Kocalar Mektebi; Molière’in 1661 tarihli L'Ecale des Maris adlı 5 perdelik komedi-bale türünde yazılmış müzikal oyununun, Ahmet Vefik Paşa tarafından yapılmış 59 sayfa uzunluğundaki çeviri eser. İki öğretmen kardeş olan Sganarel (Sganarelle) ve Arist (Ariste), genç kızların eğitimi ve yetiştirilmesi konusunda zıt fikirlere sahiptir. Sganarelle, Isabelle'yi manastır kurallarına göre yetiştirirken Ariste ise Isabelle'in kız kardeşi Leonor’u özgür bırakarak yetiştirmektedir. Sganarel, büyüdüğünde evlenmeyi düşündüğü İzabel'i (Isabelle) hayatın en küçük zevklerinden dahi mahrum bırakarak, katı kurallar ve otoriter bir tutumla eğitir. Arist ise aksine, Leonor’un tiyatro ve balolara gitmesine izin verir, onu son moda kıyafetler ile giydirir, zaman zaman aşırılıklarını hoş görür. Leonor, bu nedenle öğretmeni Ariste ile evlenmeyi seve seve kabul eder. Fakat İzabel, Sganarel ile evlenmek istemez, aksine ondan korkar. İzabel'in tek isteği sevgilisi Valer (Valère) ile birlikte olmaktır. Sganarel bu beklemediği durum karşısında hayrete düşmekten başka bir şey yapamaz.

Ahmet Vefik Paşa’nın Bursa Valiliği’nden alınması ile ilgili olarak hazırlanan raporda değinildiği gibi Ahmet Vefik Paşa’nın Molière’in komedileri, Matbaa-i Hüdavendigar’da basılmıştır. Kocalar Mektebi de tüm diğer Molière çeviri ve uyarlamaları gibi, muhtemelen ruhsatsız basıldığından, yayım yeri ve yılı bilgileri olmadan yayımlanır. Ahmet Vefik Paşa’nın Bursa Valiliği yaptığı dönem göz önüne alınırsa bu eserin de 1879-1882 tarihleri arasında yayımlandığı kabul edilebilir (Tansel 1964: 261). 

Yazarın biyografisi için bk. “Ahmet Vefik Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-vefik-pasa