Gelibolulu Mustafa Âlî'nin Fars şairi Hâfız-ı Şirazî'ye nazirelerinden oluşan eseri. Bu durum Mecmau’l-Bahreyn’in tek nüshasının zahriyesinde “Tezkiretü’ş-şi'rü’l-Âliyyü’l-merhûm ve Nazîre-i Âlî Berây-ı Gazelhâ-yı Hâfız-ı Şirâzî” ibaresiyle de belirtilir.

Âlî, 1000/1591-92 yılında Hâfız’ın (ö. 792/1390) gazellerine yazdığı nazireleri öğrencisi Nef’î’nin ısrarıyla Mecmau’l-Bahreyn adını verdiği müstakil bir eserde toplar.  Eserin başına bir bölüm ekler ve sonunda da uzun müstakil bir manzume yerleştirir. Âlî, Dibace’de, İran ve Arap sanatkârlarından bahseder. Eserleri ile Nef'î’nin ailesi hakkında bilgiler verir. Kendisini Hâfız ile birlikte Hızır ve Musa’ya; her sayfadaki iki gazeli de iki inci ve aya benzeterek Mecma‘ul-Bahreyn’i ortak eserleri olarak yorumlar.

Dibace'den sonra bir tarafta Hâfız'ın gazelleri bir tarafta da Âlî’nin Hâfız’a yazdığı Farsça 55 gazel yer alır. Âlî, Farsça gazellerinde Hâfız’ın gazellerini biçim ve içerik yönünden çok sıkı takip eder. Şirazlı Hâfız'ın Dîvân'ı "Elâ yâ eyyühe’s-sâkî edir ke’sen ve nâvilhâ / Ki ışk âsân nemûd evvel velî üftâd müşkilhâ"  beytiyle  başlar.    Âlî Mecmau’l-Bahreyn'deki ilk gazelinin matlaı da  "Edir ke'sel-humeyyâ eyyühe’s-sâkî ve nâvilhâ / Ene’l-mahmûru ışken f’eskınî minhâ ve kemmil-hâ şeklinde olup Hâfız'ın beytine anlamca benzer. Âlî, Hâfız'ın mülemma gazel veya beyitlerine aynı şekilde cevap verir. Hâfız gazeline Arapça beyit ile başlamış ve bitirmişse; Âlî de aynı şekilde yolu izler. Mecmau’l-Bahreyn'deki gazellerinde Hâfız'ın şiirleriyle ilgili görüşlerini açıklar. Bu beyitlerden birinde şiirlerinin Hâfız’ınkilere nazire değil Allah vergisi olduğunu belirtir. Mecmau’l-Bahreyn'deki bir başka gazelinde kendisini ikinci Hâfız olarak gördüğünü ifade eder.

Âlî eserlerinde “çâr-dil” dediği Türkçe, Arapça, Farsça ve Çağatayca’da maharetli olduğunu sık sık vurgular. Buradan da anlaşıldığı üzere birçok sıfatı bulunan Âlî'nin aslında çok dilli (multilingual) bir aydın olduğu eserlerinden açıkça belli olmaktadır. 

Mecmau’l-Bahreyn'deki Hâfız'ın beyitleri ile nazire beyitler arasında kelime kadrosu  ve  imgelerde çok fazla benzerlik vardır. Hatta kimi beyitlerde de zemindeki Farsça+Arapça yapısı dahi korunmuş. Ancak nazire beyitler zemin şiirin çok çok gerisinde kalmıştır.

Mecmau’l-Bahreyn'in tek nüshası  Ankara Milli Kütüphane Yz. A 136'da  1b-69a arasında bulunmaktadır. Bu nüsha ilk kez Abdülkadir Karahan tarafından bulunmuş ve  tanıtılmıştır. Mecmau’l-Bahreyn, İ. Hakkı Aksoyak tarafından değerlendirilmiş: arkasından matla beyitleri eski harflerle verilerek tercüme edilmiştir (2010: 19-43). Mehmet Atalay ve Orhan Başaran, eseri eski harflerle, değerlendirme olmadan, yayınlamışlardır (2010, 2011).

Şairin biyografisi için bk. "Âlî/Çeşmî, Gelibolulu Mustafa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-cesmi-gelibolulu-mustafa