MADDETÜ'L-HAYAT (AKŞEMSEDDİN)
tasavvufi meseleler
Akşemseddin, Şemseddin Mehmed (d. 792/1390 - ö. 863/1459)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Akşemseddin'in, evliyanın makamlarından bahsettiği risalesi. Eserde mürşit ve mürit kimdir, velayet makamı nedir, velilerin dereceleri nelerdir, tasarruf sahipleri kimlerdir gibi sorulara cevap aranmaktadır (Cebecioğlu 2001: 88). Makamâtü’l-Evliya'nın çok sayıda nüshası bulunmakta olup Akşemseddin’in en çok nüsha kaydı bulunan eseridir (Yıldız 2016: 219-220, Kaçalin 1994: 329). Farklı nüshalarda eserin 16, 17 veya 18 baba ayrılmış olduğu görülmektedir (Yurt 1972: LXXXVII). Akşemseddin eserinin girişinde, rüyasında Hz. Muhammed’i gördüğünü, O’nun kendisine evliyanın makamlarını gösterdiğini, bu sebeple de bu kitaba Makamâtü’l-Evliyâ adını verdiğini söylemektedir (Akşemseddin, trs: 12b). Eserin Akşemseddin’e aidiyetini şüpheli bulan araştırmacılar da vardır (Kaçalin 1994: 42). 

Eserin farklı kütüphanelerde bilinen 15 nüshası vardır.  

Müellifin biyografisi için bk. "Akşemseddin, Şemseddin Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aksemseddin-semseddin-mehmed

Eserden Örnekler


Kudreti var evliyanun kudreti,

Taşa dil verür dilerse kudreti.

Mu’cizatı Musa’nın âhir â’yan,

Ejderha kıldı asâyi bîgüman.

Kurdet-i Hakk’dur eğerçi bîgüman,

Musa dilinden olurdı ol heman.

Musa’ya Hakk’dan verilmişti rıza,

Kim ne dilerse olaydı ol asâ.

Evliyayı sanmakim ol serseri,

Her sözü söyler dilinde serseri.

Gördüği ilimdür levh üzre yakiyn,

Söylediği onun ey Sultan-ı diyn.

Gördüğün söylenene Hakk’tan günah,

Olmaya kim Evliyadur bî günah.

Evliya’dur Hakk’ı her şeyde gören,

Evliyâdan irdi hem Hakk’a eren.

Bilmek gerektür kim şimdiki demde,

Kudret evliyanundur (Akşemseddin, trs: 188b-189a).

Kaynakça


Akşemseddin. Makamâtü’l-Evliyâ. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi. Reşit Efendi Kitaplığı. No: 345.

Cebecioğlu, Ethem (2001). “Akşemseddin’de Bazı Tasavvufi Kavramlar”. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi: 121-139.

Kaçalin, Mustafa (1994). Akşemseddin’in Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay.

Yıldız, Muhammed Ali (2017). Akşemseddin’de Allah, Kâinat ve İnsan. Ankara: Kalem Neşriyat.

Yıldız, Muhammed Ali (2016). “Akşemseddin’in Meşhur Eseri Makâmât’ül-Evliyâ’nın İçeriği”. Kırıkkale: Kırıkkale İslami İlimler Fakültesi Dergisi 1: 47-62. 

Yurt, Ali İhsan (1972). Fatih’in Hocası Akşemseddin Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Fatih Yay.

Atıf Bilgileri


YILDIZ, Muhammed Ali. "MADDETÜ'L-HAYAT (AKŞEMSEDDİN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/maddetu-l-hayat-aksemseddin. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 HALL-İ MÜŞKİLÂT (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
2 DEF'İ MATÂ'İN (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
3 TELHİS-İ DEF'İ MATÂ'İN (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
4 RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Muhammed Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
5 MAKAMÂT-I EVLİYÂ (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
6 NASİHAT-NAME-İ AKŞEMSEDDİN (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
7 VAHDET-NÂME (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Prof. Dr. Mehmet Sarı
Görüntüle
8 GARÎB-NÂME (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
9 U’CÛBETÜ'L-GARÂYİB FÎ NAZMİ’L-CEVÂHİRİ’L-ACÂYİB (BAHÂ) Bahâ, Bahâeddîn ibn Abdurrahmân-ı Magalkaravî Prof. Dr. Mustafa Arslan
Görüntüle
10 KISSA-İ İSKENDER (HAMZAVÎ) Hamzavî Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ
Görüntüle
11 BAHRÜ'L-HAKÂYIK (HATÎBOĞLU) Hatîboğlu Prof. Dr. Vahit Türk
Görüntüle
12 GÜLZÂR-I MA’NEVÎ / GÜLZÂR / DÎVÂN-I GÜLZÂR / KİTÂB-I GÜLZÂR (İBRÂHÎM TENNÛRÎ) İbrâhîm Tennûrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
13 GÜLŞEN-İ NİYÂZ (İBRÂHÎM TENNÛRÎ ?) İbrâhîm Tennûrî Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
14 [DÎVÂNÇE] (ÂŞIK) İbrâhîm Tennûrî Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
15 DÂSTÂN-I SÂHİB-KIRÂN (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu
Görüntüle
16 DÂSTÂN-I DUHTER HİKÂYE-İ YAHUDÎ (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu
Görüntüle