- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba - Madde Yazarı: Dr. Gülcihan Pehlivan
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:23/04/2022
MAHABBET-NÂME / MUHABBET-NÂME (HAKÎKÎ)
dinî-tasavvufi ahlâk kitabıHakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba (d. ? - ö. 893/1487-88)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Yusuf Hakîkî tarafından kaleme alınmış olan dinî-tasavvufi ahlâk kitabı. Mahabbet-nâme’nin iki nüshası vardır. Bunlardan biri Manisa Muradiye Kütüphanesi, nu. 1296’da, diğeri ise Konya İl Halk Kütüphanesi, nu. 6968’de kayıtlıdır (Çavuşoğlu 2013: 26-29; Boz 2009: 23). Hakîkî, Mahabbet-nâme adıyla söz ettiği bu eserin kendisine Allah tarafından bahşedilen bir lütuf olduğunu belirtmektedir (Çavuşoğlu 2013: 25).
Şiirlerinde aruzu ustalıkla kullanan Hakîkî, Mahabbet-nâme'yi “mefâ'îlün mefâ'îlün fe'ûlün” kalıbıyla ve mesnevi nazım şekliyle kaleme almıştır. Metin 3696 beyitten oluşmaktadır. Planlı mesnevilerde olduğu gibi metnin başlangıç kısmında tevhid, münacat, na‘t ve dört halifeye övgüler bulunmakta, esas bölümde muhabbet ve ahlâkî-öğretici konular işlenmektedir. Hakîkî hem Dîvân’ınında hem de Mahabbet-nâme'de tasavvuf vasıtasıyla insanları İslam ahlakı çerçevesinde şekillendirmeyi amaçlamıştır. Tasavvufi Türk edebiyatı açısından büyük bir öneme sahip olan Mahabbet-nâme, tasavvuf terimlerine genişçe yer vermesi, Arapça ve Farsça kelimelerin yanında büyük oranda Türkçe söz varlığından oluşması, özellikle kullanılan atasözü ve deyimlerle Türkçenin zenginliğini ortaya koyması bakımından dikkati çekmektedir. Ayrıca pek çok beyitte mananın bir mısrada veya beyitte tamamlanması Mahabbet-nâme’yi devrin diğer eserlerinden ayıran önemli bir özelliktir (Çavuşoğlu 2013: 38, 37, 88, 46, 45).
Mahabbet-nâme üzerine yapılan doktora tezi (Çavuşoğlu 2002), kitap olarak yayımlanmıştır (Çavuşoğlu 2013).
Şairin biyografisi için bk. “Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakiki-yusufi-hakiki-baba-seyh
Eserden Örnekler
Mahabbet-nâme'den
Yüzin görmek dilersenüz o yârun
Mahabbet şem‘ini cânda uyarun
Mahabbet pertev-i nûr-ı likâdur
Şu‘â‘-ı âftâb-ı kibriyâdur
Mahabbet lem‘a-ı nûr-ı Hudâdur
Kime ki irdi ol bil mühtedâdur
Mahabbet cezbe-i Hakdur ki nâ-geh
İrişmez ana illâ kalb-i âgeh
Hey âgâhî gerek ol imdi âgeh
Ki ol devlet sana hem ire nâ-geh
Kime irse anı dosta yitürür
Ger evvel anı çün şebnem yitürür
Mahabbet tâbına hey kanda döysün
Ko bu varlıkları ol küllî yuysun (Çavuşoğlu 2013: 188-189)
Kaynakça
Boz, Erdoğan (2009). Yûsuf Hakîkî Baba Divânı (Karşılaştırmalı Metin, Sadi Somuncuoğlu ve Mevlana Müzesi Nüshaları). Ankara: Aksaray Valiliği Yay.
Çavuşoğlu, Ali (2002). Yûsuf-ı Hakîkî’nin Muhabbet-nâme Adlı Eserinin Tenkitli Metin ve İncelemesi. Doktora Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
Çavuşoğlu, Ali (2013). Mahabbet-nâme Yusuf Hakîkî Baba. Ankara: Aksaray Belediyesi Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | HAKÎKÎ-NÂME / DÎVÂN (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba | Dr. Gülcihan Pehlivan |
Görüntüle | ||
2 | TASAVVUF RİSÂLESİ (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf , Gül Baba | Dr. Gülcihan Pehlivan |
Görüntüle | ||
3 | ŞERHU ERBA'ÎNE HADÎSEN HÂŞİYESİ (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf , Gül Baba | Araş. Gör. Cihat Ekiz |
Görüntüle | ||
4 | METÂLİ’U’L-ÎMÂN (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf , Gül Baba | Dr. Gülcihan Pehlivan |
Görüntüle | ||
5 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
8 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
14 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |