- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hotenî, İbrahim - Madde Yazarı: Prof. Dr. Adem Öger
- Eser Yazılış Tarihi:1188/1774-75
- Yazıldığı Saha:Çağatay
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap-Uygur
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:18/03/2022
MANTIKU'T-TAYR (HOTENÎ)
tasavvufi mesneviHotenî, İbrahim (d. ?/? - ö. ?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Uygur divan şairi İbrahim Hotenî’nin (ö.?) kaleme aldığı alegorik mesnevi. 157 bölümden ve 2335 beyitten oluşan eser, 1188/1774-1775 yılında yazılmıştır. Eser hüdhüd, tûtî, tavus, kumru, keklik, humâ, simurg ve bülbül gibi kuşların karşılıklı konuşmasına dayanır. Eserde, tutum ve davranışları ile kuşlar arasında mükemmelliği temsil eden simurgdan övgü ile bahsedilmektedir. Bu nedenle ideal bir kuş olan simurga kavuşmayı arzulayan tüm kuşların yolculuğa çıkmaları, yolculuktaki maceraları ve bu yolculukta kuşlara rehberlik eden hüdhüd kuşunun özellikleri eserde ayrıntılı olarak tasvir edilmiştir.
Şair, eserini Feriduddin Attâr’ın Mantıku’t-Tayr ve Ali Şir Nevâyî’nin Lisânü't-Tayr isimli eserlerinden ilham alarak kaleme almıştır (Utuk vd. 2006: 659; Osman 2005: 392).Eserin el yazma nüshalarının bulunduğu kütüphaneler hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Ancak eser, Doğu Türkistan’da Uygur Türkçesi ile A. Ehed ve A. Niyaz tarafından 1995 yılında yayımlanmıştır (Utuk vd. 2006: 659).
Şairin biyografisi için bk. "Hatenî, İbrahim". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hoteni-ibrahim
Eserden Örnekler
Kuşlar saf tartıp tamâmı turdı cem‘
Aydı minberge çıkıp ol nûr-ı şem‘
Men dağı sizdin za‘îfrak kuşğına
Ne tavâfetdür meninsiz nek ara
Tapmadım tâ‘at bile men bu hüner
Tegmegünçe tâ Süleymândın nazar
Tâ nazarsız sa‘y bu himmet bile
Baht u devlet kelmegey tâ‘at bile
Tâ‘atin senin pîş ermes her hasî
Kıldı köz iblis hem tâ‘at besî
Kıldı irse tâ‘ati tây ol bahâ
Özi mel‘ûn boldiyu tâ‘at bile
Tâ‘atinni koyma zinhâr ey fuzûl
Kılma minnet tâ‘atin bolmas kabûl
Bendege tâ‘atdin özge yok hüner
Bî-ibâdetdin köp artuk gâv u hâr
Hâlî bolma tâ‘atindin bir zemân
Çün tapay disen bu devletni eyân
Cehd kıl tâ‘atke mürg-i bâ-haber
Tâ Süleymândın sanga yetgey nazar (Osman 2005: 395).
Kaynakça
Osman, Ğeyretcan (2005). Uyğurlarning Kedimki Edebiyati 2. Ürümçi: Şincang Maarip Neşriyati.
Utuk, İmincan Ehmedi, M. Mirziehmet, H. Abdusalam, Ş. Elahun, M. Muhemmet (2006). Uyğur Edebiyatı Tarihi 2. Beicing: Milletler Neşriyati.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | VAGZ-I AZAD | AZADI, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
2 | BEHİŞTNAMA | Azadı, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
3 | HEKAYAT (AZADI) | AZADI, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
4 | BEŞ NAMAZ | Azadı, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (ARŞÎ) | Arşî, Hoca Cahân (Yakup) | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (GAYIBI) | Gayıbı, Mahmut | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
7 | KÜLLİYÂT-I MESNEVÎ-Yİ HARÂBÂTÎ | Harâbâtî, Muhemmed Binni Abdulla | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
8 | TEZKİRE-İ ARSLANHAN | Kâsımî | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (MEHZÛN) | Mehzûn, İsmail | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (Mücrim) | Mücrim / Âbid / Mücrim Çelebi / Mücrim Âbid | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle |