LETÂYİF-NÂME (HATÎBOĞLU)
manzum Mülk suresi tefsiri tercümesi
Hatîboğlu, Muhammed (d. ? - ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mülk suresinin İbn Berkî diye tanınan Kâdilkudât Muslihuddîn Muhammed'e ait Arapça tefsirinin Hatîboğlu tarafından yapılan Türkçe manzum  tercümesi. 817/1414 yılında yazılan Letâyif-nâme'nin doğrudan Arapçadan tercüme edildiğini şair belirtmektedir. Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbı ile kaleme alınan manzume 3910 beyitten oluşmaktadır. Türünün tüm örneklerinde görüldüğü üzere eserde tevhid, münacaat, na't ve dört halife methinden sonra asıl konuya geçilmektedir. Burada Mülk suresinin isimleri, kelime ve harf sayısı, sevabı ve nüzul sebepleri üzerinde durulmuştur. Tefsir yapılırken esere sure ile ilgili hadisler, birtakım dinî hikâye ve kıssalar serpiştirilmiştir. Tefsirde yer alan hikâyeler şunlardır: Süleymân Peygamber ve Belkîs, Hızr'ın âb-ı hayâtı araması, Yahyâ Peygamber'in şehit edilişi, Ashâb-ı Kehf’in köpeği, Ya'kûb ve Yûsuf Peygamberlerin kıssaları, İbrâhîm Edhem, Bâyezîd-i Bistâmî, Zünnûn-ı Mısrî, Hz. Peygamber'in miraçta ümmeti için şefaat dilemesi, Nemrûd'u öldüren sinek, hicret esnasında mağarada Hz. Peygamber'i gizleyen örümcek, İbrahim Peygamber'in İsmail'i kurban edişi, Beytü'l-ma'mûr, Zelîhâ kıssası, Hz. Ali'nin Hz. Fâtıma ile evlenmesi. Bu özelliklerine bakılarak Hatîboğlu’nun Letâyif-nâme’sinin yarı telif bir eser niteliği taşıdığı söylenebilir. Nitekim eserin ilk 361 ve son 51 beyitlik kısımları tamamen telif niteliğindedir. 

Letâyif-nâme’nin bilinen tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Bölümü, 3326 numarada yer almaktadır. 124 varaktır. 1245/1829-30 yılında Cezayirli Yûsuf b. Muhammed tarafından istinsah edilmiştir. Eser üzerine iki doktora tezi hazırlanmıştır (Sevinçli 1996; Vural 1999). Bunlardan Veysi Sevinçli'nin çalışması yayımlanmıştır (2007). 

Şairin biyografisi için bk. “Hatîboğlu, Muhammed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hatiboglu-mdbir 

Eserden Örnekler


Der-Beyân-ı Kıssa-i Zü'l-karneyn

Şol kadar şişdi büyüdi kuş i yâr

Üç ülüsinden demürün iy kibâr


Bir ülüsine irişdi mu’teber

Sordı Zülkarneyne kuş yine haber


Yüryüzinde niçesidür ittifâk

Dostlar ortasında artdı mı nifâk


Döndi Zülkarneyn belî dir ol kuşa

Yine ol kuş silkinür gör bu işe


Anun ol iki ülüsine irer

Döndi Zülkarneyne kuş yine sorar (Vural 1999: 106, 113)

Kaynakça


Özkan, Mustafa (2013). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi. İstanbul: Filiz Kitabevi.

Sevinçli, Veysi (1996). Letayifname (Giriş-İnceleme-Metin-Sözlük). Doktora Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Sevinçli, Veysi (2007). Letayifname. İstanbul: Töre Yayın Grubu. 

Vural, Hanifi (1999). Letâyif-nâme (Giriş, Transkripsiyonlu Metin, Gramatikal Dizin). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. 

Atıf Bilgileri


MURATOĞLU, Murat. "LETÂYİF-NÂME (HATÎBOĞLU)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/letayif-name-hatiboglu. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 BAHRÜ'L-HAKÂYIK (HATÎBOĞLU) Hatîboğlu Prof. Dr. Vahit Türk
Görüntüle
2 FERÂH-NÂME (HATÎBOĞLU) Hatîboğlu, Muhammed Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
3 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
4 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
5 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
6 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
7 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
8 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
9 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
10 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
12 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle