Mehmet Tevfîk’in münşeat tarzında mektupları bir araya getirmesiyle oluşturduğu derleme. Derleme çalışmasının ilk iki cildi esasen 19. yüzyılın edebî simalarından olan Mustafa Refik’e (1843- 1865) aittir. Yazarın ilk cildi 5 Ramazan 1281'de, ikinci cildi Ramazan 1282'de yayımlanan ve kendisinin 22-23 yaşlarında koleradan vefat etmesiyle yarım kalmış olan Letâif-i İnşâ isimli bir derlemesi vardır. Mehmet Arslan “Refîk'in Letâ'if-i İnşâ adlı yayımlanmış bir eserinin olduğu, bu eserin meşhur ediplerin yazdıkları ve söyledikleri latifelerden ve güzel sözlerden derlendiği, hatta Çaylak Tevfîk'in beş cilt olarak hazırlayıp yayımladığı meşhur Letâ'if-i İnşâ adlı eserinin Refîk'in eserine zeyil olduğu bildiriliyorsa da Özege Katalogu'nda böyle bir esere rastlanılmamıştır.” demekteyse de Seyfettin Özege Koleksiyonu'nda eserin beş cildi bir bütün hâlinde bulunabilmektedir. Eserin ilk iki cildi Mustafa Refik'e, son üç cildi Mehmet Tevfik'e aittir. Eserin ikinci cildinin de Mustafa Refik’e ait olmadığına dair görüşler bulunsa da yazar hakkında bir makale yazmış olan Hakan Soydaş, eserin ikinci cildinin de Mustafa Refik'e ait olduğunu, zira Tevfik’in üçüncü cilde bir mukaddime eklediğini çalışmasında ifade eder. Mehmet Tevfik, metinlerin kaybolmaya yüz tuttuğunu ve bunun önüne geçmek adına derlediğini belirtir.

Derleme metinlerin bir kısmı mizahidir. Mektupların yanı sıra bir kitap takrizi ve bir uzun hikâyeyi de ihtiva eder. Mehmet Tevfik, Letâif-i Hikâyât ve Garâib-i Rivâyât başlıklı başka bir derlemesinin mukaddimesinde Letâif-i İnşâ'yı altı cilde tamamladığını söylemiştir. Mehmet Tevfik'in verdiği bu bilgiye dayanarak kimi kaynaklarda eserin altı ciltten oluştuğu söyleniyorsa da altıncı bir cilde ulaşılamamaktadır. Ömer Faruk Akün, eserin 1284-1285 yıllarında üç cilt olarak yayımlandığına işaret eder.

Eserin ilk cildi 133 sayfa olarak 5 Ramazan 1281/1 Şubat 1865 tarihinde Tercüman-ı Ahvâl Matbaası’nda, ikinci cildi 143 sayfa olarak Ramazan 1282 (Ocak/Şubat 1866) tarihinde Tasvir-i Efkâr Matbaası’nda basılmıştır. Üçüncü cilt, yukarıda bahsedilen mukaddime dâhil 85 sayfadır ve mukaddime hariç 27 metinden oluşmaktadır (Bu ciltte yer alan Lamii Çelebi'nin Firaknâme’si iki parçadan oluşmaktadır, ayrı ayrı ele alındığı takdirde metin sayısı 28’dir.).

Dördüncü cilt 20, beşinci cilt ise 22 metinden müteşekkildir. Toplamda 70 metinden oluşan derleme için Akün, 72 metin bulunduğunu ifade eder. Muhtemel ki ulaştığı fazladan iki metin Antakyalı Münif ve Râgıp Paşa'nın Belgrad Fetihnâmeleri içindeki şiirleridir zira ana metinde yıldız ve çizgiyle mensur bölümlerden ayrılmıştır.

Bununla birlikte -sadece beyit ve kıta şeklinde olanlar hariç tutulursa- içinde şiir bulunan metinler dört tanedir:

3. cilt, “Müşârün-ileyhin diğer bir cevap-nâmesi”

4. cilt, Münîf Efendi'nin “Fethiyye-i Belgrad”ı (“Tarih-i Manzum-ı Kal'a-i Belgrad”)

4. Cilt, Koca Râgıp Paşa'nın Belgrad fethine dair yazısı

5. Cilt, “Zeynî-zâde es-seyyid (?) Atâ Efendi'nin Turre poliçe nâ'ibi iken su ıstılahı üzere Hafîd Efendi'ye gönderdiği bir kıt'a kaimesidir.”

Yazarın biyografisi için bkz. “Mehmed Tevfȋk”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tevfik-mehmed-tevfik-caylak-tevfik