- Yazar Biyografisi (TEİS)
Rıhletî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Adem Ceyhan
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Kırk Hadis
- Yayın Tarihi:01/11/2021
KIRK HADİS (RIHLETÎ)
fakirlerin ve fakirliğin fazileti hakkında kırk Arapça rivayetin tercümesiRıhletî (d. ?/? - ö. ?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Rıhletî’nin fakirlerin hâllerine dair manzum kırk hadis tercümesi. Eserin manzum-mensur başlangıcında Allah’a hamd ederken kullandığı bazı kelimelerle konusunu ima eden mütercim, bundan sonra Hz. Peygamber’i övgüyle anlatmaya çalışmıştır. Şair, risalenin yazılış sebebi bölümünde, gençlik çağından yaşlılık zamanına kadar nefsinin heva ve hevesi yolunda yuvarlanıp gittiğini, tanıdık-tanımadık kimselerden gelen öğütleri dinlemeyip isteklerini elde etmeye çalıştığını, bazen uygunsuz işlerinden dolayı pişman olup Allah’a yalvardığını itiraf eder. Nerede bir derviş görse, ona hürmet ve kendilerinin sohbetine rağbet ettiğini de belirten yazarın eline bir kitapçık geçmiştir. Bu eserin başında, Hz. Peygamber’in fakir (derviş)lerin fazilet ve meziyetleri hakkındaki hadislerinden kırkı toplanmıştır.
Uzun bir zamandır dervişlere sevgiyle bağlanmış ve onları rehber edinmiş olan Rıhletî, "hadisleri" “fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün” kalıbında üçer beyitle Türkçeye tercüme etmiş; çalışmasını manzum bir münacat ve "fukarâ" (dervişler) övgüsüyle tamamlamıştır. Şairin “hadis” diye tercüme ettiği Arapça sözler, yazma bir nüshasında (British Museum Library, ADD 7831, vr. 1b-19b) “Sultân el-Hacı Bektâşu’l-Horasânî”ye ait olduğu bildirilen mensur kırk hadis tercümesinde de yer alan rivayetlerdir. Burada tercüme edilen sözlerden sadece ikisi sahih olup dördü zayıf, üçü mevzu, 31’i temel hadis kitaplarında bulunamayan metinlerdir.
Şairin biyografisi için bk. "Rıhletî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rihleti
Eserden Örnekler
El-hadîsü’s-sâlisü ve’l-işrûne: Kâle Sehl bin Sadin radıya’llâhu anh: Câ’e raculün ile’n-Nebiyyi aleyhi’s-selâm, fekâle dülînî alâ amelin izâ amiltuhu ehabbüni’llâhu Teâlâ fe-ahabbüni’n-nâsü. Kâle aleyhi’s-selâm: İzhed fîmâ hubbi’d-dünyâ yuhibbüke’llâhu Teâlâ, ve’zhed fîmâ eydi’n-nâsi yuhibbuke’n-nâsü.
Geldi bir kimse Habîb-i Ekreme didi revân
Bana bir kâr it delâlet anı kılmakla hemân
Cennete olam sezâ Hakk’a ve halka dost hem
Bes buyurdı Fahr-i Âlem zübde-i kevn ü mekân
Hubb-ı dünyâdan geçüp kıl halkdan kat‘-ı tama‘
Ne dilersen bu recâ Hak’dan revâ ola ol ân” (AÜ DTCF Ktp. İsmail Saib Nu. 3254. vr. 12a).
“El-hadîsü’s-sâdisü ve’l-işrûne: Men teşebbehe bi-kavmin fehüve minhüm ve men ehabbe kavmen huşira ma‘ahum yevme’l-kıyâmeti.
Bir kişi bir kavme ger kılsa teşebbüh âkıbet
Ol kavimden olur ol eyle buyurmuş çün Resûl
Sevdigiyle haşr olur herkes begüm rûz-ı cezâ
Eyiler kandeyse anlarunla ol var sen sen ol
Yâr-i bedden kıl hazer sâlihler ile tur otur
Şey mukârin hükmin ahz eyler sözimi kıl kabûl” (AÜ DTCF Ktp. İsmail Saib Nu. 3254. vr. 12b).
Kaynakça
Ceyhan, Âdem (2006). Türk Edebiyatı’nda Hazret-i Ali Vecizeleri. Ankara: Öncü Kitap.
Karahan, Abdülkadir (1954). İslâm-Türk Edebiyatında Kırk Hadîs Toplama, Tercüme ve Şerhleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.
Özcan, Nurgül (2012). “Hacı Bektaş Velî’nin Hadis-i Erbaîn Adlı Eseri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi (64): 77-96.
Sevgi, Ahmet (1999). “Molla Câmî’nin ‘Erba‘în’i ve Türkçe Manzum Tercümeleri”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (6): 1-145.
Sevgi, Ahmet (2000). Molla Câmî’nin Erba‘în’i ve Manzûm Türkçe Tercümeleri. Konya.
Şafak, Turgay, İ. Akpınar. (2021). Hz. Ali’nin Sözlerinin Farsça ve Türkçe Manzum Tercümeleri. Tercümetü’l-le’âlî ve Tezkiretü’l-meâlî Hoca Mesûd- Tercümeti’l-leâlî Rıhletî. İstanbul: Büyüyen Ay Yay.
Yüceer, Mustafa (2020). Hadis İlmi Açısından Osmanlı Manzum Hadis Edebiyatında Yer Alan Rivâyetler. Doktora tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ÇİHL HADİS TERCÜMESİ (RIHLETÎ) | Rıhletî (d ?/?- ö. ?/?) | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
2 | TERCEMETÜ'L-LEÂLÎ (RIHLETÎ) | Rıhletî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
3 | NEVÂ-YI HORÛS (ABDÎ/VEHHÂBÎ) | Abdî, Abdülvehhâb es-Sâbûnî, Abdülvehhâb Hemedânî | Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran |
Görüntüle | ||
4 | TUHFETÜ'L-UŞŞÂK (ATÂ) | Atâ, Üsküplü Atâ | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (İLMÎ) | İlmî, İlmî Dede | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
6 | GÜL-İ SAD-BERG (HALVETÎ MUHYÎ) | Halvetî Muhyî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (NEBÂTÎ) | Nebâtî, Nebâtî Çelebi | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
8 | SERGÜZEŞT-NÂME (NEBÂTÎ) | Nebâtî, Nebâtî Çelebi | Dr. Ahmet UĞUR |
Görüntüle | ||
9 | GENC-İ ESRÂR-I MA'NÎ (NİDÂÎ) | Nidâî, Şa'bân Nidâî Ankaravî | Prof. Dr. Nuran ÖZTÜRK |
Görüntüle | ||
10 | ESRÂRÜ'L-'ÂRİFÎN (SEYYİD SEYFÎ) | Seyyid Seyfî/Seyyid Nizamoğlu, Şeyh Seyyid Seyfullah Kasım b. Şeyh Seyyid Nizameddin Efendi | Prof. Dr. Muhsin Macit |
Görüntüle | ||
11 | MİR'ÂTÜ'L-AHLÂK (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Prof. Dr. Ahat Üstüner |
Görüntüle | ||
12 | MENÂKIB-I İMÂM-I A‘ZAM (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Dr. okan doğan |
Görüntüle |