KISSA-İ KERBELÂ (NEVRÛZ BİN ÎSÂ)
dinî-tasavvufi mesnevi/maktel
NEVRÛZ BİN ÎSÂ ADANAVÎ (d. 1206/1792- ö. 1276/ 1860)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Seyyid Nevrûz b. Îsâ Adanavî’nin Kerbelâ hadisesini anlattığı manzum eseri.

Eser müellifi hakkında bibliyografik kaynaklarda bilgi yoktur. Kendi eserlerindeki bilgilerden hareketle şair, 1206/1792 yılında Tarsus’un Bağlarbaşı köyünde doğmuş ve yaşamıştır. Hayatının bir bölümünde Malatya’da, Dedekargın Ocağı’na bağlı bir dergâhta hizmet ettiğini söyleyen Seyyid Nevrûz, 1276/1860 yılında vefat etmiştir.

Millî Kütüphane’de, Manzûme-i Kıssa-i Kerbelâ adıyla kayıtlı olan eser, aynı hatla yazılmış 262 yapraklı bir el yazması eserin 1a-137b varakları arasındadır. Eserin geneli mesnevi nazım şekli ile yazılmıştır. Bununla birlikte içinde bahr-ı tavil, gazel, murabba, kaside gibi nazım biçimleri de vardır. Baş tarafı eksiktir. Eserdeki mesnevi bölümü 3282 beyittir, diğer şiirlerle beraber toplamda 4226 beyit vardır. Tek nüshasına ulaşılabilen eser maktel türündedir. Tamamında Kerbelâ’da Hz. Hüseyin’in şehit edilmesi anlatılır. Kendini Caferî olarak tanıtan şair, eserde Ehl-i beyt ve on iki imam övgüsüne geniş yer verir (Yüksel 2012: 4-5). Eserin son bölümünde Hz. Peygamber’in (sav.) ravza-i mutahharasının hadimi Şeyh Ahmet’ten rivayet edilen bir hikâye vardır. Mesnevi dışındaki nazım şekillerinde, Nevrûz b. Îsâ’nın hayatı hakkında bilgi veren şiirler de vardır. Genelinde sade ve anlaşılır bir üslup kullanılan eserde, dil ve imla açısından yanlış kullanımlar da mevcuttur. Şair, vezin ve nazım şekilleri konusunda başarılı değildir (Yıldızhan 2014: 3-5)

Müellif hattı olduğu düşünülen Manzûme-i Kıssa-i Kerbelâ, 1231/1816 yılında yazılmıştır. Tespit edilebilen tek nüshası Millî Kütüphane Yazma Eserler Kütüphanesi, Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu, nr. 06 Hk 5044/1’de kayıtlıdır.

Eser üzerinde iki yüksek lisans tezi hazırlanmış (Yüksel 2012; Yıldızhan 2014), iki de makale yazılmıştır (Yüksel 2020a; Yüksel 2020b).

Şairin biyografisi için bk. “NEVRÛZ BİN ÎS”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/2023-TEIS1-12

Eserden Örnekler


Bak imdi ne oldı takdîr-i Hudâ

Bu söz bunda koyalım ey dede


Dedim bir neşter ile okunur bir hikâyet

Getirem nazma olur hûb kıssa zîbâ


İmâm Hüseyin kitâbı vardır ammâ

Nazma gelmez gümân etme sen aslâ


Dedim ‘inâyetu’llâh ile men anı

Nazma getirem hidâyet iderse


Mevlâ Dediler getiribilirsen hoşdur

Ammâ gelmesi zordur bilmem illâ


Başlayıp o gice istihâre yatdım

Vâkı’am ta’bîr itdim gör nedir rü’yâ


Hemendem bir pîr çıkageldi yanıma

Selâm virip eyledi merhaba


Bir tabak durur öñünde gör hem

Hâmî zü’l-celâli yanınca kılmış berrân


Didim yâ pîr bu hâmeniñ aslı ne

Dedi saña yâdigârım bu şi’r


Pîr benim ile biraz eyledi sohbet

Hem bir deryâ balık virdi ey ehibbâ


Balığı hemen aldım elime acıdım

Azâd itdim yanımda yakın idi deryâ


Ba’de uyḫudan bîdâr olup uyandım

Hudâya kıldım hamd-ile çok senâ


Gümân etmezlerdi bu kitâb nazma gele

Bilmezlerdi ki mende var dürr-i yektâ


Sıfatıma bakan hîc etmezdi me’mûl

Demezlerdi ki bu şahıs şi’r-i şehbâ (Yıldızhan 2014: 94-95)

Kaynakça


Yıldızhan, Hüseyin (2014). Nevrûz bin İsâ Adanavî Manzûme-i Kıssa-i Kerbelâ İnceleme-Çeviri yazı-Sözlük-Tıpkıbasım. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.

Yüksel, Yahya (2012). Nevrûz bin İsâ’nın Manzûme-i Kıssa-i Kerbelâ’sı (v70a-139b). Yüksek Lisans Tezi. Ordu: Ordu Üniversitesi.

Yüksel, Yahya (2020a). "Nevrûz b. Îsâ’nın Manzûme-İ Kıssa-i Kerbelâ Adlı Mesnevisinde Geçen Ayetler". Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 6/3: 639-658.

Yüksel, Yahya (2020b). “Klâsik Türk Edebiyatında Maktel Türü ve Nevrûz B. İsâ’nın Manzûme-i Kıssa-i Kerbelâ Adlı Eseri” Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, IX/21: 1-14.

Atıf Bilgileri


Çelik, Ramazan. "KISSA-İ KERBELÂ (NEVRÛZ BİN ÎSÂ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kissai-kerbela. [Erişim Tarihi: 03 Temmuz 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SİRÂC-I GAYB (ÂBİD) Âbid, Zeynelâbidîn Dr. Öğr. Üyesi Musa Tozlu
Görüntüle
2 TERCÜME VE ŞERH-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ÂBİDİN PAŞA) Âbidin Paşa Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ
Görüntüle
3 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Mehemmed Helife ismail Aksoyak
Görüntüle
4 FARSÇA DÎVÂN (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Prof. Dr. mehmet atalay
Görüntüle
5 DÎVÂN (CEVDET) Cevdet, Recâîzâde Ahmed Prof. Dr. Mehmet Sarı
Görüntüle
6 DÎVÂN (FERÎDE HANIM) Ferîde Hanım, Bahâr-zâde Prof. Dr. Eyüp Akman
Görüntüle
7 DÜRRETÜ’L-BEYZÂ FÎ-ŞEREFİ MEVLİDİ’L-MUSTAFÂ (GAZZÎZÂDE ABDÜLLATÎF) Gazzîzâde Şeyh Abdüllatîf Efendi Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
8 KIRIM ZAFERNÂMESİ / HAYRÂBÂD (HAYRÎ) Hayrî, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrî ismail Aksoyak
Görüntüle
9 DÎVÂN (HULÛSÎ) Hulûsî, Ömer Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
10 DÎVÂN (HULÛSÎ/MENFÎ/YESÂRÎ) Hulûsî/Menfî/Yesârî, Hüseyin Hulûsî Efendi Doç. Dr. Özgür KIYÇAK
Görüntüle