- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed - Madde Yazarı: Doç. Dr. Sadık Armutlu
- Eser Yazılış Tarihi:Ramazan 809/Şubat 1407
- Yazıldığı Saha:Azerbaycan
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:06/12/2021
KİTÂBU’L-GARBİYYÂT (AHMED)
şiirlerAhmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed (d. ? - ö. 28 Rebiyülâhır 813/30 Ağustos 1410)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Celâyir Devleti’nin dördüncü hükümdarı olan Ahmed İbn Veys’in Külliyât’ının altıncı Dîvân’ıdır. Kitâbu’l-Garbiyyât 2115 beyittir. Dîvân içinde 195 gazel, 23 nâ-tamâm gazel, 1 kaside, 3 terci-i bend, 11 mesnevi, 49 kıt’a, 51 rubai, 117 müfred ve 6 mısra bulunmaktadır (Değirmençay 2000: 24). Eser, bu haliyle orta ölçekli bir divan görünümündedir. Şair, gazellerinde mahlas yerine daha çok Ahmed ismini, bunun yanı sıra da Ahmed bin Veys, Ahmed-i Veys, Ahmed b. Şeyh Üveys gibi soyunu gösteren isimleri/mahlasları kullanmıştır. Dîvân'daki gazeller daha çok 5 ile 9 beyitten oluşmaktadır. Az da olsa 10 ve 15 beyit olanları da vardır. Gazeller rindane özellikler taşımaktadır ve bunlarda Hâfız-ı Şîrâzî (ö. 792/1389)’nin etkisi gözlemlenmektedir. Beşerî aşkın özelliklerini yansıtan âşıkane gazeller de oldukça fazladır. Dîvân’da yer alan tek kaside, 29 beyit olup nesîb, fahriye ve dua bölümünden müteşekkildir. "Tercî’ât" başlığı altında yer alan terci-i bendlerin bend sayısı beş ile on beyit arasında değişmektedir. Bunların bendleri beş mısra olup muhtevaları birbirinden farklıdır. “Tercî’-i Bend Mesnevî der-Tarz-ı Hâs” başlığı altındaki ikinci terci-i bendin bendleri mesnevi kafiye şekliyle kaleme alınmış olup şair bununla kendine has bir tarz ortaya koymaya çalışmıştır. Mesnevilerin en kısası 2, en uzunu 25 beyittir. Mesnevilerde daha çok âşıkane duygulara yer verilmiş, rint bir söylem dile getirilmiştir. Şairin diğer nazım şekillerinde yazdığı manzumeler, geleneğin belirlediği içerikte olup farklı bir özellik arz etmemektedir.
Veyis Değirmençay, eser üzerinde bir yüksek lisans tezi hazırlamış (1992), daha sonra bu çalışma kitap olarak yayımlanmıştır (2000).
Şairin biyografisi için bk. “Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmed-ibn-veys-giyaseddin-sultan
Eserden Örnekler
Kaynakça
Ahmed. Kitâbu'l-Garbiyyât. Türk ve İslâm Eserleri Müzesi. Nu. 2046. vr. 120b-192a.
Armutlu, Sadık (1990). Sultân Ahmed Celâyir, Hayatı, Dîvânı’nın Tenkidli Metni ve Tahlili. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Armutlu Sadık (2021a). Klasik Arap, Fars ve Türk Edebiyatı İncelemeleri Şahsiyetler, Türler, Gelenekler I. İstanbul: Kesit Yay.
Değirmençay, Veyis (1992). Sultan Ahmed Celâyir’in Kitâbu’l-Garbiyyât Adlı Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Değirmençay, Veyis (2000). Sultan Ahmed Celâyir, Kitâbu’l-Garbiyyât (Altıncı Dîvân). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yay.
Devletşâh Semerkandî (1366). Tezkiretu’ş-Şu’ârâ. (nşr. Muhammed-i Ramazânî). Tahran.
Terbiyyet, Muhammed Alî (1377). Dânişmendân-ı Azerbâycân. (nşr. Gulâm Rızâ Tabatâbâyî-i Mecd). Tahran.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KÜLLİYÂT (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
2 | KİTÂBU'L-HİDÂYE (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
3 | KÜNÛZU’L-UŞŞÂK (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
4 | KİTÂBU’Ş-ŞARKİYYÂT (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
5 | KİTÂBU’L-BEDÎ’İYYÂT (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
6 | KİTÂBU'L-MUKADDİME (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
7 | KİTÂBU LEVÂMİ’İ’L-ENVÂR (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
8 | YÛSUF U ZELÎHÂ / YÛSUF U ZÜLEYHÂ (AHMEDÎ) | Ahmedî, Ahmedî-i Tebrîzî, Tebrîzli Ahmedî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Cihânşâh | Prof. Dr. Muhsin Macit |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (HASANOĞLU) | Hasanoğlu, Pur-i Hasan, İzzeddîn | Dr. Bilal Güzel |
Görüntüle | ||
11 | YÛSUF U ZÜLEYHÂ (HATÂYÎ) | Hatâyî, Hatâyî-i Tebrîzî | Prof. Dr. Melike Gökcan |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (HİDÂYET) | Hidâyet, Emîr Efsâhuddîn Hidâyetullâh Bey | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (KÂSIM-I ENVÂR) | Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî | Prof. Dr. Muhsin Macit |
Görüntüle | ||
14 | ENÎSÜ’L-ÂRİFÎN (KÂSIM-I ENVÂR) | Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî | Doç. Dr. Hiclal Demir |
Görüntüle | ||
15 | ENÎSÜ’L-ÂŞIKÎN / SAD MAKÂM DER ISTILÂH-I SÛFİYYE / RİSÂLE-İ ADED-İ MAKÂMÂT (KÂSIM-I ENVÂR) | Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî | Doç. Dr. Hiclal Demir |
Görüntüle | ||
16 | BEYÂN-I VÂKI’Â-İ EMÎR TİMUR / BEYÂN-I VÂKI’A DÎDEN-İ EMÎR TİMUR / BEYÂN-I VÂKI’A-İ ÂMEDEN-İ EMÎR TİMUR (KÂSIM-I ENVÂR) | Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî | Doç. Dr. Hiclal Demir |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (KİŞVERÎ) | Kişverî, Ni’metullâh Kişverî Dîlmekânî (Dîlmegânî) | Doç. Dr. Ümran Ay Say |
Görüntüle |