- Yazar Biyografisi (TEİS)
Akşemseddin, Şemseddin Mehmed - Madde Yazarı: Doç. Dr. Muhammed Ali YILDIZ
- Eser Yazılış Tarihi:848/1444
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:25/04/2022
MADDETÜ'L-HAYAT (AKŞEMSEDDİN)
tasavvufi meselelerAkşemseddin, Şemseddin Mehmed (d. 792/1390 - ö. 863/1459)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Akşemseddin'in, evliyanın makamlarından bahsettiği risalesi. Eserde mürşit ve mürit kimdir, velayet makamı nedir, velilerin dereceleri nelerdir, tasarruf sahipleri kimlerdir gibi sorulara cevap aranmaktadır (Cebecioğlu 2001: 88). Makamâtü’l-Evliya'nın çok sayıda nüshası bulunmakta olup Akşemseddin’in en çok nüsha kaydı bulunan eseridir (Yıldız 2016: 219-220, Kaçalin 1994: 329). Farklı nüshalarda eserin 16, 17 veya 18 baba ayrılmış olduğu görülmektedir (Yurt 1972: LXXXVII). Akşemseddin eserinin girişinde, rüyasında Hz. Muhammed’i gördüğünü, O’nun kendisine evliyanın makamlarını gösterdiğini, bu sebeple de bu kitaba Makamâtü’l-Evliyâ adını verdiğini söylemektedir (Akşemseddin, trs: 12b). Eserin Akşemseddin’e aidiyetini şüpheli bulan araştırmacılar da vardır (Kaçalin 1994: 42).
Eserin farklı kütüphanelerde bilinen 15 nüshası vardır.
Müellifin biyografisi için bk. "Akşemseddin, Şemseddin Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aksemseddin-semseddin-mehmed
Eserden Örnekler
Kudreti var evliyanun kudreti,
Taşa dil verür dilerse kudreti.
Mu’cizatı Musa’nın âhir â’yan,
Ejderha kıldı asâyi bîgüman.
Kurdet-i Hakk’dur eğerçi bîgüman,
Musa dilinden olurdı ol heman.
Musa’ya Hakk’dan verilmişti rıza,
Kim ne dilerse olaydı ol asâ.
Evliyayı sanmakim ol serseri,
Her sözü söyler dilinde serseri.
Gördüği ilimdür levh üzre yakiyn,
Söylediği onun ey Sultan-ı diyn.
Gördüğün söylenene Hakk’tan günah,
Olmaya kim Evliyadur bî günah.
Evliya’dur Hakk’ı her şeyde gören,
Evliyâdan irdi hem Hakk’a eren.
Bilmek gerektür kim şimdiki demde,
Kudret evliyanundur (Akşemseddin, trs: 188b-189a).
Kaynakça
Akşemseddin. Makamâtü’l-Evliyâ. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi. Reşit Efendi Kitaplığı. No: 345.
Cebecioğlu, Ethem (2001). “Akşemseddin’de Bazı Tasavvufi Kavramlar”. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi: 121-139.
Kaçalin, Mustafa (1994). Akşemseddin’in Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay.
Yıldız, Muhammed Ali (2017). Akşemseddin’de Allah, Kâinat ve İnsan. Ankara: Kalem Neşriyat.
Yıldız, Muhammed Ali (2016). “Akşemseddin’in Meşhur Eseri Makâmât’ül-Evliyâ’nın İçeriği”. Kırıkkale: Kırıkkale İslami İlimler Fakültesi Dergisi 1: 47-62.
Yurt, Ali İhsan (1972). Fatih’in Hocası Akşemseddin Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Fatih Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | HALL-İ MÜŞKİLÂT (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
2 | DEF'İ MATÂ'İN (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
3 | TELHİS-İ DEF'İ MATÂ'İN (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Muhammed | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
5 | MAKAMÂT-I EVLİYÂ (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
6 | NASİHAT-NAME-İ AKŞEMSEDDİN (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
7 | VAHDET-NÂME (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Prof. Dr. Mehmet Sarı |
Görüntüle | ||
8 | GARÎB-NÂME (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
9 | U’CÛBETÜ'L-GARÂYİB FÎ NAZMİ’L-CEVÂHİRİ’L-ACÂYİB (BAHÂ) | Bahâ, Bahâeddîn ibn Abdurrahmân-ı Magalkaravî | Prof. Dr. Mustafa Arslan |
Görüntüle | ||
10 | KISSA-İ İSKENDER (HAMZAVÎ) | Hamzavî | Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ |
Görüntüle | ||
11 | BAHRÜ'L-HAKÂYIK (HATÎBOĞLU) | Hatîboğlu | Prof. Dr. Vahit Türk |
Görüntüle | ||
12 | GÜLZÂR-I MA’NEVÎ / GÜLZÂR / DÎVÂN-I GÜLZÂR / KİTÂB-I GÜLZÂR (İBRÂHÎM TENNÛRÎ) | İbrâhîm Tennûrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
13 | GÜLŞEN-İ NİYÂZ (İBRÂHÎM TENNÛRÎ ?) | İbrâhîm Tennûrî | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
14 | [DÎVÂNÇE] (ÂŞIK) | İbrâhîm Tennûrî | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
15 | DÂSTÂN-I SÂHİB-KIRÂN (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) | ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ | Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu |
Görüntüle | ||
16 | DÂSTÂN-I DUHTER HİKÂYE-İ YAHUDÎ (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) | ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ | Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu |
Görüntüle |