde nadiren Arapça birkaç şiire rastlanmaktadır. Eserde kırk adet mûsıkî makamına dair bölüm (fasl) bulunmakta ve bu makamların bulundukları varak numaralarıyla alakalı fihrist de eserin başında (vr. 1b-2a) yer almaktadır. Eserin mürettip nüshasında 3a-19b arasındaki içinde Hakâ'iku’l-Hurûf adlı risalenin de yer aldığı varaklar kopuktur (Namlı 2000: 192).

Mecmuanın mensur kısmı üzerine Taner Çetin (1999), manzum kısmı üzerineyse Tubanur Kaya (2019) yüksek lisans tezi  hazırlamıştır.

İsmail Hakkı Bursevî’nin biyografisi için bk. “Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakki-bursali-ismail-hakki-bursevi 

Kaynakça


Çetin, Taner (1999). İsmail Hakkî Bursevî Vâridât-ı Kübrâ (Transkripsiyonlu Metin). Yüsek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.

Kaya, Tubanur (2019). İsmail Hakkî Bursevî'nin Fevâid Mecmûası Üzerine Bir İnceleme (Transkripsiyonlu Metin). Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.

Namlı, Ali (2001). İsmâil Hakkî Bursevî: Hayatı, Eserleri, Tarikat Anlayışı. İstanbul: İnsan Yay.

Atıf Bilgileri


KAYA, Tubanur. "MECMÛ'A-İ FEVÂ'İD / MECMÛ'ATÜ’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT / MECMÛ'A-İ MAKÂMÂT-I MÛSIKÎ VE’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT (İSMÂ'ÎL HAKKÎ) (Bursa İnebey Yazma Eserler Kütüphanesi, Genel, 87; Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Koleksiyonu, 1182/18)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mecmu-a-i-feva-id-mecmu-atu-l-feva-id-ve-l-varidat-mecmu-a-i-makamat-i-musiki-ve-l-feva-id-ve-l. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TUHFE-İ BAHRİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevi Diğer Fakirullah Yıldız
Görüntüle
2 TUHFE-İ HALİLİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevi Diğer Fakirullah Yıldız
Görüntüle
3 ŞERH-İ EBYÂT-I HACI BAYRAM-I VELÎ (HAKKI) Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
4 ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
5 ŞERH-İ KELÂM-I ŞEYH SA'DÎ (HAKKI) Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
6 ŞERH-İ PEND-İ ATTÂR (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
7 FERAHU'R-RÛH/ŞERHÜ'L-MUHAMMEDİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
8 ŞERHU NAZMİ'S-SÜLÛK (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
9 TUHFE-İ ATÂİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
10 KİTÂBÜ’L-HİTÂB (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
11 ED-DÜRRETÜ`L-İRFÂNİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
12 TUHFE-İ ALİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
13 TUHFE-İ ÖMERİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevi Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
14 TUHFE-İ VESİMİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
15 RİSÂLE-i GÜL (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
16 ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
17 MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) Bekâyî, Darendeli Bekâyî Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
18 KISSA-İ ERVE Bilâl Efendi, Oflu Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu
Görüntüle
19 DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
20 DÎVÂN (HÂMİD) Hâmid, Enderûnlu Mehmed Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
21 DÎVÂN (HİLMÎ) Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
22 EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi Dr. Necmettin Azak
Görüntüle
23 DÎVÂN (İZZÎ) İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
24 DÎVÂN (MÜSELLEM) Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
25 İNSÂN-NÂME Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle