- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nâfi‘, Abdünnâfî‘ İffet Efendi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
- Eser Yazılış Tarihi:1272/1855-56
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:20/10/2022
MAHZEN-İ ESRÂR-I ŞU‘ARÂ (NÂFİ')
aruz ve kafiye konulu eserNâfi‘, Abdünnâfî‘ İffet Efendi (d.1239/1823 - ö.1308/1891)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Abdünnâfi‘ İffet Efendi tarafından telif edilen aruz ve kafiye konulu eseri. Hamdele ve salvele ile başlayan müellif, Sultan Abdülmecid ve Âlî Paşa’nın övgüsünden sonra asıl konuya gelerek Harput defterdarlığından ayrıldıktan sonra akıcı bir üslupla Türkçe olarak aruz ve kafiye ilmini konu alan bir eser yazmaya giriştiğini ve eserine Mahzen-i Esrâr-ı Şu‘arâ adını verdiğini belirtir.
Eser, “Maksad” başlıklı iki ana bölümden oluşmaktadır. Bunların ilkinde aruz, ikincisinde kafiye konusu ele alınmıştır. Aruz konusunu ele alan ilk bölüm kendi içinde “Asl” adı verilen iki bölüme, bu bölümler de “Fâ’ide” başlıklı alt bölümlere ayrılmıştır. Eserin ağırlığını oluşturan bu bölümde “aruz ıstılahları, tef‘ileler, zihaf ve illet, aruz bahirlerinin asûl ve fürû‘u” gibi konular ele alınmıştır. Müellif ele aldığı konulara, özellikle de aruz bahirlerine dair Türkçe, Farsça ve Arapça beyit örnekleri vermiştir. Kafiye konusunu ele alan ikinci ana bölüm ise “Bahs” başlıklı üç bölüme ayrılmıştır. Bu bölümlerde kafiyenin tarifi yapılarak kafiye harflerinin isimleri ve kafiye kusurlarına değinilmiş, yer yer konularla ilgili örnekler verilmiştir. Metnin haşiyelerinde bazı aruz ve kafiye terimleri yanında örnek beyitlerde geçen kimi kelimelerle ilgili Türkçe ve Arapça açıklamalar yapıldığı da görülmektedir.
Eserin sonunda müellif tarafından kaleme alınmış 20 beyitlik bir tarih manzumesi bulunmaktadır. Buna göre eser, 1272/1855-56 yılında tamamlanmıştır. Bu tarih manzumesinden sonra ise farklı şahıslara ait dört manzum takriz yer almaktadır. Eser, Es-seyyid Muhammed Râ’if ibni Es-seyyid Ömer hattıyla taş baskı olarak 1273/1856-57 yılında basılmış olup 79 sayfadan ibarettir. Eser hakkında yapılmış herhangi bir bilimsel çalışma tespit edilememiştir.
Müellifin biyografisi için bk. “Nâfi‘, Abdünnâfî‘ İffet Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nafi-abdunnafi-iffet-efendi
Eserden Örnekler
Beyt, iki mısradan mürekkeb olan şi‘rdir, kafiyeleri muvâfık olsun olmasın. Mısrâ‘, nısf-ı beytdir. Şatr dahi ıtlâk olunur, cem‘i eşturdur. Sadr, cüz-i evvel-i mısrâ‘-ı evvel. Arûz, cüz-i sânî-i mısrâ‘-ı evvel. İbtidâ, cüz’-i evvel-i mısrâ‘-ı sânî. Darb, cüz’-i ahîr-i mısrâ‘-ı sânî. Haşv, her mısrâ‘ın cüz’-i evvel ve ahîri beyninde olan eczâdır. Meselâ bir beyitde sekiz mefâ‘îlün olsa mısrâ‘-ı evvel dört cüz’ olup evvelki mefâ‘îlün sadr ve sânî ve sâlis haşv ve râbi‘ arûzdur. Kezâlik mısrâ‘-ı sânîde dört cüz’ olup evvelki mefâ‘îlün ibtidâ ve sânî ve sâlis haşv ve râbi‘ darbdır. Lâkin ekser arûz ile darbın gayrı eczâlara ya‘nî sadr ile ibtidâya dahi ale’l-ıtlâk haşv ıtlâkı taglîben cârî ve câ’izdir. Kasîde, kâfiye-i vâhide üzerine ekalli yedi yâhûd tokuz veyâ on ve daha ziyâde olan ebyâta ıtlâk olunur. Gazel, vasf-ı mahbûbı hâvî olan ebyât olup ekalli beş beytdir (Abdünnâfi‘ İffet Efendi 1273: 6).
Kaynakça
Abdünnâfi‘ İffet Efendi (1273). Mahzen-i Esrâr-ı Şu‘arâ, Taş baskı.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | EL-ESERÜ’L-MU‘TEBER FÎ TERCEMETİ NUHBETİ’L-FİKER (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN |
Görüntüle | ||
2 | TERCEME-İ ÂDÂB-I GELENEBEVÎ (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN |
Görüntüle | ||
3 | TERCÜME-İ BURHÂN-I GELENBEVÎ: MÎZÂNÜ’L-BÜRHÂN (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN |
Görüntüle | ||
4 | MÜNTEHABÂT-I NAFİA-İ RİSÂLE-İ KUŞEYRİYE (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN |
Görüntüle | ||
5 | NÂFİ’Ü'L-ÂSÂR NEVBÂVE-İ SİMÂRU’L-ESMÂR (NÂFİ‘) | Nâfi‘, Abdünnâfî‘ İffet Efendi | Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN |
Görüntüle | ||
6 | KÂMİLÜ’L-ÂSÂR HİKÂYE-İ CİHÂNDÂR (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN |
Görüntüle | ||
7 | PEYÂM-I SÛR (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN |
Görüntüle | ||
8 | REHBER-İ SEYR-İ SULÛK (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ABDÜNNÂFİ İFFET EFENDİ) | Nâfi‘, Ramazan-zâde Abdünnâfi İffet Efendi | Dr. Emrah GÜNDÜZ |
Görüntüle | ||
10 | TERCEME-İ MUKADDİME-İ İBN-İ HİŞÂM (NÂFÎ) | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Diğer Rumeysa Güven |
Görüntüle | ||
11 | MÜLTEKATAT-I HASEKÎYE (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
12 | MİR‘ÂT-İ HAK-NÜMÂ (RA‘NÂ) | Ra‘nâ, Mustafa Efendi | Dr. Emrah GÜNDÜZ |
Görüntüle | ||
13 | EN-NEF'U'L-MUAVVEL FÎ TERCEMETİ'T-TELHÎS VE'L-MUTAVVEL (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
14 | REHBER-İ SÂLİKÂN-I SEYR Ü SÜLÛK (NÂFİ') | Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
15 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
16 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
17 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
18 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
19 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
20 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
21 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
23 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
24 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |