- Yazar Biyografisi (TEİS)
İsmail Hakkı Bursevî - Madde Yazarı: Dr. Mehmet Furkan Çelik
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:06/01/2023
KİTÂBÜ’L-HİTÂB (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ)
dİni-tasavvufi eserİsmail Hakkı Bursevî (d. 1063/1653 - ö. 1137/1725)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Müellifin akıl, ilim, tevhit, iman, Allah’a iman, meleklere iman, kitaplara iman, peygambere iman, ahiret gününe iman, kadere, hayır ve şerrin Allah’tan olduğuna iman, taharet, kelime-i şehadet, namaz, oruç, hac, mücahede ve riyazet gibi dini ve tasavvufi konularını ele aldığı eseri (Ulusoy 1975: 5).
Eserin her bir bölümünde farklı konular hakkında bilgiler bulunmaktadır. Akıl ile ilgili bölümde aklın kısımları ve Allah’ı bilmenin yolları anlatılırken ilim ve tevhit bölümlerinde Allah’ın sıfatlarından biri olarak ilim ile Allah’ın birliği ve onun birliğinin mutlaklığı anlatılmıştır. İman ile ilgili bölümde imanın saadet kaynağı olması ve imanın şartları olarak Allah’a iman, meleklere iman, kitaplara iman, peygambere iman, ahiret gününe iman, kadere, hayır ve şerrin Allah’tan olduğuna iman hususları açıklanmıştır. Aklın, kalbin, nefsin ve ruhun temizliği ile temizliğin faziletlerinin anlatıldığı taharet bölümü, İslam dininin şartlarının açıklandığı kelime-i şehadet, namaz, oruç, hac ve zekat bölümleri yine eserin ön plana çıkan diğer önemli konularındandır. Ayrıca eserde düşmanla, nefisle ve şeytanla mücadele bağlamında mücahede ile nefis tezkiyesinin anlatıldığı riyazet bölümleri de bulunmaktadır (Ulusoy 1975).
Eserin Marmara Üniversitesi Kütüphanesi’nde bir nüshası bulunmakla birlikte söz konusu eserde matbaa kaydı bulunmamaktadır. İsmail Hakkı Bursevî’nin Kitabu’l-Hitâb eseri üzerine İ. Turgut Ulusoy’un bir kitap (1975) çalışması bulunmaktadır.
Yazarın biyografisi için bk. “Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakki-bursali-ismail-hakki-bursevi
Eserden Örnekler
Kâmil ile ekmel insan arasındaki fark şudur: kâmil insanda nefsin marifeti, Allah’ın marifetinden üstündür. Kâmil halkı görür ve Hakk’a mümindir. Ekmel insan ise Hakk’ı görür ve halka mümindir. Halka göre nefis ilmi asılıdır. Çünkü nefis marifetinden Hakk’ın marifetine geçilir (Ulusoy 1975: 54).
Allah’ın tecelli etmekten maksad ve gayesi, ilâhi kemalin ve insanlık kemalinin meydana gelişi idi. Her ikisi yeniden hayat bulma arasında var olup bekaya hacet kalmadı. Bundan dolayıdır ki insan-ı kâmil hayat müddetini tamamladıktan sonra galiba altmış ile yetmiş yaş arasında âhiret âlemine göçer (Ulusoy 1975: 95).
Kaynakça
Ulusoy, İ. Turgut (1975). Kitabu’l-Hitâb, İstanbul: Hisar Yayınevi.
https://openaccess.marmara.edu.tr/items/11c1ebe2-997e-45d6-8e59-7cb7994dbb6c [Erişim tarihi: 24.12.2022]
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MECMÛ'A-İ FEVÂ'İD / MECMÛ'ATÜ’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT / MECMÛ'A-İ MAKÂMÂT-I MÛSIKÎ VE’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT (İSMÂ'ÎL HAKKÎ) (Bursa İnebey Yazma Eserler Kütüphanesi, Genel, 87; Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Koleksiyonu, 1182/18) | Hakkî, Bursalı İsmâ'îl Hakkî Bursevî | Araş. Gör. Tubanur KAYA |
Görüntüle | ||
2 | TUHFE-İ BAHRİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevi | Diğer Fakirullah Yıldız |
Görüntüle | ||
3 | TUHFE-İ HALİLİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevi | Diğer Fakirullah Yıldız |
Görüntüle | ||
4 | ŞERH-İ EBYÂT-I HACI BAYRAM-I VELÎ (HAKKI) | Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
5 | ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
6 | ŞERH-İ KELÂM-I ŞEYH SA'DÎ (HAKKI) | Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
7 | ŞERH-İ PEND-İ ATTÂR (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
8 | FERAHU'R-RÛH/ŞERHÜ'L-MUHAMMEDİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
9 | ŞERHU NAZMİ'S-SÜLÛK (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
10 | TUHFE-İ ATÂİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Mehmet Furkan Çelik |
Görüntüle | ||
11 | ED-DÜRRETÜ`L-İRFÂNİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Mehmet Furkan Çelik |
Görüntüle | ||
12 | TUHFE-İ ALİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk |
Görüntüle | ||
13 | TUHFE-İ ÖMERİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevi | Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk |
Görüntüle | ||
14 | TUHFE-İ VESİMİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk |
Görüntüle | ||
15 | RİSÂLE-i GÜL (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) | İsmail Hakkı Bursevî | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
16 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
17 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
18 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
20 | DÎVÂN (HÂMİD) | Hâmid, Enderûnlu Mehmed | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
21 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
22 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (İZZÎ) | İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
24 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
25 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle |