Ahmed Lütfî Efendi'nin, Tarih-i Cevdet'e zeyl olarak yazdığı 16 ciltlik tarihi. Ahmed Lütfi Efendi, Rumeli Kazaskerliği görevindeyken 1866 yılında vakanüvisliğe getirilmiş, öldüğü tarih olan 1325/1907 yılına kadar bu görevde bulunmuş, 1825-1879 yılları arası olaylarının tarihini yazmıştır. Ahmed Lütfi Efendi'nin kendi adına izafetle, eseri Lütfi Tarihi olarak anılmıştır.

Lütfi Tarihi'nin başlıca kaynakları, Esad Efendi’nin müsveddeleri, Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Havadis gazeteleri ile arşiv belgeleridir. Ayrıca duyduklarını da değerlendiren Lütfi Efendi’nin eseri, 16 ciltten oluşmuş ancak son cildi müsvedde halinde ve eksik kalmıştır. Eksik ve müsvedde halinde olan 16. cildi ise Arkeoloji Müzesi Kütüphanesi’ndedir. Lütfi Tarihi'nin 1825-1849 yılları arasını kapsayan ilk sekiz cildinde, Osmanlı toplumunun 19. yüzyılda yaşadığı büyük değişime giden vakalar olan Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı, Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın ayaklanması, Yunan bağımsızlık hareketi, Tanzimat'ın ilanı ve uygulamaları yer almıştır. 1850-1890 yılları arasını kapsayan 11. ciltte, dönemin siyasal, ekonomik ve sosyal durumu hakkında da birçok bilgi verilmiştir. Örneğin o dönemdeki mecliste olan atamalar, görev değişiklikleri ve görevlilere verilmesi gereken maaşlar, bozulan gümrük sistemindeki öneriler, İstanbul depremleriyle ilgili ayrıntılı hazırlanmış raporlar yer almıştır. 12. ciltte, 1868-1869 yılları arasında Osmanlı devleti içerisinde yaşanan vakalar ele alınmış, devlet içinde yaşayan halkın sosyal düzenleri ve belediye faaliyetleri incelenmiştir. 13. ciltte, 1868-1870 yılları arasındaki olaylar ele alınmış, ayrıca Osmanlı Devleti’nin diğer devletlerle olan ilişkileri, yazışmaları ve o dönemin dış politikayı belirleyen durumları belirtmiştir. 14. ciltte, 1871-1873 yılları arasında o dönemin toplumsal olay ve sorunları bizzat tespit edilip sorunlara nasıl ve ne şekilde çözüm üretilebileceği ile ilgili raporlar Sultan II. Abdülhamid’e takdim edilmiştir. 15. ciltte, 1874-1876 yılları arasındaki olaylar, Sultan V. Murad’ın tahta çıkışına kadar ele alınmıştır. Ahmet Lütfî Efendi, eserinin ilk ciltlerini daha muntazam ve olaylar hakkında daha geniş ve etraflı bilgiler vermiş olmasına rağmen son ciltlerinde kendisine ve vakanüvisliğe gereken önem verilmediğinden dolayı eserindeki insicamın kaybolduğunu kendisi üzülerek belirtmiştir. Lütfî Tarihi, vakanüvislik geleneğinin son halkası ve Osmanlı resmî tarihçiliğinin 19. yüzyılda aldığı biçimin de en kapsamlı örneği olmuştur.

Eserin ilk 8 cildi Aralık 1999’da İstanbul’da yeni harflerle neşredilmiştir. Yurt içi ve yurt dışındaki bazı kütüphanelerde yazma nüshaları bulunan eserin 15 cildi Sultan II. Abdülhamid’e takdim edilmiştir. İlk 7 cildi 1290-1306 yılları arasında, 8. cildi Abdurrahman Şeref’in ilaveleriyle 1328’de, 9. cildi 1984’de, 10. cildi 1988’de, 11 ve 12. ciltleri 1989’da, 13. cildi 1990’da, 14. cildi 1991’de İstanbul’da, 15. cildi 1993’te Ankara’da Münir Aktepe tarafından yayımlanmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. "Ahmed Lütfî Efendi". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmed-lutfi-efendi