MANTIKU'T-TAYR (HOTENÎ)
tasavvufi mesnevi
Hotenî, İbrahim (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Uygur divan şairi İbrahim Hotenî’nin (ö.?) kaleme aldığı alegorik mesnevi. 157 bölümden ve 2335 beyitten oluşan eser, 1188/1774-1775 yılında yazılmıştır. Eser hüdhüd, tûtî, tavus, kumru, keklik, humâ, simurg ve bülbül gibi kuşların karşılıklı konuşmasına dayanır. Eserde, tutum ve davranışları ile kuşlar arasında mükemmelliği temsil eden simurgdan övgü ile bahsedilmektedir. Bu nedenle ideal bir kuş olan simurga kavuşmayı arzulayan tüm kuşların yolculuğa çıkmaları, yolculuktaki maceraları ve bu yolculukta kuşlara rehberlik eden hüdhüd kuşunun özellikleri eserde ayrıntılı olarak tasvir edilmiştir.

Şair, eserini Feriduddin Attâr’ın Mantıku’t-Tayr ve Ali Şir Nevâyî’nin Lisânü't-Tayr isimli eserlerinden ilham alarak kaleme almıştır (Utuk vd. 2006: 659; Osman 2005: 392).Eserin el yazma nüshalarının bulunduğu kütüphaneler hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Ancak eser, Doğu Türkistan’da Uygur Türkçesi ile A. Ehed ve A. Niyaz tarafından 1995 yılında yayımlanmıştır (Utuk vd. 2006: 659).

Şairin biyografisi için bk. "Hatenî, İbrahim". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hoteni-ibrahim

Eserden Örnekler


Kuşlar saf tartıp tamâmı turdı cem‘

Aydı minberge çıkıp ol nûr-ı şem‘


Men dağı sizdin za‘îfrak kuşğına

Ne tavâfetdür meninsiz nek ara


Tapmadım tâ‘at bile men bu hüner

Tegmegünçe tâ Süleymândın nazar


Tâ nazarsız sa‘y bu himmet bile

Baht u devlet kelmegey tâ‘at bile


Tâ‘atin senin pîş ermes her hasî

Kıldı köz iblis hem tâ‘at besî


Kıldı irse tâ‘ati tây ol bahâ

Özi mel‘ûn boldiyu tâ‘at bile


Tâ‘atinni koyma zinhâr ey fuzûl

Kılma minnet tâ‘atin bolmas kabûl


Bendege tâ‘atdin özge yok hüner

Bî-ibâdetdin köp artuk gâv u hâr


Hâlî bolma tâ‘atindin bir zemân

Çün tapay disen bu devletni eyân


Cehd kıl tâ‘atke mürg-i bâ-haber

Tâ Süleymândın sanga yetgey nazar (Osman 2005: 395). 

Kaynakça


Osman, Ğeyretcan (2005). Uyğurlarning Kedimki Edebiyati 2. Ürümçi: Şincang Maarip Neşriyati.

Utuk, İmincan Ehmedi, M. Mirziehmet, H. Abdusalam, Ş. Elahun, M. Muhemmet (2006). Uyğur Edebiyatı Tarihi 2. Beicing: Milletler Neşriyati.

Atıf Bilgileri


Öger, Adem. "MANTIKU'T-TAYR (HOTENÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mantiku-t-tayr-hoteni. [Erişim Tarihi: 17 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 VAGZ-I AZAD AZADI, Dövletmemmet Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
2 BEHİŞTNAMA Azadı, Dövletmemmet Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
3 HEKAYAT (AZADI) AZADI, Dövletmemmet Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
4 BEŞ NAMAZ Azadı, Dövletmemmet Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
5 DÎVÂN (ARŞÎ) Arşî, Hoca Cahân (Yakup) Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
6 DÎVÂN (GAYIBI) Gayıbı, Mahmut Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
7 KÜLLİYÂT-I MESNEVÎ-Yİ HARÂBÂTΠ Harâbâtî, Muhemmed Binni Abdulla Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
8 TEZKİRE-İ ARSLANHAN Kâsımî Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
9 DÎVÂN (MEHZÛN) Mehzûn, İsmail Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
10 DÎVÂN (Mücrim) Mücrim / Âbid / Mücrim Çelebi / Mücrim Âbid Araş. Gör. Murat ASLAN
Görüntüle