LETÂ’İF-İ HİKÂYÂT ve GARÂ’İB-İ RİVÂYÂT (TEVFÎK)
letâyifnâme
Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî (d. 1259/1843 - ö. 1310/1892-93)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mehmed Tevfîk'in fıkralar ve küçük hikâyelerden oluşan eseri.  Mensur bir eser özelliği göstermekle birlikte eserde yer yer manzum parçalar da vardır. Letâ’if-i Hikâyât ve Garâ’ib-i Rivâyât adlı bu eserde; Hoca Nasreddin, Bektâşî, Yahûdî, Türk gibi fıkra karakterlerinin yanı sıra çeşitli meslek gruplarından kişiler, zamanın önemli isimleri, dinî vb. muhtelif konularda hikâyeler ve fıkralar vardır. Metinlerin birçoğunun başlığı varken bazı metinler şiirle başlamaktadır.

Letâ’if-i Hikâyât ve Garâ’ib-i Rivâyât,  1288-1289 yıllarında İstanbul'da basılmıştır. Müellif, bu eseri bir külliyat haline getirmek istemişse de başarılı olamamış ancak iki cüz halinde yayımlayabilmiştir. Bu iki cüz İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Seyfettin Özege Yazmaları arasında 398.2 numarada bulunmaktadır. Eserin 1. cüzü (cild-i evvel) 30 sayfa, 2. cüzü (cild-i sani) 48 sayfadan oluşmaktadır. Eser hakkında Selim Sürücü’nün hazırlamış olduğu “Letâif-i Hikâyât ve Garâib-i Rivâyât, İlk Cild” adlı çalışma eserin 1. cüzünün yeni Türk harflerine aktarılmasından ibarettir.

Şairin biyografisi için bk. “Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tevfik-mehmed-tevfik-caylak-tevfik 

Eserden Örnekler


Rindler bezminde cânâ bir aceb nâm eyledin

Mescidin kandîlini mey-hânede câm eyledin

Beytini sultân-ı magfûr Bağdât seferine muteveccihen Adana şehrine uğradıkda zuhûr eden ber-vech-i âtî vâkıʿa üzerine bilbedâhe gûyâ oldukları mesmûʿdur vâkıʿa şu ki: Sultân Murâd Adana’ya muvâsalatı gün tecemmulât-ı şâhisi Adana önünden cereyân eden nehirden geçerken kilâr takımı yüklü olan hayvân her nasılsa ürkerek nehre gider ve mahv u nâ-bedîd olur. Sultân Murâd ise şehre erkence dâhil olmak münasebetiyle şehrin vâcibu'z-ziyâre mahallerini gezerken Ramazanoğlu câmî-i şerîfine dahi girer ve esnâ-yı temâşâda nedîmi Hemdem Çelebi vâkıʿayı ber-zemîn ile pâdişâha arz eyler. Bakınız ki … magfûr muşarunileyhin meşhûr olan kemâl-i gazabıyla bu vâkıʿadan katʿâ mütekeddir olmayıp hemân câmîʿ-i şerîfde âvihte-i tâk-ı mülemmâ-i nitâk edilmiş kanâdilin birini alır ve tertîb buyurulan mebît-i şâhânelerine gelir ve tarhedilen nâd-ı hüsrevânîsinde sâfir zerîne bedel kandîl-i âbgîni dest-âviz-i sâid-i sîmîn Hemdem görmesiyle irticâlen “Rindler bezminde cânâ bir aceb nâm eyledin, mescidin kandîlini mey-hânede câm eyledin” beytini inşad eyler.

Kıtʿa

Behiştden kıtʿadır hakkâ ki bu işret-i zîbâ

Buna dâhil olan mürde olupdur zevk ile ihyâ


Murâdı feth-i Îrân’dan kaçan kim gitdi

Bağdat’a Tenaʿum eyledi içdi bu kevserden şarâb-âsâ

(Letâ’if-i Hikâyât ve Garâ’ib-i Rivâyât, 1.cüz: 3).

Kaynakça


Akün, Ömer Faruk (1993). “Çaylak Tevfik”. İslam Ansiklopedisi. C.8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 240-244.

Bahadır, Derya (2020). Çaylak Tevfik’in 'Bu Âdem’ Latifeleri (İnceleme- Çeviri Yazı Metin- Tıpkıbasım. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacı Bayram-ı Veli Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


ZENGİN, Akın. "LETÂ’İF-İ HİKÂYÂT ve GARÂ’İB-İ RİVÂYÂT (TEVFÎK)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/leta-if-i-hikayat-ve-gara-ib-i-rivayat-tevfik. [Erişim Tarihi: 20 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 LETÂ’İF-İ İNŞÂ (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Öğretmen Tuğçe Meç
Görüntüle
2 NİZÂMÜ’L-ÂLEM Lİ-CENÂBİ AKHİSÂRî (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Taşkın
Görüntüle
3 KÂFİLE-İ ŞU‘ARÂ (ÇAYLAK TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
4 İSTANBUL'DA BİR SENE (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Öğretmen Tuğçe Meç
Görüntüle
5 İKİ GELİN ODASI (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Öğretmen Tuğçe Meç
Görüntüle
6 ÂSÂR-I PERİŞAN (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Öğretmen Tuğçe Meç
Görüntüle
7 NEVÂDİRÜ'Z-ZARÂ'İF (ÇAYLAK TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle
8 LETÂ’İF-İ NASREDDÎN (TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Akın ZENGİN
Görüntüle
9 BU ÂDEM (MEHMET TEVFİK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Doç. Dr. Adem BALKAYA
Görüntüle
10 HAZÎNE-İ LETÂ’İF (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Öğretmen Tuğçe Meç
Görüntüle
11 TAHRÎC-İ HARÂBÂT (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Öğretmen Tuğçe Meç
Görüntüle
12 MEŞÂHÎR-İ OSMÂNİYYE - TERÂCİM-İ AHVÂL-İ KAPUDÂN-I DERYÂ MEŞHÛR GÂZÎ HAYREDDÎN PAŞA BARBAROS (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Taşkın
Görüntüle
13 TÂRÎH VEYA SENE 1171 CİNÂYETLERİ (MEHMED TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Taşkın
Görüntüle
14 YÂDİGÂR-I MACARİSTÂN ASR-I ABDÜLHAMÎD HAN (TEVFÎK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Taşkın
Görüntüle
15 USÛL-İ İNŞÂ VE KİTÂBET (ÇAYLAK TEVFİK) Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
16 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
17 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
18 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
19 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
20 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
21 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
22 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
23 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
24 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
25 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle