MANZUM FERÂİZ (İLMÎ)
ferâiz (mesnevi)
İlmî (d ?/? - ö.?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1



İlmî adlı bir şairin İslam miras hukukunu konu alan bir eseri. Mesnevi nazım şekli ile yazılan eser, toplam 74 beyitten müteşekkildir. Eserde mirasçılar/asebe ve belirli pay sahibi mirasçılar/ashâbü’l-ferâiz yirmi üç ayrı başlık atında ele alınarak işlenmiştir. Eserin bu “Ba’d-ez-an İlmî fakîr u hakir / Bâ-hezârân kusûr u sad-taksîr” ilk beytinde şairin mahlası İlmî olarak verilmektedir. Eserden şair İlmî’nin feraiz ilmine vâkıf âlim bir şair olduğu anlaşılmaktadır.

Edebiyatımızda İlmî mahlasını kullanan şair oldukça fazladır. Eserde İlmî mahlasından başka bir kayıt bulunmadığından eserin hangi İlmî’ye ait olduğunu tespit güçleşmektedir. Manzum Ferâ’iz, müftülük ve müderrislik yapan Maraşlı Çelebizâde Ali İlmî Efendi’ye ait olabileceği kanaati ile Lütfi Alıcı ve Gülcan Alıcı tarafından çeviri yazı ve tıpkıbasım hâlinde yayımlanıp istifadeye sunulmuştur. Maraşlı Çelebizâde Ali İlmi, âlim bir şairdir. Manzum Ferâ’iz’de Mar’aşî nisbesi bulunmamaktadır. Bu sebepten eserin Maraş’ta müftülük, Afşin Ashâb-ı Kehf Medresesi’nde de müderrislik yapan ve şiirlerinde İlmî mahlasını kullanan Çelebizâde Ali İlmî Efendi’ye aidiyeti kesin değil, muhtemeldir. Bundan dolayı Manzum Ferâ’iz’de şairin mahlası İlmî olarak kullanılmıştır. Aynı sebepten şairin doğum ve ölüm tarihi ile yaşadığı yüzyıl da verilememiştir.

Manzum Ferâ’iz, ölümün ardından varislerin hisseleri ve mirasın taksimi bağlamında İslam miras hukuku terimlerini ihtiva etmesi bakımından oldukça önemlidir. Eser, Süleymaniye Kütüphanesi, Reşid Efendi No. 1036. v. 113b-114a’da bulunmaktadır.

Eserden Örnekler


Bismi’llahi’r-rahmâni’r-rahîm

Ba’d-ez-an İlmî fakîr u hakîr

Bâ-hezârân kusûr u sad-taksîr


Yazdı cem’ eyleyüp bu evrâkı

Dilerim ola haşre dek bâkî


Okıya müstefîd ola yârân

Ve ala’llâhi ekmelü’t-tekilân


Fî Kısmeti Tereketi’l-Meyyit

Ba’de- techîz bilâ-tagyîr

Kıl kazâ deynin itmeyüp te’ḫîr


Çıkarup sülüsden vasiyetini

Vârise eyle sonra kısmetini  (Manzum Feraiz, v. 113b).

Kaynakça


Alıcı, Lütfi, Gülcan Alıcı (2014). Maraşlı Divan Şairlerinden Çelebizâde Ali İlmî ve Gebelizâde Rahmî Çeviriyazı-Tıpkıbasım. Kahramanmaraş: Noya Medya.

Gözitok, Mehmet Akif (2016). Çelebizade Ali İlmî Nazm-ı Bedî’ (Farsça-Türkçe Manzum Sözlük). Erzurum: Mim Yay.

Manzum Ferâ’iz. Süleymaniye Kütüphanesi. Reşid Efendi No. 1036. v. 113b-114a.

Atıf Bilgileri


Alıcı, Lütfi. "MANZUM FERÂİZ (İLMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/manzum-feraiz-ilmi. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 NAZM-I BEDİ’ (İLMÎ) İlmî, Çelebi-zâde Ali Efendi Doç. Dr. Mehmet Akif Gözitok
Görüntüle
2 TUHFE-İ VEHBÎ ŞERHİ (İLMÎ) İlmî, Çelebi-zâde Ali Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 ŞİİRLER (İLMÎ) İlmî, Çelebi-zâde Ali Efendi Dr. Öğr. Üyesi Lütfi Alıcı
Görüntüle
4 DÎVÂN (MELÎHÎ, GELİBOLILI) Melîhî Gönül Delice
Görüntüle
5 CEVÂHİRÜ'L-KELİMÂT (ŞEMSÎ) Şemsî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
6 RİCÂLÜ'L-GAYB (?) ? Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle