Muhammed Nuru’l-Arabî’nin Arapça Kitâbü’r-Reşâd fi’l-Mebde’ ve Me’âd isimli eserine yapılan Türkçe tercüme. “Varlığın nasıl başladığı ve sonunun neye varacağı konusuyla ilgili tabir ve bu konuda yazılan eserlerin ortak adı” (Özervarlı 2003: 211) olan mebde ve mead, literatürde İslam felsefesi, kelam ve tasavvuf sahalarına dair eserlerin varlık ve ahiret bölümleri içinde yer almaktadır. Zamanla klasik İslam düşüncesinde bir telif türü olmuş, bu adla müstakil eserler yazılmıştır (Özervarlı 2003: 212).

Ali Örfî, 19. yy. Melâmîliğinin kurucusu Muhammed Nûru’l-Arabî’nin (öl. 1305/1887) Selânik’teki halifesidir (Yılmaz 2019b: 371). Eser, Nûru’l-Arabî’nin talebi üzerine kaleme alınmıştır ve şerhe yakın geniş bir tercüme olarak hazırlanmıştır (Yılmaz 2019a: 235-236 ). İki fasıl ve hatimeden oluşan Kitâbü’r-Reşâd fi’l-Mebde’ ve Me’âd isimli eserin, konu ve kavram tasnifine tercüme eserde de uyulmuştur. “el-Mebde’ ve Me’âd’da merâtib-i ilâhiyye, varlık, ilk yaratılan şey, amâ, heyûlâ, tabiat cisimleri, anâsır, mevâlid, varlık, yaratılış, yaratılışın kaynağı, tevhîd ve çeşitleri, tevhîd ehli, haşr, illiyyîn ehli, siccîn ehli, tenâsühiyye, temâsühiyye, terâsühiyye ve tefâsühiyye zihniyetine sahip kişiler gibi kavram ve konular” (Yılmaz 2019a: 236) vahdet-i vücûd zemininde incelenmiştir.

Eserin tespit edilebilen nüshaları; Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 7753/4; İBB Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Yazmaları, 580/11 ve İSAM Kütüphanesi, Külliyyât-ı Melâmiyye, 82588/20 numaralarında kayıtlıdır. Ali Örfî ve eserleri üzerine Yılmaz (2019) tarafından bir doktora tezi hazırlanmıştır. 

Mütercimin biyografisi için bk. “Ali Urfî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-urfi-efendi