Osmanlı son dönem âlim, şair, sufi ve devlet adamlarından Yarangümeli (Tavas) Kureyşi-zâde Mehmed Fevzî Efendi’nin mevlid türündeki eseri. Kudsiyyetü’l-Ahbâr fî Mevlidi-i Ahmedi’l-Muhtâr adını taşıyan eser, -matbu nüshanın başında yer alan bilgilere göre- 1298/1880’de müellifin Kudüs naipliği esnasında telif edilmiştir. Zamanın beğenilen mevlidleri arasında yer alan eser, 174 beyitten müteşekkildir. Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i ve diğer pek çok mevlid gibi aruzun “fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün” kalıbıyla yazılmıştır. Ekseriyeti mesnevi nazım şekliyle kaleme alınan bu eserin der-kenârında - mevlid esnasında okunacak na’t-ı şerîf başlığı altında- sekizi tevşîh beşi ilâhî olmak üzere toplam on üç şiir bulunmaktadır. Eserde mevlidin yazılış sebebi ile ilgili herhangi bir bölüm veya bölüm başlığı yer almamaktadır. Ancak tevhidden sonra gelen mevlid okutmanın ve dinlemenin faydalarının anlatıldığı bölümde (4 ve 12. beyitler arasında) Fevzî Efendi, mevlid okunmasına vesile olacağı için söz konusu eseri kaleme aldığını dolaylı olarak ifade etmektedir.

Müellife ve eserlerine dair çeşitli bilgilerin yer aldığı giriş bölümünün ardından esere, tevhid ve tahmid içerikli bir beyitle başlanmıştır. Yirmi bir beyitten oluşan ilk bölümde mevlid okutmanın ve dinlemenin faydaları üzerinde durulmuş ve söz konusu eseri yazana dua istenmiştir. İkinci bölümde yirmi yedi beyit ile nûr-ı Muhammedî’nin yaratılışı, Hz. Abdullah ile Hz. Âmine’nin izdivacı, Hz. Peygamber’in Recep ayının ilk cuma gecesi ana rahmine düşmesi ve nûr-ı Muhammed’in Hz. Âmine’ye intikali; kırk beyitten müteşekkil üçüncü bölümde Hz. Peygamber’e hamile olan Hz. Âmine’nin Hz. Âdem, Hz. Şît, Hz. Nûh, Hz. İdris, Hz. Hûd, Hz. İbrâhim, Hz. İsmaîl, Hz. Mûsâ ve Hz. Îsâ tarafından ziyaret edilmesi ve bu esnada Hz. Peygamber’in doğacağını müjdelemeleri; yirmi beyitten meydana gelen dördüncü bölümde Hz. Peygamber’in doğumu ve bu sırada zuhur eden dokuz önemli hadise; yirmi dokuz beyitten ibaret olan beşinci bölümde ise Hz. Peygamber’in doğumundan sonra görülen dokuz mucize anlatılmıştır. On dört beyitlik bir münacatın ardından eser, birer Arapça ve Farsça mevlid duası ile bitirilmiştir (Uzun 2007: 106-123).

Eserde konular/bölümler başlıklar hâlinde yazılmamıştır. Yalnızca Hz. Peygamber’in doğduğunu bildiren beyitten sonra okuyucuyu/dinleyici ayağa kalkmaya (kıyama) davet etmek için “Akeb-i vilâdet-i nebeviyyede okunacak na’t-i şerîf” başlığı verilmiştir. Bölümler arası geçişler, “Salâvat” getirilmesi istenen “Ola bed’ü hatmi her hayrü’l kelâm / Cân u dilden es-selâtü ve’s-selâm” beytiyle yapılmıştır.

Mevlid, herkesin okuyup anlayabilmesi için sanat endişesinden uzak anlaşılır bir dil ve akıcı bir ifade tarzı ile kaleme alınmıştır.

Eser, -matbu nüshasından hareketle- müellifin Türkçe kaleme aldığı “İcmâlü’l-Kelâm Fî Mevlidi’n-Nebiyyi Aleyhi’s-Selâm” adlı ikinci mevlidi ile birlikte yayımlanmıştır (Uzun 2007).

Şairin biyografisi için bk. “Fevzî, Mehmed”.Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fevzi-mehmed-mdbir