- Yazar Biyografisi (TEİS)
Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî - Madde Yazarı: Akın ZENGİN
- Eser Yazılış Tarihi:1288-1289
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Letayifname
- Yayın Tarihi:23/04/2022
LETÂ’İF-İ HİKÂYÂT ve GARÂ’İB-İ RİVÂYÂT (TEVFÎK)
letâyifnâmeTevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî (d. 1259/1843 - ö. 1310/1892-93)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Mehmed Tevfîk'in fıkralar ve küçük hikâyelerden oluşan eseri. Mensur bir eser özelliği göstermekle birlikte eserde yer yer manzum parçalar da vardır. Letâ’if-i Hikâyât ve Garâ’ib-i Rivâyât adlı bu eserde; Hoca Nasreddin, Bektâşî, Yahûdî, Türk gibi fıkra karakterlerinin yanı sıra çeşitli meslek gruplarından kişiler, zamanın önemli isimleri, dinî vb. muhtelif konularda hikâyeler ve fıkralar vardır. Metinlerin birçoğunun başlığı varken bazı metinler şiirle başlamaktadır.
Letâ’if-i Hikâyât ve Garâ’ib-i Rivâyât, 1288-1289 yıllarında İstanbul'da basılmıştır. Müellif, bu eseri bir külliyat haline getirmek istemişse de başarılı olamamış ancak iki cüz halinde yayımlayabilmiştir. Bu iki cüz İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Seyfettin Özege Yazmaları arasında 398.2 numarada bulunmaktadır. Eserin 1. cüzü (cild-i evvel) 30 sayfa, 2. cüzü (cild-i sani) 48 sayfadan oluşmaktadır. Eser hakkında Selim Sürücü’nün hazırlamış olduğu “Letâif-i Hikâyât ve Garâib-i Rivâyât, İlk Cild” adlı çalışma eserin 1. cüzünün yeni Türk harflerine aktarılmasından ibarettir.
Şairin biyografisi için bk. “Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tevfik-mehmed-tevfik-caylak-tevfik
Eserden Örnekler
Rindler bezminde cânâ bir aceb nâm eyledin
Mescidin kandîlini mey-hânede câm eyledin
Beytini sultân-ı magfûr Bağdât seferine muteveccihen Adana şehrine uğradıkda zuhûr eden ber-vech-i âtî vâkıʿa üzerine bilbedâhe gûyâ oldukları mesmûʿdur vâkıʿa şu ki: Sultân Murâd Adana’ya muvâsalatı gün tecemmulât-ı şâhisi Adana önünden cereyân eden nehirden geçerken kilâr takımı yüklü olan hayvân her nasılsa ürkerek nehre gider ve mahv u nâ-bedîd olur. Sultân Murâd ise şehre erkence dâhil olmak münasebetiyle şehrin vâcibu'z-ziyâre mahallerini gezerken Ramazanoğlu câmî-i şerîfine dahi girer ve esnâ-yı temâşâda nedîmi Hemdem Çelebi vâkıʿayı ber-zemîn ile pâdişâha arz eyler. Bakınız ki … magfûr muşarunileyhin meşhûr olan kemâl-i gazabıyla bu vâkıʿadan katʿâ mütekeddir olmayıp hemân câmîʿ-i şerîfde âvihte-i tâk-ı mülemmâ-i nitâk edilmiş kanâdilin birini alır ve tertîb buyurulan mebît-i şâhânelerine gelir ve tarhedilen nâd-ı hüsrevânîsinde sâfir zerîne bedel kandîl-i âbgîni dest-âviz-i sâid-i sîmîn Hemdem görmesiyle irticâlen “Rindler bezminde cânâ bir aceb nâm eyledin, mescidin kandîlini mey-hânede câm eyledin” beytini inşad eyler.
Kıtʿa
Behiştden kıtʿadır hakkâ ki bu işret-i zîbâ
Buna dâhil olan mürde olupdur zevk ile ihyâ
Murâdı feth-i Îrân’dan kaçan kim gitdi
Bağdat’a Tenaʿum eyledi içdi bu kevserden şarâb-âsâ
(Letâ’if-i Hikâyât ve Garâ’ib-i Rivâyât, 1.cüz: 3).
Kaynakça
Akün, Ömer Faruk (1993). “Çaylak Tevfik”. İslam Ansiklopedisi. C.8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 240-244.
Bahadır, Derya (2020). Çaylak Tevfik’in 'Bu Âdem’ Latifeleri (İnceleme- Çeviri Yazı Metin- Tıpkıbasım. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacı Bayram-ı Veli Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | LETÂ’İF-İ İNŞÂ (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
2 | NİZÂMÜ’L-ÂLEM Lİ-CENÂBİ AKHİSÂRî (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Taşkın |
Görüntüle | ||
3 | KÂFİLE-İ ŞU‘ARÂ (ÇAYLAK TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
4 | İSTANBUL'DA BİR SENE (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
5 | İKİ GELİN ODASI (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
6 | ÂSÂR-I PERİŞAN (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
7 | NEVÂDİRÜ'Z-ZARÂ'İF (ÇAYLAK TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz |
Görüntüle | ||
8 | LETÂ’İF-İ NASREDDÎN (TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
9 | BU ÂDEM (MEHMET TEVFİK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Doç. Dr. Adem BALKAYA |
Görüntüle | ||
10 | HAZÎNE-İ LETÂ’İF (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
11 | TAHRÎC-İ HARÂBÂT (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Öğretmen Tuğçe Meç |
Görüntüle | ||
12 | MEŞÂHÎR-İ OSMÂNİYYE - TERÂCİM-İ AHVÂL-İ KAPUDÂN-I DERYÂ MEŞHÛR GÂZÎ HAYREDDÎN PAŞA BARBAROS (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Taşkın |
Görüntüle | ||
13 | TÂRÎH VEYA SENE 1171 CİNÂYETLERİ (MEHMED TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Taşkın |
Görüntüle | ||
14 | YÂDİGÂR-I MACARİSTÂN ASR-I ABDÜLHAMÎD HAN (TEVFÎK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Taşkın |
Görüntüle | ||
15 | USÛL-İ İNŞÂ VE KİTÂBET (ÇAYLAK TEVFİK) | Tevfîk, Mehmed Tevfîk, Çaylak Tevfîk, Çopur Tevfîk, Mehmed Tevfîk-i Dehlevî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
16 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
17 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
18 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
19 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
20 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
21 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
22 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
24 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
25 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |