- Yazar Biyografisi (TEİS)
Feyzî-i Kefevî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Adem Ceyhan
- Eser Yazılış Tarihi:Tahminen H. 1016/ M. 1608.
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Kırk Hadis
- Yayın Tarihi:07/10/2021
KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ)
kırk hadis tercümesiFeyzî-i Kefevî (d. ?/? - ö. 1023/1614)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Feyzî-i Kefevî'nin kırk hadis tercümesi. İki kere kırk hadisi derleyip tercüme eden divan şairlerinden biri de Feyzî-i Kefevî’dir. Oldukça sanatlı bir üslupla yazdığı mensur mukaddimesine Allah’a hamd, Hz. Peygamber ve arkadaşlarına dua ile başlayan şair, “mütevâtir, sıhâh, mevkuf” gibi hadis ilmine ait terimleri kullanarak eserinin konusunun ne olduğunu ima eder. Kefeli Feyzî Efendi’nin (ö. 1023/1614) kanaatince, ebedî saadet vasıtalarının en büyüğü, Hz. Muhammed’in eşiğine hizmet ve bu yoldaki sınırsız işlerin en kolayı, kırk hadisi derleyip yazmaktır. Kırk hadisi toplayan kimsenin erişeceği uhrevî mükâfata dair bir rivayeti nakleden şair, bu yolda giden ve hadis ilmine vâkıf kişilerin Fars yahut Türk diliyle mensur veya manzum eserler meydana getirdiklerinden söz açar. Seleflerinin izine uyan Feyzî Efendi, itibarlı kitaplardan kırk hadis seçip onların her birini iki beyitle tercüme etmiş; ilk beyitte hadisin manasını vermiş; ikincisine ise metnini yerleştirerek iki lisanla şiir söylemiştir. Çevrilen hadislerin asılları, kıtaların dördüncü mısralarında görülmektedir. Hadislerin metinlerini tercümeye alma gayreti, şairi farklı aruz kalıplarını kullanmaya sevk etmiştir. Kitapçıkta sahih rivayetlerle birlikte zayıf, mevzu ve mevkuf olanlar da görülmektedir. Feyzî’nin, Manisa Yazma Eser Kütüphanesi’ndeki (Nu. 4480, vr. 202b-209b) nüshasının sonundaki kayda göre, 28 Zilka‘de 1016 (15 Mart 1608) tarihinde bizzat istinsah ettiği bu eseri, Cemal Bayak (Bayak 2017: 257-284) ve Suat Donuk tarafından yayınlanmıştır (Donuk 2018: 47-69).
Mütercimin biyografisi için bk. "Feyzî-i Kefevî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/feyzii-kefevi
Eserden Örnekler
“Derûnun pâk idüp tashîh-i niyyet kılmaga sa‘y it
Ki niyyetdür medâr-ı i‘tibâr u sıhhat u tâ‘ât
Degüldür mu‘teber her bir amel kim ola niyyetsiz
Buyurmışdur Resûlu’llâh ki el-a‘mâlu bi’n-niyyât” (Bayak 2017: 271, Donuk 2018: 58).
“Sakınun Hak’dan kılun beş vakt nemâz
Eylemen ser-rişte-i İslâmı güm
Dir hadîsinde imâm-ı etkıyâ
İtteku’llâhe ve sallû hamseküm” (Bayak 2017: 271, Donuk 2018: 59).
“Menâfi‘ dünye vü ukbâda çokdur
Ana kim savmı eyler kendüye hû
Biri ol cümleden ten sıhhatidür
Ki buyurdı Nebî sûmû tesıhhû” (Bayak 2017: 272, Donuk 2018: 59-60).
“Hediyye virişün biri birinüzle
Sebebdür mahabbet idişmege o hû
Ki fahru’l-berâyâ aleyhi’t-tehiyyâ
Buyurdı muhakkak tehâdû tehâbbû” (Bayak 2017: 277, Donuk 2018: 65).
Kaynakça
Altuntaş, Resul (2016). Feyzî-i Kefevî’nin Ravzatü’l-ibâd’ı. Yüksek lisans tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Bağdatlı İsmail Paşa (1982). Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâü’l-Müellifîn ve Âsâru’l-Musannifîn. C. VI. İstanbul: MEB Yay.
Bayak Cemal (2017). “Feyzî-i Kefevî ve Manzûm Kırk Hadis Tercümesi”. Dîvânu Lugâti’t-Turk’ten Senglah’a Türkçe Doğumunun 60. Yılında Mustafa S. Kaçalin Armağanı. hzl. M. Ölmez, T. Çulha, K. Özçetin. İstanbul: Kesit Yay. 257-284.
Bursalı Mehmed Tahir (1333-1342). Osmanlı Müellifleri. 3 C. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
Donuk, Suat (2018). “Feyzî-i Kefevî’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi”. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi (OMAD) 5 (11): 47-69.
Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Feyzî-i Kefevî. [Manzum Kırk Hadis Tercümesi]. Manisa Yazma Eser Ktp. Nu. 4480, vr. 202b-209b.
Feyzî-i Kefevî. Ravzatü’l-Ubbâd. Millet Yazma Eser Ktp. Reşid Efendi. Nu. 137/1.
Kafzade Fâizî. Zübdetü’l-Eş’âr. Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Nu. 3723.
Kâtip Çelebi (1982). Keşfü’z-Zünûn an Esâmii’l-Kütûb ve’l-Fünûn. C. I. Beyrut.
Kurnaz, Cemal-Halil Çeltik (1997). Osmanlı Dönemi Kırım Edebiyatı. Ankara: KB Yay.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Müstakîmzâde Süleyman Sadedîn. Mecelletü’n-Nisâb (Arapça). Süleymaniye Yazma Eser Ktp. Hâlet Efendi. Nu. 628.
Yüceer, Mustafa (2020). Hadis İlmi Açısından Osmanlı Manzum Hadis Edebiyatında Yer Alan Rivâyetler. Doktora tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | DÎVÂN (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Dr. Öğr. Üyesi Orhan KILIÇARSLAN |
Görüntüle | ||
| 2 | HADÂYIKU'L-AHYÂR FÎ HAKÂYIKU'L-AHBÂR (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Dr. Öğr. Üyesi Orhan KILIÇARSLAN |
Görüntüle | ||
| 3 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
| 4 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
| 5 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
| 6 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
| 7 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 8 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 9 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 10 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 11 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle | ||
| 12 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDÜLHAY CELVETÎ) | Abdülhay Celvetî | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği Doç. Dr. Hamza KOÇ |
Görüntüle |