- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hatîboğlu, Muhammed - Madde Yazarı: Öğr. Gör. Murat MURATOĞLU
- Eser Yazılış Tarihi:817/1414
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:11/10/2021
LETÂYİF-NÂME (HATÎBOĞLU)
manzum Mülk suresi tefsiri tercümesiHatîboğlu, Muhammed (d. ? - ö. ?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Mülk suresinin İbn Berkî diye tanınan Kâdilkudât Muslihuddîn Muhammed'e ait Arapça tefsirinin Hatîboğlu tarafından yapılan Türkçe manzum tercümesi. 817/1414 yılında yazılan Letâyif-nâme'nin doğrudan Arapçadan tercüme edildiğini şair belirtmektedir. Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbı ile kaleme alınan manzume 3910 beyitten oluşmaktadır. Türünün tüm örneklerinde görüldüğü üzere eserde tevhid, münacaat, na't ve dört halife methinden sonra asıl konuya geçilmektedir. Burada Mülk suresinin isimleri, kelime ve harf sayısı, sevabı ve nüzul sebepleri üzerinde durulmuştur. Tefsir yapılırken esere sure ile ilgili hadisler, birtakım dinî hikâye ve kıssalar serpiştirilmiştir. Tefsirde yer alan hikâyeler şunlardır: Süleymân Peygamber ve Belkîs, Hızr'ın âb-ı hayâtı araması, Yahyâ Peygamber'in şehit edilişi, Ashâb-ı Kehf’in köpeği, Ya'kûb ve Yûsuf Peygamberlerin kıssaları, İbrâhîm Edhem, Bâyezîd-i Bistâmî, Zünnûn-ı Mısrî, Hz. Peygamber'in miraçta ümmeti için şefaat dilemesi, Nemrûd'u öldüren sinek, hicret esnasında mağarada Hz. Peygamber'i gizleyen örümcek, İbrahim Peygamber'in İsmail'i kurban edişi, Beytü'l-ma'mûr, Zelîhâ kıssası, Hz. Ali'nin Hz. Fâtıma ile evlenmesi. Bu özelliklerine bakılarak Hatîboğlu’nun Letâyif-nâme’sinin yarı telif bir eser niteliği taşıdığı söylenebilir. Nitekim eserin ilk 361 ve son 51 beyitlik kısımları tamamen telif niteliğindedir.
Letâyif-nâme’nin bilinen tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Bölümü, 3326 numarada yer almaktadır. 124 varaktır. 1245/1829-30 yılında Cezayirli Yûsuf b. Muhammed tarafından istinsah edilmiştir. Eser üzerine iki doktora tezi hazırlanmıştır (Sevinçli 1996; Vural 1999). Bunlardan Veysi Sevinçli'nin çalışması yayımlanmıştır (2007).
Şairin biyografisi için bk. “Hatîboğlu, Muhammed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hatiboglu-mdbir
Eserden Örnekler
Der-Beyân-ı Kıssa-i Zü'l-karneyn
Şol kadar şişdi büyüdi kuş i yâr
Üç ülüsinden demürün iy kibâr
Bir ülüsine irişdi mu’teber
Sordı Zülkarneyne kuş yine haber
Yüryüzinde niçesidür ittifâk
Dostlar ortasında artdı mı nifâk
Döndi Zülkarneyn belî dir ol kuşa
Yine ol kuş silkinür gör bu işe
Anun ol iki ülüsine irer
Döndi Zülkarneyne kuş yine sorar (Vural 1999: 106, 113)
Kaynakça
Özkan, Mustafa (2013). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
Sevinçli, Veysi (1996). Letayifname (Giriş-İnceleme-Metin-Sözlük). Doktora Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
Sevinçli, Veysi (2007). Letayifname. İstanbul: Töre Yayın Grubu.
Vural, Hanifi (1999). Letâyif-nâme (Giriş, Transkripsiyonlu Metin, Gramatikal Dizin). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BAHRÜ'L-HAKÂYIK (HATÎBOĞLU) | Hatîboğlu | Prof. Dr. Vahit Türk |
Görüntüle | ||
2 | FERÂH-NÂME (HATÎBOĞLU) | Hatîboğlu, Muhammed | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
3 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
4 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
5 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
6 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
12 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |