Darendeli Bekâyî’nin (d. ?/? - ö. 1200/1785) Fuzûlî’nin Hadîkatü’s-Sü’edâ adlı eserini mesnevi nazım şekliyle nazma aktardığı eseri. Nüshalara göre farklılık göstermekle birlikte eser, Eren’in (2014) yüksek lisans tezi olarak hazırladığı tenkitli metne göre 3609 beyitten müteşekkildir. Genel olarak aruzun "mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün" ve "fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" kalıbıyla yazılan eserde, yer yer “Şi’r”, “Kasîde-i Murabba”, “Kâfiyyetü’l-Murabba” gibi başlıklar altında "fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" ile "mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün" kalıbıyla yazılmış manzumelere de rastlanır. Telif tarihi net olarak bilinmemekle birlikte, eserin sonundaki tarih mısrasına göre 1198/1783-84'te yazıldığı tahmin edilmektedir. Dost meclisinden ehl-i beyt âşığı insanların Bekâyî’den Kerbela’yı ve Kerbela’da çekilen cefayı manzum olarak anlatmasını istemesi, eserin yazılış sebebi olarak gösterilir. Sebeb-i telif bölümündeki ifadelere göre, şair evvela halka Fuzûlî’nin meşhur eseri Hadîkatü’s-Süedâ’nın okunabileceğini söyler. Ancak bu eserin hem mensur oluşundan hem de dilinin nispeten ağır olmasından yakınırlar. Bunun üzerine Bekâyî, Fuzûlî’nin eserini daha anlaşılır bir dille nazma çeker (Türkoğlu 2012: 64-65).

Fuzûlî’den yaklaşık iki asır sonra Kitâb-ı Kerbelâ’yı kaleme alırken Bekâyî, Hadîkatü’s-Süedâ’nın muhtevasını büyük oranda korumuş, bâblara ayırma olmasa da Fuzûlî’nin eserindeki bölüm başlıklarını da muhafaza etmeye çalışmıştır. Hadîkatü’s-Süedâ’nın ilk dört bâbı Kerbelâ ile alakalı olmadığı için bunları atlamış, Hz. Ali’nin ölümünün anlatıldığı beşinci bâbı da muhtasar tutarak altıncı bâbdan itibaren eserini yazmaya başlamıştır (Eren 2014: 31-34). Mensur kısımların naklinde kısa vezinler kullanan şair, Hadîkatü’s-Süedâ’yı neredeyse cümle cümle nazma çekmiştir. Bekâyî, manzum bölümleri aktarmada da oldukça titizlik göstererek kaynak metindeki manzumelerin redif, kafiye ve vezinleriyle esas temasını korumaya özen göstermiştir. Bunu yaparken bazı manzumeleri sadeleştirmiş, bazılarına ise muhtevaya uygun olarak kendi düşüncelerini ilave etmiştir. Hadisleri ravileri ile birlikte nakletmiş, ayet iktibasları ile kimi Arapça ibareleri ise olduğu gibi koruyarak Türkçeye çevirmemiştir. Monotonluğunu kırmak için aralara yer yer gazeller serpiştiren Bekâyî, konu geçişlerinde girizgah mahiyetinde kısa şiirler yazarak okuru anlatılacak konuya hazırlamak istemiştir. Kimi yerlerde ise eserin akışına müdahil olup yaşananlardan duyduğu kızgınlığı ve üzüntüyü dile getirmiş, bazı çıkarımlarda bulunarak okuyucuya nasihat etmiştir. Şehadet sonlarında söylenen manzumelere kendi hissiyatını da katmış, olayları içselleştirerek kendi gönül dünyasında yaşayarak nakletmiştir (Eren 2014: 39-52). Halkın faydası gözetilerek oldukça açık ve anlaşılır bir dile kaleme alınan Kitâb-ı Kerbelâ, Hadîkâtü’s-Süedâ’nın nazma aktarılmış tek örneği olması yönüyle önemlidir. 

Eserin beşi Ankara Milli Kütüphane’de, ikisi İstanbul’da, ikisi Dârende Es-Seyyid Osman Hulûsî Efendi Özel Kitaplığı’nda, ikisi Almanya ve Mısır kütüphanelerinde, biri de Hacı Bektaş Veli Araştırma Uygulama Merkezi Kütüphanesi’nde olmak üzere tespit edilebilen 12 nüshası bulunmaktadır. Eser üzerine iki yüksek lisans (Eren 2014, Gürbüz 2014), bir de doktora (Türkoğlu 2012) çalışması yapılmıştır. Eren’in yüksek lisans çalışması daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığınca e-kitap olarak da yayımlanmıştır (2017).

Şairin biyografisi için bk. "Bekâyî, Darendeli". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bekayi-darendeli