Mollacıkzade Mehmed Râif Efendi’nin kaleme aldığı feraiz manzumesi. Eserin tespit edilebilen iki nüshasından birinde yazarın ismi yanlışlıkla “Rais” olarak kaydedilmişse de diğer nüshada isim doğru şekilde yazılmıştır. Ayrıca manzumenin 12 ve 62. beyitlerinden yazarın ismine ulaşılabileceği gibi Keçecizâde İzzet Molla’nın eser için yazdığı takrizin 9. beytinde de müellifin adı mevcuttur. Kütüphane kayıtlarına bakıldığında eserin “Manzume-i Ferâiz-i Siraciyye” ve “Manzum Ferâiz-i Taksim” olmak üzere iki farklı şekilde isimlendirildiği görülür fakat manzume içerisinde eser için verilmiş özel bir isme rastlanılmaz.

815 beyitten oluşan eserin her iki nüshasında aynı sayıda beyit mevcuttur ve esere yazılan manzum takrizin beyit sayısı ise 28’dir. 1237/1821-1822 yılında yazılan manzumeye yazarı tarafından da tarih düşürülmüştür. Eserde 815 numara ile gösterilen bu tarih beytinin hem tamiyeli hem de gevher tarih türüne dahil edilebilecek güzel bir örnek olduğu görülmektedir. Mesnevi nazım şekliyle yazılan eserde, remel bahrinin “fe‘ilâtün fe‘ilâtün fe‘ilün” kalıbı kullanılmış ve bu kalıp baştan sona kadar değişmeden devam etmiştir.

Muhtevasına bakıldığında ise eser; besmele ile başlayıp hamdele ve Allah hakkında övgüyle devam etmiş, ardından salvele ve Hz. Peygamber’in ferâiz konusuna dair teşviki dile getirilmiştir. Buradaki övgülerin ferâiz kavramları eşliğinde sanatlı bir şekilde yapılması dikkat çekicidir. Sonrasında kendi adını zikreden yazar, genel olarak ilmin üstünlüğü ve faydalarından bahsetmiş ve bunların ardından sebeb-i telif içeren beyitlere geçilmiştir. Bu kısımda, manzumenin yazılışı için pek çok sebep dile getirilmiş ve devamında da padişah II. Mahmud’un övgüsü yapılmıştır. Buraya kadar başlık bulunmayan manzumenin geri kalan bölümlerinde müstakil olarak başlıklar kullanılmaya başlanmış ve “Münacat” şeklindeki ilk başlığın ardından feraizle ilgili konulara ayrı başlıklar altında ve ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Konular anlatıldıktan sonra “Hâtime” başlığı altında eserin tamamlanması sebebiyle Allah’a hamd, dua ve tarih beyitleriyle manzume sona ermiştir.

Manzumenin şu an için tespit edilebilmiş iki nüshası mevcuttur. Bu nüshalar; Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi ve Uşşaki Tekkesi koleksiyonlarında bulunmaktadır. Mehmet Güler’in hazırladığı doktora tezinde; bu manzumenin tanıtımı, incelemesi, çeviri yazılı ve tenkitli metin neşri yapılmıştır (Güler 2015: 618-736).

Şairin biyografisi için bk. "Râif, Mollacıkzade Mehmed Râif". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/raif-mollacikzade-mehmed-raif-efendi