KİTÂBU’L-BEDÎ’İYYÂT (AHMED)
şiirler
Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed (d. ? - ö. 28 Rebiyülâhır 813/30 Ağustos 1410)

ISBN: 978-9944-237-87-1


İlkânîler olarak da bilinen Celâyîrî Devleti’nin dördüncü hükümdarı Sultan Ahmed’in Külliyâtı’nın dördüncü Dîvânı’dır. Sultan Ahmed, soyca Moğol ırkına mensup olup (Âştiyânî 1376: 455) bilgin ve şair bir hükümdar olarak tanınmıştır. Devletşâh, onun bilgi birikimini ve şairliğini Tezkiresi’nde dile getirmiştir (1338: 229).

Şairin Külliyât'ının 57b-101a sayfalarının kenarlarına yazılmış olan Kitâbu’l-Bedî’iyyât1333 beyit tutarındaki 300 manzumeden meydana gelmektedir. Bunların 5'i kaside, 117'si gazel, 3'ü terci-i bend, 24'ü mesnevi, 1'i müstezad, 23'ü kıt’a, 35'i rubai, 23'ü müfred ve 8'i mısradır. Dîvân, 10 beyitlik tevhid ile başlamaktadır. 5 kasidenin ilki 41, ikincisi ve üçüncüsü 16, dördüncüsü 18 ve beşincisi de 19 beyittir. 135 gazelin çoğu 7 beyit uzunluğundadır. Gazel beyit sayısı 5 ve 9 olanlar da bir hayli çoktur. 135 gazelden 11 tanesi “el-Gazeliyyâtu’l-Mevkûfe” olarak kayıtlıdır. Bu gazeller 2 ile 3 beyitten oluşmaktadır. Gazellerde şair, mahlas olarak, genellikle Ahmed, birkaç yerde de Ahmed Şeyh Üveys ismini kullanmıştır. Dîvân’da "el-Mesneviyyât" başlığı altında yer alan ilk mesnevi, beyit sayısı 19 olan tevhid ile başlar. Diğer mesneviler sırasıyla 6 ile 25 beyit arasında değişmektedir. Dîvân’da “Tercî’ât” başlığı altında 3 manzume yazılmıştır. İlki 6 mısralık 6 bendten oluşan bir terkîb-i benddir. İkincisi "Tercî'-i Bend-i Mesnevî-i Tarz-ı Hâs" başlığını taşımaktadır. Mesnevi nazım şekliyle yazılan bu manzume beş beyittir. Üçüncüsü “Rubâ’î ki Der-Miyân-ı Tercî’ Vâki’ Şode est başlığı altında olup rubai nazım şekliyle yazılmıştır. Dîvân’da yer alan diğer nazım şekilleri rubai, müfred ve mısralardan oluşmaktadır.

Şairin biyografisi için bk. “Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmed-ibn-veys-giyaseddin-sultan 

Eserden Örnekler



Kaynakça


Armutlu, Sadık (1990). Sultân Ahmed Celâyir Hayatı, Dîvânı’nın Tenkidli Metni ve Tahlili. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Âştiyânî, Abbâs (1376). Târîh-i Moğol Evâyil-i Eyyâm-ı Timûrî. Tahran.

Devletşâh Semerkandî (1338). Tezkiretu’ş-Şu’arâ. (nşr. Muhammed-i Ramazânî). Tahran.

Herevî, Mevlânâ Muhammed Fahrî (1345). Ravzâtu’s-Selâtin. (nşr. Abdurresûl Hayyâmpûr).Tebriz.

Hidâyet Rızâ Kulî Hân (1336). Mecma’u’l-Fusahâ. (nşr. Müzâhir Musaffâ). Tahran.

Kitâbu’l-Bedî’iyyât. Türk İslâm Eserleri Müzesi. Nu. 2046. vr. 57b-101a.

Terbiyyet, Muhammed Alî (yty). Dânişmendân-ı Azerbâycân. (nşr. Sirûsî-i Kamerî). Tahran.

Atıf Bilgileri


Armutlu, Sadık. "KİTÂBU’L-BEDÎ’İYYÂT (AHMED)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kitabu-l-bedi-iyyat-ahmed. [Erişim Tarihi: 01 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 KÜLLİYÂT (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
2 KİTÂBU'L-HİDÂYE (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
3 KÜNÛZU’L-UŞŞÂK (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
4 KİTÂBU’Ş-ŞARKİYYÂT (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
5 KİTÂBU'L-MUKADDİME (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
6 KİTÂBU’L-GARBİYYÂT (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
7 KİTÂBU LEVÂMİ’İ’L-ENVÂR (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
8 YÛSUF U ZELÎHÂ / YÛSUF U ZÜLEYHÂ (AHMEDÎ) Ahmedî, Ahmedî-i Tebrîzî, Tebrîzli Ahmedî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
9 DÎVÂN (HAKÎKÎ) Hakîkî, Cihânşâh Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
10 DÎVÂN (HASANOĞLU) Hasanoğlu, Pur-i Hasan, İzzeddîn Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
11 YÛSUF U ZÜLEYHÂ (HATÂYÎ) Hatâyî, Hatâyî-i Tebrîzî Prof. Dr. Melike Gökcan
Görüntüle
12 DÎVÂN (HİDÂYET) Hidâyet, Emîr Efsâhuddîn Hidâyetullâh Bey Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
13 DÎVÂN (KÂSIM-I ENVÂR) Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
14 ENÎSÜ’L-ÂRİFÎN (KÂSIM-I ENVÂR) Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî Doç. Dr. Hiclal Demir
Görüntüle
15 ENÎSÜ’L-ÂŞIKÎN / SAD MAKÂM DER ISTILÂH-I SÛFİYYE / RİSÂLE-İ ADED-İ MAKÂMÂT (KÂSIM-I ENVÂR) Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî Doç. Dr. Hiclal Demir
Görüntüle
16 BEYÂN-I VÂKI’Â-İ EMÎR TİMUR / BEYÂN-I VÂKI’A DÎDEN-İ EMÎR TİMUR / BEYÂN-I VÂKI’A-İ ÂMEDEN-İ EMÎR TİMUR (KÂSIM-I ENVÂR) Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî Doç. Dr. Hiclal Demir
Görüntüle
17 DÎVÂN (KİŞVERÎ) Kişverî, Ni’metullâh Kişverî Dîlmekânî (Dîlmegânî) Doç. Dr. Ümran Ay Say
Görüntüle